Experts trekken aan de alarmbel over een preventiecampagne tegen gokken van de Beroepsvereniging van Wedkantoren (BVWK), specifiek gericht op 17- en 18-jarigen. ‘Als jongeren horen dat iets ‘spannend’ en ‘risicovol’ is, wordt het juist aantrekkelijk voor hen.’
De Staten-Generaal van de Geestelijke Gezondheid (SGGG) uit zijn bezorgdheid in een brief aan de onderwijskoepels en de bevoegde minister over een campagne die de Beroepsvereniging van Wedkantoren achter onder meer Ladbrokes en Bingoal in scholen zal brengen. Daarmee probeert ze ‘jongeren te waarschuwen’ voor gokverslavingen. ‘We willen niet dat gokken een verslaving wordt, het moet een plezier blijven’, klonk het bij de BVWK over de campagne.
De brief van de SGGG is niet mals voor de vereniging. Er is sprake van ‘leugenachtige en oneerlijke strategieën’ en de campagne zou ‘een doelbewust middel zijn om jongeren bloot te stellen aan gokspelletjes, met als uiteindelijke doel om hen vatbaar te maken voor gokken’.
Uit onderzoek blijkt dat de meeste volwassen probleemgokkers hun eerste stappen in het gokken al zetten tijdens hun jeugd. Preventiecampagnes lijken dus wel nodig. Alleen laakt de SGGG dat die komen van de beroepsvereniging die wedkantoren vertegenwoordigt. Volgens emeritus professor Frieda Matthys (VUB), voorzitter van de SGGG en coauteur van het boek Gokken is geen spel. Op weg naar herstel, is het geen goed idee om de gokindustrie te betrekken bij preventiecampagnes, net zoals bij tabak of alcohol het geval is.
Wat voor campagne heeft de Beroepsvereniging van Wedkantoren opgezet?
Frieda Matthys: Ze organiseerde al een voorstelling met twee ex-gokverslaafden die hun verhaal vertellen. Die wil de vereniging nu ook in scholen brengen, voor scholieren van 17 en 18 jaar. Werken met ex-verslaafden is een methodiek waarvan we weten dat die contraproductief is. Ex-verslaafden breedvoerig laten uitleggen hoe straf het is wat ze gedaan hebben, en hoe erg de gevolgen wel waren, heeft een omgekeerd effect.
Uitleggen hoe spannend en tegelijkertijd gevaarlijk gokken is, heeft een omgekeerd effect op jonge mensen.
Wat zijn de risico’s bij zo’n campagne voor jongeren?
Matthys: We zien dat bij een groot deel van de jongeren er eigenlijk geen probleem is rond gokken. Daarom is het zo alarmerend dat ze juist voor hen een preventiecampagne willen organiseren. Preventie werkt niet op die manier. Het is belangrijk om je methodiek aan te passen aan je doelgroep. Voor mensen die al bezig zijn met gokken kan het nuttig zijn om hen te wijzen op de manipulatieve strategieën. Uitleggen hoe spannend en tegelijkertijd gevaarlijk gokken is, heeft echter een omgekeerd effect op jonge mensen. Al klinkt dat misschien contra-intuïtief. Daarom adviseert de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) om de industrie niet te betrekken bij preventieactiviteiten of bij het uittekenen van de regelgeving, net zoals bij alcohol en tabak.
Ziet u parallellen tussen de gok- en alcoholindustrie?
Matthys: De gokindustrie is haar knowhow gaan halen bij de alcoholindustrie, die al decennia op die manier werkt. Gokken wordt voorgesteld als een ‘spannende’ en ‘leuke’ bezigheid. Met de kanttekening dat je moet oppassen, ‘want er zijn ook gevaren aan’. Alsof het een normale activiteit is, die je alleen op een verantwoorde manier moet doen. Die normalisering is al gaande sinds de legalisering van gokken in 1999. Er wordt nu over responsible gambling gesproken, net zoals responsible drinking, terwijl de gokindustrie het grootste deel van haar inkomsten haalt bij problematische gokkers.
Nu een groot deel van de gokreclame verboden is, zoeken ze naar andere manieren om reclame te maken. De gokindustrie slaagt erin om zichzelf een positief imago aan te meten: ‘Kijk eens hoe sociaal bewust wij zijn’. Terwijl we weten dat ze er niet naar streeft dat mensen minder gaan gokken. Integendeel, ze winnen er juist klanten bij.
De brief richt zich op de onderwijskoepels en de bevoegde ministers. Wat verwacht de SGGG van hen?
Matthys: De minister van Onderwijs en de koepels zouden advies kunnen geven aan scholen om niet met de gokindustrie in zee te gaan. Ook niet voor preventiecampagnes. Vandaag wordt erover gesproken in het Vlaams Parlement. We hopen met deze brief dat we de opvoering kunnen tegenhouden. Maar nieuwe campagnes zullen ongetwijfeld volgen. De beroepsvereniging wou ook een preventiefolder in de wachtkamer van huisartsen leggen. De voorzitter van de Kansspelcommissie, waar ik zelf ook in zit, heeft erop gewezen dat dat niet kan.
Bent u voorstander van een verbod op preventiecampagnes van de gokindustrie?
Matthys: Het is niet eenvoudig om dat te verbieden. Reclame is al verboden, maar ze gaan altijd opzoek naar wat er wel of niet kan. Dat is waar de gokindustrie de Kansspelcommissie mee bezig houdt. Als ze het ergens niet mee eens is, start ze een juridische procedure op, tot bij de Raad van State. Door die juridische strijd verliezen we de geest van waar het eigenlijk over gaat: bescherming bieden tegen een activiteit die eigenlijk verboden is, maar onder bepaalde voorwaarden en binnen specifieke grenzen toch wordt toegelaten.
Wat zou er wel voor zorgen dat scholieren niet worden verleid tot gokken?
Matthys: We weten dat jongeren beïnvloedbaar en impulsief zijn. Ze willen experimenteren en een bepaalde groep komt zeker in contact met gokken. Het is dus goed dat leerkrachten er met jongeren over spreken. Maar lukraak informatie delen over iets waar ze misschien niet eens mee bezig zijn, is hen er eigenlijk naartoe leiden. Dan maak je hen nieuwsgierig. Dat is het grote risico van zo ‘n preventiecampagne.
Je moet dus eerst kijken welke jongeren ermee in contact komen. Leeft het op een bepaalde school of in bepaalde klassen? Dan is het belangrijk om er in die klassen over te spreken. De preventie moet dus afgestemd zijn op de specifieke doelgroep. Dat is niet het geval met een folder bij de huisarts en al zeker niet met dit project op scholen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier