‘Wereldwijd veroorzaakt alcoholgebruik elk jaar zo’n 2,6 miljoen doden’, zegt onderzoeker Sofie Vranken. ‘Alcohol vormt een groot gezondheidsprobleem. Toen ik door Instagram scrolde, viel het me op hoeveel beelden ik te zien kreeg waarin alcohol al dan niet subtiel aan bod kwam.’
Tijdens haar bachelor communicatiewetenschappen volgde ze een vak over sociale media en risicogedrag. Daar werd de kiem gelegd om tijdens haar doctoraat de relatie tussen sociale media en alcohol bij jongeren te onderzoeken. ‘Jongeren, ook onder de legale drinkleeftijd van 16 jaar, krijgen online een constante stroom aan subtiele, maar invloedrijke alcoholpromotie te zien. Dat is zorgwekkend, omdat het alcohol normaliseert en aanmoedigt om te drinken of zelfs hevig te drinken.’
U bestudeerde gedurende vier weken 120 Instagramprofielen van populaire influencers. Wat hebt u daaruit afgeleid?
Sofie Vranken: Dat er heel veel alcohol getoond wordt, en dat dat vaak in een positieve context gebeurt. Influencers gebruiken alcohol terwijl ze tijd doorbrengen met vrienden of familie. In feite promoten zij, misschien onbewust, het gebruik van alcohol. Vooral in de story’s op Instagram, die na 24 uur verdwijnen, is vaak alcohol te zien.
In een vervolgstudie interviewde u 47 jongeren over hun ervaringen met die beelden waarin alcohol te zien is. Wat leerde u daaruit?
Vranken: Dat jongeren die beelden in de eerste instantie erg aantrekkelijk vinden. Niet zelden worden die foto’s of video’s gemaakt op mooie locaties en promoten ze een luxueuze levensstijl. Pas wanneer gevraagd wordt om erover na te denken, tonen jongeren zich kritisch. Maar dat gebeurt dus niet tijdens het scrollen. Daarom hebben we specifieke technieken nodig om ze kritischer te doen kijken.
Hoe werkt dat dan?
Vranken: Jongeren moeten inzicht krijgen in hoe sociale media hen beïnvloeden. Zodra ze die mechanismen begrijpen, kunnen ze die kritische blik ontwikkelen en zichzelf beter beschermen. Maar naast die mediawijsheid onder jongeren is er ook een taak weggelegd voor de influencers. Ook zij beseffen vaak niet welke impact hun posts hebben op hun publiek. Als zij zich daar bewuster van worden, zullen ze misschien twee keer nadenken over de beelden die ze online zetten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
