‘Een pilletje dat ervoor zorgt dat je nooit nog ziek wordt bestaat helaas niet’, zegt osteopaat en voedingsdeskundige Lynn De Merlier. ‘Integendeel, een gezonde immuniteit vraagt heel wat inspanningen.’
Osteopaat Lynn De Merlier ontwikkelde met haar onlangs verschenen lifestyleboek, ‘Het Immuniteitsplan’, een praktisch en haalbaar stappenplan om met ‘blinde gewoontes’ komaf te maken en te starten met een gezondere levensstijl. Ze baseert haar REMEET-model op de principes uit de levensstijlgeneeskunde: Rhythm (bioritme), Exercise (beweging), Mindset (ontspanning), Extra Energy (ontgifting) en Taste (voeding).
Een boek over onze weerstand komt in coronatijden zonder twijfel als geroepen, maar De Merlier is al langer gefascineerd door het menselijke immuunsysteem dat in veel opzichten nog steeds een mysterie blijkt te zijn. Zo krijgt ze de laatste jaren in haar praktijk in Lokeren opvallend vaker mensen met auto-immuniteitsziekten en chronische ontstekingen over de vloer. Vooral het feit dat het om steeds jongere patiënten gaat, vindt De Merlier ontnuchterend. ‘Ik zie meisjes van 20 jaar met multiple sclerose of andere ziektes die ik vroeger altijd associeerde met ouderen. Voor een stuk zijn auto-immuunziekten genetisch bepaald, maar zo’n twee derde is afhankelijk van je levensstijl. Het goede nieuws is dus dat je zelf heel wat kunt doen om gezond oud te worden en te voorkomen dat je bepaalde aandoeningen gaat ontwikkelen. Eens de diagnose is gesteld, is het veel moeilijker om die om te keren, maar je kunt door bepaalde levensstijlaanpassingen wel voorkomen dat symptomen snel erger worden.’
U noemt de westerse mens in uw boek een homo fragilis. Is het zo erg gesteld met ons?
De Merlier: ‘We maken het onszelf graag gemakkelijk en comfortabel. Onze huizen zijn lekker verwarmd in de winter of verkoelend in de zomer dankzij airco en er is altijd voedsel in de buurt. Maar om je lichaam weerbaarder te maken en dus minder fragiel, geloof ik sterk in af en toe een disbalans creëren. Dat is een soort van stress die je je lichaam aandoet, zoals lange tijd niets eten, nuchter sporten of jezelf koude- en warmteprikkels geven. Als het lichaam getraind wordt in stressgevoeligheid, kan het ook beter met ziektes om wanneer die zich voordoen. Het kan geen kwaad om het af en toe eens koud te hebben of te warm. Neem eens een koude douche of ga sporten op een nuchtere maag. Of omgekeerd: laat je eens een keertje gaan in de frituur als je voor de rest supergezond eet. Zo blijft het haalbaar en leuk. Een bepaalde regelmaat in het leven is goed, maar door eens volledig uit balans te gaan, wordt je lichaam sterker. Zulke stressprikkels zitten vanuit evolutionair standpunt nog bij ons ingebakken. We moeten die nu bewust herintroduceren omdat we alles wat we onaangenaam vinden de voorbije decennia geëlimineerd hebben uit ons leven.’
Veel mensen doen aan periodiek vasten, waarbij je je maaltijden in een periode van 8 uur eet en daarna 16 uur niets, om gewicht te verliezen. U bent voorstander van de techniek om het lichaam weerbaarder te maken? Waarom?
De Merlier: ‘Telkens je eet, wordt je immuunsysteem geactiveerd. Je lichaam weet in principe nooit wat het te verwerken zal krijgen. Ons voedsel is vandaag ontzettend veilig, maar als onze voorouders bijvoorbeeld water dronken, bestond de kans dat het vervuild was. Wanneer je nu zes of zeven keer per dag iets in je mond steekt, wordt je immuunsysteem evenveel keer geactiveerd. Dat kan laaggradige ontstekingen veroorzaken die constant in het lichaam aanwezig zijn. Als je immuunsysteem voortdurend actief is, gaat het op de duur op dingen reageren waar het eigenlijk niet op hoeft te reageren, zoals een lichaamseigen cel, en kunnen auto-immuunziekten ontstaan. Daarom is het belangrijk om je weerstand af en toe eens terug naar huis te sturen door een tijdje niets te eten.’
Een groot probleem is volgens u dat ons lichaam niet meer past in de omgeving waarin we vandaag leven. Hoe kunnen we als individu gezond blijven in zo’n omgeving?
De Merlier: ‘De laatste eeuwen is er inderdaad een enorme evolutie geweest. We zijn op korte tijd van jager-verzamelaars naar de landbouw en de industriële revolutie geëvolueerd, maar het probleem is dat onze genen niet zijn mee aangepast, wat tot welvaartziektes heeft geleid. We jagen en verzamelen nu in een supermarkt met bewerkte voedingsmiddelen vol suiker en bewaarmiddelen. We moeten beweegmomenten in onze agenda’s inplannen. We slapen niet meer volgens ons dag- en nachtritme door de aanwezigheid van elektriciteit. Begrijp me niet verkeerd, technologie en innovatie hebben de mensheid veel goeds gedaan, maar we moeten ons lichaam tegelijk proberen een beetje meer terug naar de basis te brengen. Met kleine interventies in het dagelijkse leven kun je al een groot verschil maken. Zet bijvoorbeeld een uurtje voor je gaat slapen alle schermen uit zodat je niet meer geconfronteerd wordt met blauw licht. Sta elk uur eens recht zodat je geen acht uur na elkaar moet neerzitten. En eet zoveel mogelijk volgens de seizoenen.’
We zitten nu al anderhalf jaar in een pandemie en ik heb nog altijd geen sensibiliseringscampagnes gezien over hoe we preventief aan onze immuniteit en algemene gezondheid kunnen werken.
Dit klinkt ondertussen zo vertrouwd in de oren. Waarom lukt het ons niet om de theorie in de praktijk te brengen?
De Merlier: ‘Veel van mijn patiënten weten wat ze moeten doen, maar ze hebben iemand nodig die het hen ook nog eens met zoveel woorden zegt en op papier zet en hen vervolgens opvolgt. Ik geef toe dat een gezonde levensstijl inzet en wilskracht vraagt. Je moet het willen doen. Het is zo makkelijk om een kant-en-klare maaltijd uit de diepvries te halen. En niets is gezelliger om op een winteravond in de zetel te ploffen voor de televisie. Pas wanneer mensen van iets last beginnen te krijgen, gooien ze het roer om en kan het niet snel genoeg gaan. Daarom is het zo belangrijk om het allemaal niet zo ver te laten komen. Aan de andere kant moet de overheid ook ingrijpen in onze omgeving. De vraag is of ze dat ook effectief zal doen. We zitten nu al anderhalf jaar in een pandemie en ik heb nog altijd geen sensibiliseringscampagnes gezien over hoe we nu eigenlijk preventief aan onze immuniteit en algemene gezondheid kunnen werken. Er zijn de voedings- en beweegdriehoeken van het Instituut Gezond Leven, maar ook de andere pijlers zoals mindset, een gezond slaappatroon en het vermijden van toxines zijn essentieel.’
Met welke van die pijlers worstelen uw patiënten het meest?
De Merlier: ‘Dat is ongetwijfeld de mindset. Een ontzettend groot aantal mensen heeft stress en dat is vaak de oorzaak van alle andere problemen, zowel fysiek als mentaal. Je lichaam en geest hangen heel sterk samen, ik durf zelfs te zeggen dat ze één zijn. Als je stress hebt, slaap en eet je meestal niet goed. Maar de vraag is hoe pak je dat aan? Mensen weten best wel wat het probleem is, maar kunnen of willen het niet oplossen. Ze zijn niet gelukkig in hun job, maar blijven erin hangen omdat ze over een paar jaar met pensioen gaan. Of koppels hebben een slechte relatie, maar blijven samen voor de kinderen. Het is dan zaak om op andere vlakken te werken, zodat de mindset kan worden verbeterd. Daarnaast speelt status in onze maatschappij nog steeds een grote rol. Het is verbazend hoeveel mensen mij fier komen vertellen dat ze leven op maar vijf uur slaap, alsof dat nog altijd een voorwaarde is voor een succesvol leven. Mensen plegen jarenlang roofbouw op hun lichaam. Maar waarom? Wie zegt dat je zeven op zeven moet werken, in een groot huis moet wonen en veel verdienen? Wie legt jou dat op? Enkel jijzelf. Het is belangrijk om te weten voor wie en waarom je iets doet. Als je die vraag eerlijk beantwoordt, zal je merken dat er veel dingen zijn die je met tegenzin doet.’
Over immuniteit en voedingssupplementen bestaat in de wetenschappelijke wereld geen eensgezindheid. Hoe passen ze in uw immuniteitsplan?
De Merlier: ‘Ik ben voorstander om op bepaalde momenten van het jaar suppleties aan te vullen, zoals vitamine D of extra vitamine C in de winter. Sommige huisartsen schrijven vitamine D zelfs voor zonder eerst een bloedanalyse te doen omdat ze weten dat het overgrote deel van de Belgische bevolking er een tekort van heeft. Een zinksupplement na een covidbesmetting kan ook interessant zijn. Een van de kenmerken van een zinktekort is immers geur- en smaakverlies, wat ook een van de symptomen van een coronabesmetting is. Als je voldoende gezond eet, haal je die stoffen uit je voeding, maar dat is niet altijd even makkelijk, zeker wanneer je er meer van nodig hebt. We weten allemaal dat 100 procent gezond eten vaak onhaalbaar is. Het streefdoel is om per week 30 verschillende groenten, fruit en kruiden te eten. Doe dat maar eens! Bovendien kan het zijn dat je darmen bepaalde voedingsstoffen minder goed opnemen of de bodem waarin groenten gekweekt zijn te arm geworden is. Groenten worden daarnaast vanuit elke hoek van de wereld getransporteerd waardoor ze ook weer vitaminen en mineralen verliezen. Let wel, voedingssupplmenten mogen niet als compensatie dienen voor een ongezond eetpatroon.’
Sommige mensen hebben schrik dat hun immuniteit verzwakt is door het vele gebruik van alcoholgels tijdens de coronapandemie. Kunnen we ook té proper zijn?
De Merlier: ‘Op zichzelf is te proper zijn geen gevaar voor je immuniteit. Een betere hygiëne is net een van de redenen waarom de mens steeds langer leeft, maar het is wel belangrijk om je lichaam af en toe een stressprikkel te geven door af en toe uit je comfortzone te stappen. Het gemakkelijkste om dat te doen, is door koude, warmte, honger of dorst. Maar als je alles altijd extreem steriel houdt, dan komt je weerstand ook niet meer in contact met bacteriën en gaat het overreageren als het dat wel eens doet. Zeker kinderen moeten regelmatig in aanraking komen met bacteriën en virussen om een basisimmuniteit te ontwikkelen.’
Tijdens de recente betoging tegen het coronabeleid in Brussel liepen heel wat mensen mee die een coronavaccin weigeren omdat ze geloven dat hun natuurlijke immuniteit hen wel zal beschermen. Terecht?
De Merlier: ‘Dat is een zeer moeilijke kwestie. Ten eerste verloopt de ziekte bij iedereen verschillend. De ene persoon wordt heel erg ziek, de andere merkt het amper. Daarnaast is het terecht om te verwachten dat je lichaam je niet in de steek zal laten en dat je daar dan ook alles voor doet. Ziek worden hoort bij het leven, ook een gezond lichaam kan ziek worden. En dan moet je vertrouwen hebben in je immuniteit. Anderzijds zitten we vandaag in een pandemie die voor heel wat mensen levensbedreigend is, vooral wanneer men onderliggende aandoeningen heeft. Je laten vaccineren moet volgens mij een persoonlijke en vrije keuze zijn, want je moet ook vertrouwen kunnen hebben in het vaccin.
En dat laatste kan niet wanneer het vaccin verplicht wordt?
De Merlier: ‘Ik vind niet dat er aan een vaccin een bepaalde verplichting moet hangen die bovendien nog eens gecontroleerd wordt met een coronapas. Voor mij hoeft een derde, vierde, vijfde, of zelfs tiende prik niet noodzakelijk. Als het verplicht wordt, zal ik dat wel doen, maar dan zou ik het erg jammer vinden dat de keuzemogelijkheid mij ontnomen wordt.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier