‘Op weg naar een teleburn-out? Deze tips maken het voltijds thuiswerk leefbaar’

Is het initiële hoeragevoel van telewerk in deze tweede lockdown bij u in wanhoop omgeslagen? Tommy Browaeys geeft raad voor wie zich gevangen voelt in een nieuwe gouden kooi.

Tijdens de eerste lockdown zweefde ik wat tussen angst en hoop. Ongerust omdat we niet goed wisten wat hoe lang en in hoeveel golven op ons afkwam. Hoopvol omdat de periode die steevast bestempeld wordt als bijzonder, uitzonderlijk, ongezien of catastrofaal uiteindelijk misschien wel voor wat soelaas op andere vlakken zou zorgen. Zo haalde ik toen via een veertigtal quarantainegedachten onder andere aan dat corona ons verplicht heeft anders naar onszelf en de samenleving te kijken. In plaats van naar steeds verdere bestemmingen te trekken, hebben we mooie plekjes in eigen streek en land (her)ontdekt. We deden dat massaal wandelend, hardlopend en fietsend… in gezondere lucht. Zorgden voor elkaar. En ontdekten de voordelen van (gedeeltelijk) telewerk. Files? Welke files? Het was zelfs even windstil rond burn-outstatistieken en de balans werk-privé leek voor velen meer in evenwicht.

“Mijn kantoor is waar ik ben”, vertelde me ooit iemand waarmee ik een meeting had. Het bedrijf waarvoor hij werkte, koos tien jaar geleden al voor maximaal thuiswerk, waarbij collega’s enkel voor afspraken of – de toch wel noodzakelijke – sociale contacten eerder sporadisch hun auto in een niet overvolle parkeergarage schuiven of op een externe locatie de teamgeest aanwakkeren.

Ook flexleren deed dit voorjaar zijn intrede in de Belgische gezinnen en bereidt onze jeugd ongetwijfeld voor op zelfstandig studeren in het middelbaar en hoger onderwijs of op hun rol in een flexibele werkomgeving. Al zullen heel wat ouders blij geweest zijn dat er een einde aan de volledige lockdown kwam en de enthousiaste slierten van fietsende jongeren van en naar de klaslokalen weer in het straatbeeld opdoken.

Gouden kooi

Was dat een eerste signaal dat het hoeragevoel van telewerk ook in wanhoop kan omslaan? Veel werknemers zaten in de tweede golf dan ook met de handen in het haar, uit angst om geen opvang te vinden of om zich opnieuw en steeds meer opgesloten te voelen in het eerder op gejuich onthaalde thuiswerk. Vrij en toch gevangen in een nieuwe gouden kooi. Het doet me denken aan de quote van Chirrut Imwe in Star Wars dat er meerdere soorten gevangenissen zijn en dat wij die overal meedragen. Een ezel stoot zich geen twee keer aan dezelfde steen. Wij slagen erin om dat langs twee kanten te doen. Nadat we burn-out kenden door een gebrek aan vrijheid, dreigen we nu tegen teleburn-outs aan te lopen omdat we er niet in slagen die nieuwe vrijheid in de praktijk om te zetten.

Er zijn nog altijd veel mensen die niet thuis kunnen werken, waarvan ik hoop dat ze toch zo veilig mogelijk aan de slag zijn. Voor hen kan het bizar overkomen dat telewerk wel eens tot kop- en andere zorgen leidt. Daarbij valt me nog een eigenschap van onze samenleving op. In moeilijke tijden tonen we zowel onze mooiste als slechtste kant. We nemen enerzijds initiatieven om eenzaamheid en mentale moeheid tegen te gaan en lijden anderzijds onder dat andere hardnekkige virus van onverdraagzaamheid, terwijl individuele vrijheid en collectieve verantwoordelijkheid hét gespreksonderwerp onder de luidende avondklok zijn. Het is moeilijker om in de spiegel te kijken dan met een vinger te wijzen. Op sociale media wordt flink met modder gegooid want iedereen heeft gelijk vanuit zijn perceptie, al dan niet gestuurd door het voorkauwende algoritme waarin iedereen zichzelf bevestigd ziet.

Werken op kantoor of thuis. Leren op school of thuis. Zoals vaak ligt het ideaal ergens in het centrum tussen extremen. Contact blijft cruciaal. Want we zijn weliswaar met alles en iedereen digitaal geconnecteerd maar kunnen niet zonder fysieke en echte emotionele verbinding. Er zijn veel gevallen waar de combinatie bijzonder moeilijk is. Toch geloof ik dat de duivel vaak vooral in ons eigen hoofd zit, in de automatische piloot die het al dan niet tegen beter weten overneemt en in het rood gaat: als vlucht, uit engagement, perfectionisme of omdat het volgens ons van ons verwacht wordt.

Daarom: in plaats van enkel met gebogen hoofd naar buiten te kijken tijdens of na een (minder interessante) videomeeting ga je beter effectief naar buiten om te ontladen. De herfst was zelden zo mooi. Wij laten die ondersneeuwen met onze frustraties.

Dit zijn mijn manieren om in deze periode de balans te vinden en houden:

• Je hoeft je niet extra te bewijzen om je werkgever te tonen dat je thuis aan de slag bent. Telewerk is gebaseerd op wederzijds vertrouwen.

• Vroeg beginnen is een goede zaak. Vergeet echter niet je pauzes en stop ook op tijd. Op kantoor ga je ook naar het toilet en sla je even een praatje met een collega.

• Laat het werk in de ruimte waar je gewerkt hebt. Is dat in de woonkamer of de keuken? Leg alles dan uit het zicht zodra je afgesloten hebt.

• Vervang de fysieke babbel met collega’s door een virtueel gesprek of bel elkaar. Praat ook over andere dingen dan het werk. Vraag hoe het gaat. Vertel hoe jij je voelt. Sluit je niet af als het minder goed gaat. Kwetsbaarheid is geen zwakte. #metoovulnerable

• Drink die koffie of thee ook eens buiten in plaats van binnen achter je laptop. Een koekje mag 🙂 want je beweegt tussendoor.

• Heb je kippen? Even eten geven, praatje mee slaan (je bent niet gek hoor) en dank ze voor de overheerlijke eitjes.

• Sta regelmatig recht. Verander je houding. Adem eens diep in en uit.

• Geef je kat of hond een aai en krijg gratis een dosis oxytocine (knuffelhormoon).

• Een korte middagwandeling in de herfstzon of het lokale bos is de ideale break. Kijk naar wat je ziet, voelt, hoort, ruikt… Pure mindfulness. Meer uitdaging nodig? Jog jezelf even in het zweet en neem een lekkere douche.

• Koken als overgang van werk naar privé, af en toe met een lekker glas wijn en/of ontspannende muziek. Alcohol met mate dus en die goede fles hoef je niet te laten liggen tot de gelegenheid zich – misschien te laat – aandient om ze met maten soldaat te maken.

• Een halfuurtje stretchen doet mij heel goed en is na het avondeten een overgang van actief naar passief of anders-actief.

• Zet ’s avonds de meldingen op je smartphone voor werkgerelateerde apps uit.

• Blijf sporten in je vrije tijd (of begin ermee). In mijn geval hardlopen en fietsen. Momenteel helaas niet met vrienden terwijl we elkaar wel stimuleren om niet stil te vallen. Met een variatie aan training en onbekende paden dankzij een gps of toeval. Sporten verhoogt je weerstand, ook tegen negativiteit. Lach en zeg dag als je anderen tegenkomt.

• Wees begripvol voor elkaar en heb respect voor andermans perceptie, ook al ben je het er niet mee eens. Kijk in de spiegel in plaats van met de vinger te wijzen.

• Blijf jezelf bewust van de positieve aspecten want je bent toch blij omdat je onder andere niet meer in de file staat en meer vrije tijd hebt. Count your blessings…

• Ervan uitgaan dat het goedkomt helpt, onderschat de kracht van positief denken niet. Emoties zijn besmettelijk.