Millennials en gen Z’ers worstelen veel meer dan oudere werknemers met hun energiepeil wanneer ze geconfronteerd worden met stress op het werk. ‘Jongeren missen vaardigheden om moeilijke gesprekken aan te gaan met collega’s’, stelt psycholoog en stressexpert Gert Braeken.
Om de stress van het werk tegen te gaan, grijpen oudere werknemers sneller naar alcohol, terwijl twintigers vaker depressies en dertigers meer burn-outs rapporteren, zo blijkt uit een Britse enquête.
Voor alle duidelijkheid: deze enquête suggereert niet dat de fles een burn-out zou tegengaan – integendeel, alcohol verhoogt net de stressgevoeligheid. De studie legt wel een generatiekloof bloot onder werknemers als het gaat over omgaan met stress.
‘Er bestaan weinig studies over, maar dat ouderen per definitie in de drank vliegen en jongeren zich bij de therapeut neervleien, is wat kort door de bocht’, stelt psycholoog en hr-consultant Gert Braeken. ‘Het klopt dat jongere generaties heel andere normen hebben wat alcohol betreft. Zo is er een absolute nultolerantie voor rijden en drinken bij jongeren, terwijl een oudere bestuurder al snel denkt: één glaasje kan toch geen kwaad? Daarnaast is het narratief rond alcohol erg gewijzigd: we zijn ons veel meer bewust van de gevaren. Maar misschien leggen jongeren de spanningen in hun lichaam wel op een andere manier het zwijgen op? Met drugs en medicatie, bijvoorbeeld. Cijfers tonen aan dat jongeren meer slaap- en kalmeermiddelen slikken.’
Het lijkt soms alsof er voor jongeren maar twee mogelijkheden bestaan: ofwel is het “defrienden” ofwel is het “Best Friends Forever”.
Jongeren hebben inderdaad meer stress
Millennials en gen Z’ers vertonen wel meer energie- en stemmingsstoornissen door stress dan 50-plussers, bevestigt Braeken. Dat komt volgens hem omdat de jeugd bepaalde vaardigheden mist om met allerlei uitdagingen om te gaan.
‘Jongeren zijn minder goed in staat om op constructieve wijze grenzen te stellen in relatie tot anderen. Het lijkt soms alsof er maar twee mogelijkheden bestaan: ofwel is het “defrienden” ofwel is het “Best Friends Forever”. Maar aangeven dat iets niet naar je zin is en daarover een volwassen gesprek aangaan, dat is moeilijk. Die vaardigheid hebben ze vaak nog niet. Ook bij managers stel ik bijna dagelijks vast dat het voor hen niet eenvoudig is om op een niet-verwijtende, maar motiverende manier een boodschap over te brengen. Ofwel zijn ze te soft en benoemen ze de zaken niet voldoende, ofwel gaan ze met de voeten vooruit.’
Die pijnpunten zijn vaak terug te leiden naar de lockdown tijdens de covidperiode, meent Braeken. ‘Jongeren die in de lockdown hun professionele carrière begonnen, hebben het echt niet makkelijk gehad. Noodgedwongen moesten ze het reilen en zeilen van een werkcultuur via schermen leren kennen. Sommige jonge werknemers werkten al maanden tot een jaar bij een organisatie en hadden hun collega’s nog nooit in levenden lijve ontmoet. Hoe kun je het vertrouwen ontwikkelen dat je in een veilige omgeving bent als je je baas alleen van een scherm kent? Geruststellende informele ontmoetingen met de baas en de collega’s aan de koffiemachine, die bieden veiligheid.’
‘Een veilige werkomgeving en het gevoel dat je gerespecteerd wordt, dat is van essentieel belang’, vervolgt Braeken. ‘Mensen ontwikkelen een burn-out omdat ze zich niet gewaardeerd voelen in wat zij belangrijk vinden en omdat ze niet weten hoe daarmee om te gaan. Ze cijferen zichzelf volledig weg omdat ze bang zijn om hun baan te verliezen. Soms is daar een moeilijk gesprek voor nodig.’
Jongere generaties verwachten – terecht – veel meer dan oudere werknemers dat werkgevers hun geestelijke gezondheid ter harte nemen. ‘Als de werkdruk te hoog is, moet de werkgever die aanpakken. Maar jongeren moeten ook beseffen dat ze in de huidige werknemersmarkt in een ongelooflijke luxepositie zitten met flexibele uren en thuiswerk. Daartegenover staat een bepaald engagement ten opzichte van de werkgever dat inhoudt dat je ook af en toe eens wat langer op kantoor blijft.’
Een cultuur van stress en angst
Niet alle burn-outs ontstaan door een gebrek aan vaardigheden en het negeren van de eigen waarden. ‘De hoge inflatie, onbetaalbare huisvesting, de dreiging van de klimaatcrisis en oorlogen bieden weinig perspectief voor jongeren. Het is niet onlogisch dat alsmaar jongere mensen zich alsmaar meer zorgen maken. Ik was totaal niet met het klimaat bezig toen ik jong was. Vandaag lopen kinderen mee in klimaatmarsen. Jongeren hebben meer aandacht voor het collectieve, tegelijkertijd hebben ze maar weinig grip op een wereld die zo onvoorspelbaar is. Dat is erg stresserend.’
Tot slot noemt Braeken de stresscultuur als reden waarom jongeren zo vaak opgebrand raken. In zowat alle facetten van ons leven wordt ons stressniveau voortdurend aangewakkerd: het werk, verliefdheid en relaties, de kinderen, het verkeer, het klimaat,…
‘We zouden over een groter vocabularium moeten beschikken om al die vormen van stress te benoemen’, vindt Braeken. ‘Zelfs de weg naar school is voor kinderen vandaag een vorm van stress. Ze krijgen onbewust mee dat het gevaarlijk is: ze moeten een helmpje op, een geel hesje aantrekken en mama mag maximaal 30 km per uur rijden.’
Ook de media zijn niet vrij van zonden. ‘Het is vandaag al code geel voor een beetje wind of code rood bij vijf centimeter sneeuw, terwijl meer noordelijke landen perfect omgaan met sneeuw. In de zomer zijn er alarmerende berichten over lage grondwaterstanden of overstromingen. Geen wonder dat we op den duur allemaal doemdenkers worden’, besluit de psycholoog.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier