Opinie: Weinig termen zijn zo uitgehold als ‘stress’

Vraag tien mensen wat zij onder ‘stress’ begrijpen en je krijgt tien verschillende antwoorden.

Vraag tien mensen wat zij onder ‘stress’ begrijpen en je krijgt tien verschillende antwoorden. Weinig termen zijn zo uitgehold en misbruikt als ‘stress’. Maar één constante is er wel: als mensen het over ‘stress’ hebben, dan zit er meestal weinig positiefs aan vast. Stress is onaangenaam, zorgt voor onaangename neveneffecten en wordt vaak gezien als de oorzaak van falen: het lichaam en/of de geest willen niet meer mee. Stress is zijn eigen definitie ontgroeid.

We leven in een socio-economische tijd die veel stress oplevert: niemand is nog echt zeker van zijn job, het leven wordt duurder en de rekeningen moeten worden betaald. Onderzoek heeft uitgewezen dat tweeverdieners van vandaag aan het einde van de rit amper iets meer verdienen dan een eenverdiener van dertig jaar geleden. Afgebakende territoria (moeder de vrouw in haar huishouden met de kinderen en vader die de kost verdient) zijn er niet meer. En dan hebben we het even nog niet over een aantal zekerheden die geen zekerheden meer zijn: het huwelijk en het gezin bijvoorbeeld en de steun van dichtbij wonende ouders en de gemeenschap.

Er is een tijd geweest waarin ‘stress’ vooral hip was. Je telde maar mee als je kon zeggen dat je het vreselijk druk had en een zeer stresserend leven leidde. Dat continu overschrijden van eigen grenzen heeft zijn tol geëist: burn-out, depressie… De jonge generatie heeft de les wel geleerd en eist een betere balans tussen werk en vrije tijd. Alhoewel. Het is een vrije tijd die volgestouwd is met de meest onmogelijke activiteiten. Stress dus…

Stress is echter ook een verkoopsargument geworden. Ontspanning is een business, een zeer lucratieve business. Stressballen, relaxerende badcrèmes, anti-stress-diëten, wellness-arrangementen… maar ook stressverlagende voedingssupplementen en – nog een stap verder – pillen die ervoor moeten zorgen dat je de stress niet meer als stress aanvoelt, er beter mee leert omgaan of je er gewoon niets meer van aantrekt.

België is een van de landen met het grootst aantal voorschriften van slaapmiddelen en kalmeermiddelen per inwoner. Haast een op de tien Belgen zoekt er zijn toevlucht in. Dat is een bijzonder gevaarlijke trend. Geneesmiddelen zouden het laatste redmiddel moeten zijn. Gelukkig begint dat besef nu ook door te dringen bij zorgverleners en opvoeders. Het besef begint te groeien dat stress op zich een heel gezonde reactie is en het belangrijk is om naar het lichaam en de geest te luisteren.

Met stress leren omgaan is een leerproces dat veel volwassenen niet onder de knie hebben, laat staan dat ze het aan hun kinderen kunnen leren. Doseren, grenzen stellen, hoofd- van bijzaak leren onderscheiden en keuzes maken zijn daarbij ontzettend belangrijk. En ja, de wereld werd in zeven dagen gemaakt. De zevende dag was de rustdag… maar dat zijn we vergeten.

Désirée De Poot