Op 12 september start een nieuwe Vlaamse vaccinatiecampagne tegen covid-19. Alweer een prik in de arm, staan we daar wel nog voor te springen?
Ruim twee jaar na het begin van de coronapandemie is een besmetting met covid-19 voor velen niet langer een levensbedreigende aandoening waar we in het begin zo voor vreesden, maar eerder een ongemak. Is het dan wel zinvol om opnieuw een vaccin te nemen?
Waarom een vierde prik?
Het virus kan nog altijd een aanzienlijke impact hebben op de gezondheidszorg. Coronapatiënten die worden opgenomen in het ziekenhuis zetten een bijkomende druk op de spoeddiensten en het personeel, dat nog steeds uitvalt. Wanneer de reguliere zorg daardoor in gevaar komt, kan eender wie daar het slachtoffer van worden. Vanuit het perspectief van de gezondheidszorg blijft vaccinatie dus zeker zinvol. En terwijl de coronacijfers momenteel geen piek vertonen en corona momenteel het laatste van onze zorgen is, is het niet uitgesloten dat er dit najaar weer een grote golf over ons heen spoelt. Ook op individueel niveau blijft vaccinatie dan nog steeds de belangrijkste verdedigingslinie tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname. Vergelijk het met de jaarlijkse griepprik. Alleen is het verschil met een griepinfectie dat we al sinds kleins af aan in contact komen met griepvirussen. Het coronavirus is daarentegen nog relatief nieuw. SARS-CoV-2 wordt dan wel steeds minder gevaarlijk, helemaal onschuldig is het nog niet. We mogen ook niet vergeten dat elke infectie tot long covid kan leiden.
Wie komt in aanmerking?
Het Europese kantoor van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Europese Centra voor ziektebestrijding en -preventie (ECDC) adviseren dat mensen met een gecompromitteerd immuunsysteem en andere kwetsbare personen, onder wie ook kinderen met gezondheidsproblemen, een tweede boostershot krijgen. Dat advies geldt eveneens voor de naaste contacten van die personen. Daarnaast zouden andere risicogroepen, zoals ouderen, gezondheidswerkers en zwangere vrouwen best een prik krijgen. Belangrijk is dat de primaire vaccinatie up-to-date is. Personen die ouder zijn dan 85 en in juni al een tweede boosterprik kregen, kunnen in het najaar zelfs een derde boosterprik krijgen, op voorwaarde dat het interval van drie maanden gerespecteerd wordt.
Een tweede boostervaccin bij gezonde mensen jonger dan 50 jaar is medisch gezien niet noodzakelijk. Ernstige symptomen bij jonge, relatief gezonde mensen komen amper voor en deze groep heeft ondertussen wellicht de ziekte al eens of meerdere malen doorgemaakt, wat als een extra beschermlaagje kan dienen. De massavaccinatie richt zich daarom niet prioritair op deze groep, maar iedere Vlaming die 18 jaar of ouder is, krijgt wel een uitnodiging in de bus. In Wallonië en Brussel is dat niet het geval.
Voor de groep van 6 tot 17 jaar is geen herhalingsprik voorzien. Daarvoor is het wachten op bijkomende wetenschappelijke gegevens. Een uitzondering is er voor jongeren die een stage lopen in de zorg.
Met welk vaccin worden we geprikt?
In Europa is een aangepaste vaccin, een zogenaamd bivalent vaccin, tegen de omikronvariant nog niet goedgekeurd. Dit aangepaste vaccin (van Moderna en Pfizer-BionTech) werkt zowel tegen de oorspronkelijke coronavariant als tegen de omikronvariant BA.1. Het is dus eigenlijk alweer een beetje verouderd, maar het zou ook nog altijd een goede immuunrespons opwekken tegen de BA.4- en BA.5-omikronvarianten die momenteel de ronde doen. Het wordt afwachten of de Europese goedkeuring er op tijd komt. Zo niet zijn er nog voldoende oude boosters voorhanden, die nog steeds bescherming bieden tegen omikron.
Het vaccin is ook deze keer gratis.
Hoe groot is de vaccinatiebereidheid nog?
De Interministeriële Conferentie Volksgezondheid (IMC) heeft iedereen opgeroepen om een tweede booster te halen, maar de bereidwilligheid lijkt al heel wat minder groot dan een jaar geleden. Uit de gegevens van mensen ouder dan 85 jaar die in juni al een tweede boosterprik konden krijgen, blijkt dat slechts 45,8 procent op dat aanbod inging. Het is dus niet uitgesloten dat dit bij de brede bevolking nog een stuk lager zal liggen. Bovendien valt deze vaccinatiecampagne opnieuw samen met de traditionele griepprik, waardoor er weleens vaccinatiemoeheid zou kunnen optreden. Maar als een geüpdatet vaccin kan worden aangeboden of als de besmettingen plots weer snel zouden stijgen, zou ook de prikbereidheid kunnen toenemen.
Zullen we eeuwig grootschalig moeten ‘boosteren’ tegen covid?
We weten ondertussen dat de bescherming van de vaccins tegen covid-19 na enkele maanden afneemt, zowel tegen infectie, alsook tegen milde symptomen. Een herhaaldelijke massavaccinatie met de huidige vaccins is op de lange duur dus niet meer houdbaar.
De volgende generaties vaccins zouden dan een oplossing kunnen bieden, zoals bijvoorbeeld een pan-coronavaccin dat ook tegen andere endemische coronavirussen werkzaam is en een meer duurzame bescherming biedt. Een nasaal vaccin, dat het virus al meteen aanvalt van zodra het in de luchtwegen terechtkomt, zou eveneens een betere bescherming generen en een optie voor schoolgaande kinderen kunnen zijn.
Veel hangt ook af van hoe het virus zelf evolueert. Mogelijk muteert het zichzelf kapot tot een onschuldig verkoudheidsvirus zoals de endemische virussen die we nu al kennen.
Hoe is de coronasituatie vandaag in België?
De zevende golf van deze zomer is ondertussen weer in dalende lijn. Vandaag liggen 1.314 patiënten met een coronabesmetting in het ziekenhuis, van wie 100 op de afdeling intensieve zorg. Begin juli waren dat nog 1.951 mensen met of wegens een covidbesmetting. Ook het aantal bevestigde besmettingen neemt verder af. Van 7 tot 13 augustus raakten elke dag gemiddeld 2.126 mensen besmet. In juli waren dat er gemiddeld 7.692 per dag.
Volgen er nog andere maatregelen in het najaar?
Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke roept de horeca, het onderwijs, de cultuursector en de bedrijven op om tegen september werk te maken van een goed ventilatieplan.Ook de regeringen moeten klaar staan om maatregelen te beslissen, zegt Vandenbroucke. Dat betekent dat het mondmasker op het openbaar vervoer of telewerk opnieuw zou kunnen worden ingevoerd. Ook individuele voorzorgsmaatregelen blijven hun nut hebben, zoals het vermijden om met veel volk binnen te verzamelen bij onvoldoende ventilatie, maar ook te blijven testen en in quarantaine gaan bij een positief resultaat.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
