Samen oud worden? Waarom de ene relatie standhoudt en de andere niet

Psychologe Christine Finn heeft ontdekt welke factoren bepalen of een koppel voor altijd bij elkaar blijft of uit elkaar gaat.

Christine Finn, 37 jaar, analyseert de gegevens van de grootschalige Pairfam-partnerschapsstudie aan de Universiteit van Jena in Duitsland. Het onderzoek begon in 2008 met 12.402 mensen. De deelnemers worden één keer per jaar uitgebreid ondervraagd over hun relatie. Bijna 2000 koppels namen deel aan het onderzoek van Finn, dat meer dan 7 jaar liep. 319 van hen gingen in die tijd uit elkaar.

Kunt u voorspellen welke relaties stand zullen houden?

Christine Finn: Het exacte tijdstip van een relatiebreuk voorspellen is natuurlijk moeilijk. Maar het is wel mogelijk om te voorspellen of een relatie over het algemeen stand zal houden of niet.

Wat zijn de signalen?

Finn: Nadat koppels uit onze studie uit elkaar waren gegaan, analyseerden we welke factoren hen vooraf met elkaar verbonden en welke factoren hen van elkaar scheidden.

Wat hebt u ontdekt?

Finn: Persoonlijke behoeften blijken enorm belangrijk. Wil je je partner dicht bij jou? Hoe vaak wil je elkaar zien? Weet je wat de ander beweegt? Ook belangrijk: onafhankelijkheid. Hoeveel vrijheid wil je binnen een relatie om je eigen interesses te kunnen nastreven? Als koppels hierover al vanaf het begin van mening verschilden – en die kloof na verloop van tijd groter werd – neemt het risico op een scheiding toe.

Veel stellen zitten de eerste weken of maanden op een roze wolk. Daarna ontstaan onvermijdelijk de eerste conflicten. Hoelang moet je die volhouden?

Finn: Voor individuele gevallen is het moeilijk om er een specifieke termijn op te plakken. Maar probeer het eens een paar maanden samen uit. Als er serieuze problemen zijn, voortdurend ruzie en ontevredenheid, dan zul je na zes maanden wel weten waar je aan toe bent. Sommige mensen zijn sneller klaar om een relatie te verbreken, anderen proberen het wat langer uit.

Dat een van de partners een feestbeest is en de ander liever thuis boeken leest, vormt niet meteen een probleem?

Finn: De belangrijke persoonlijkheidskenmerken, zoals hoe open-minded je bent, hoe meegaand je wilt zijn of hoe consciëntieus je bent, hebben geen grote invloed op relatietevredenheid. Het is niet zo dat extraverte mensen, die graag veel sociale contacten onderhouden, alleen op zoek gaan naar extraverte partners en daar per definitie gelukkig mee zijn.

Een goede mix kan dus best?

Finn: Een goede mix kan zeker. Een koppel dat op dezelfde golflengte zit, is misschien wat gelukkiger. Maar het heeft niet veel effect op de stabiliteit van de relatie. Gemeenschappelijke interesses lijken belangrijk te zijn: reizen, cultuur, sport. In grotere of kleinere mate overeenkomen over politieke kwesties helpt ook.

Waar moeten mensen op letten aan het begin van een relatie?

Finn: Probeer erachter te komen wat je potentiële partner drijft. Welke interesses en waarden delen jullie? Voor jonge stellen is dat misschien niet zo belangrijk, maar vanaf een bepaalde leeftijd moet je ook naar elkaar kijken. Wat zijn jullie toekomstplannen? Hoeveel tijd wil je samen spenderen, hoeveel vrijheid heb ik nodig? Als mijn partner elke dag met mij wil doorbrengen, maar ik wil mijn eigen vrijheid behouden en mijn vrienden regelmatig zien, dan zal dat onvermijdelijk tot conflicten leiden. Dan is het belangrijk om samen te zitten en over die verschillende behoeftes te praten.

Waar kun je aan werken in een succesvolle relatie?

Finn: Het kritieke punt is vaak communicatie. Mensen houden hun frustraties voor zich en gaan er gewoon van uit dat hun partner bepaalde meningen heeft. Maar je moet jezelf afvragen: wat wil ik eigenlijk? Wat is mijn behoefte? En hoe ervaar ik dat op dit moment? Deel die ideeën ook met je partner en geef de ander de kans om erop te reageren zonder boos te worden of beschuldigingen te uiten. Dit kun je oefenen. Je kunt er beter in worden.

En wanneer moet je aanvaarden dat je je partner niet meer kunt veranderen?

Finn: Je eigen persoonlijkheid is heel stabiel. Die verandert wel tot op zekere hoogte, zeker door een goede relatie met veel positieve ervaringen. Maar niemand zal 180 graden draaien. Iemand voor wie orde niet zo belangrijk is, zal het heel moeilijk vinden om daarin te veranderen. Je moet nadenken over hoe belangrijk bepaalde eigenschappen voor jou zijn in een partner en in hoeverre je ermee om kunt gaan als ze niet zijn zoals jij wilt dat ze zijn.

En wanneer moet je de stekker eruit trekken?

Finn: Sommige mensen houden lang vast aan een relatie, misschien omdat ze bang zijn om alleen te zijn. Anderen zijn snel geïrriteerd en willen niet zoveel compromissen sluiten. Uiteindelijk moet iedereen voor zichzelf beslissen.