Hebben probiotica na een antibioticakuur zin?

Onderzoekers gingen na wat er precies gebeurt wanneer we probiotica consumeren.

Onderzoekers van het Weizmann Institute of Science hebben uitgebreide onderzoeken uitgevoerd naar de effecten van probiotica op de menselijke microbiota.

Hun bevindingen, gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell, suggereren dat probiotica niet altijd gunstig zijn en zelfs schadelijke effecten kunnen hebben, vooral wanneer ze worden gebruikt in combinatie met antibiotica.

De meest gebruikte probiotica zijn melkzuurbacteriën (Lactobacillus, Bifidobacterium). We vinden ze vooral in gefermenteerde zuivelproducten maar ook in andere gefermenteerde levensmiddelen zoals zuurkool, zuurdesembrood, worst en salami, zwarte olijven, wijn… De fabrikanten kunnen ze ook toevoegen aan levensmiddelen (drinkyoghurt bijvoorbeeld). En ze zijn in de apotheek te koop in de vorm van voedingssupplementen.

Van de mond naar het toilet

De onderzoekers gingen na wat er precies gebeurt wanneer we deze probiotica consumeren. Ze hebben slechts een klein tot geen effect in het lichaam, zo blijkt.

Om te weten of probiotica zich succesvol in het lichaam nestelen en tot een verandering in de activiteit van de darmen leiden, kregen gezonde vrijwilligers een cocktail van 11 veel gebruikte goede bacteriën. Daarna werden stalen genomen uit de maag, dunne en dikke darm.

Uit de resultaten blijkt dat de goede bacteriën in de helft van de gevallen rechtstreeks van de mond naar het andere uiteinde gingen. In de andere gevallen bleven ze kort aanwezig tot ze verdreven werden door bestaande microben.

Na antibioticakuur

De onderzoekers bestudeerden ook de impact van probiotica na een antibioticakuur, die vernietigend is voor zowel de goede als slechte bacteriën. Daar bleek dat probiotica het herstel van het oorspronkelijke microbioom zelfs belemmerde.

‘In tegenstelling tot het bestaande dogma dat probiotica schadeloos is en iedereen ten goede komt, tonen deze resultaten bij een antibioticakuur dat het geen goed idee is om probiotica te nemen als de darmgezondheid zwak is’, zegt immunoloog Eran Elinav, een van de onderzoekers, aan de BBC.

‘Ondanks de immense industrie erachter, is het nog niet duidelijk of probiotica echt nuttig zijn voor mensen’, concludeert Elinav. ‘Dit is de reden waarom regelgevende instanties zoals de Amerikaanse Food and Drug Administration en Europese regelgevers nog geen probiotica hebben goedgekeurd voor klinisch gebruik.’

Moeten we dan alle probiotica afschrijven?

Het probleem ligt niet bij de probiotica zelf, maar hoe we ze gebruiken. Het aanbod is gigantisch, van apotheken tot het Kruidvat, je vindt er tot 60 verschillende soorten die allemaal van samenstelling en hoeveelheden verschillen. De wetenschap weet vandaag nog altijd niet goed welk probioticum wanneer heilzaam is, of het nu gaat om diarree of om prikkelbaredarmsyndroom.

Bovendien is het darmmicrobioom van de mens enorm complex en bij elke persoon uniek, vergelijkbaar met een vingerafdruk. Wanneer je een paracetamol tablet inneemt, kun je er min of meer zeker van zijn dat het actieve bestanddeel zijn werk zal doen. De pijnreceptoren van de meeste mensen lijken namelijk genoeg op elkaar om op dezelfde manier op het medicijn te reageren. Dat is niet zo voor probiotica.

‘Het is fout om aan te nemen dat een probioticum uit de supermarket voor iedereen op dezelfde manier werkt’, zegt Elinav,. ‘Het is zinloos om ze te kopen.’

Elinav wijst erop dat de probiotica van de toekomst meer op maat van elk individu zullen moeten zijn.