‘Proteïnediëten niet zo onschuldig als gedacht’

Proteïnediëten zijn diëten die resultaat leveren op korte termijn, maar de gezondheid kunnen schaden op lange termijn.

Proteïnerijke diëten krijgen de laatste jaren meer en meer aandacht. Het is dan ook geen fabel dat deze diëten zorgen voor enorm gewichtsverlies op korte termijn. Het idee achter eiwitrijke diëten is dat koolhydraten schommelingen in de bloedsuikerspiegel veroorzaken en zo het lichaam aanzetten om deze op te stapelen in de vorm van vetten. Daarom dienen volgens het dieet de koolhydraten vervangen te worden door eiwitten.

In principe zijn alle voedingsmiddelen met suiker, zetmeelrijke groenten, granen en fruit of fruitsappen niet toegestaan. Vlees en eieren mogen onbeperkt gegeten worden en kunnen eventueel aangevuld worden met groenten of groentesoep.

Jojo-effect

Maar is dit gewichtsverlies wel zo onschuldig en kan een lichaam functioneren met enkel eiwitten als energiebron? Het gewichtsverlies is grotendeels te wijten aan het verlies van vocht en spiermassa. Gezonde hoeveelheden koolhydraten in de voeding stimuleren het lichaam om water op te slaan. Als de hoeveelheid koolhydraten in de voeding drastisch verminderd wordt, kan er ook minder water worden vastgehouden. Wanneer er nadien weer normaal wordt gegeten zal er weer meer vocht worden vastgehouden met als gevolg dat het gewicht eens zo snel toeneemt. Dit is het zogenaamde ‘jojo-effect’.

Ketose

Door de koolhydraten te vervangen door proteïnen gaat het lichaam een veranderd metabolisme krijgen, ketose genoemd. Hierbij gaat het lichaam vetten in plaats van koolhydraten als brandstof gebruiken. Doordat de vetten nu gaan gebruikt worden om energie te leveren worden de vetreserves opgebruikt en treedt er vermagering op. Ketose is niet volledig onschuldig. Het lichaam maakt ketonen aan die aanleiding kunnen geven tot orgaanfalen en het ontstaan van jicht en nierstenen. Andere gevolgen van ketonen zijn lusteloosheid, verminderde eetlust, misselijkheid en een slechte adem.

Het langdurig volgen van een proteïnedieet kan nog meer gezondheidsproblemen tot gevolg hebben. Overconsumptie van eiwitten belast de nieren en kan bij personen die reeds nierproblemen hebben leiden tot nierfalen. Bovendien kan een proteïnedieet (bestaande uit rood vlees, volle melkproducten, en andere vetrijke voedingsmiddelen) het cholesterolgehalte doen stijgen. Dit leidt tot een verhoogd risico op het ontwikkelen van hart en vaatziekten, beroertes en kanker.

Een teveel aan eiwitten doet eveneens het niveau van urinezuur en ureum in het bloed stijgen. Het lichaam elimineert dit urinezuur en ureum door extra water in de nieren en de urinewegen te pompen. Deze vochtafdrijvende respons zorgt voor verlies van essentiële mineralen uit het lichaam, waaronder calcium,wat kan leiden tot spierkrampen en uiteindelijk osteoporose.

Volgens de hoge voedingsraad van België zijn de voedingsaanbevelingen voor de eiwitbehoefte zo’n 9 tot 11 procent van de totale energieaanbreng. Terwijl bij een proteïnedieet vaak de totale energieaanbreng uit eiwitten bestaat.

Proteïnediëten zijn diëten die resultaat leveren op korte termijn, maar de gezondheid kunnen schaden op lange termijn. Om gewicht te verliezen én om dit gewichtsverlies te behouden is nog steeds een gezonde voeding aangeraden, die zowel eiwitten, koolhydraten als vetten bevat.

Jolien VandenboschJolien Vandenbosch is voedings- en dieetdeskundige