Ontsierende zwarte puntjes, onderhuidse witte bobbeltjes of flamboyante puisten: ook als volwassene kun je erdoor geplaagd worden. Dermatoloog Serge Coopman legt mogelijke oorzaken bloot en geeft tips om het tij te keren.
‘Acne treft vooral jongeren, maar is toch ook bij volwassenen een vrij courante aandoening’, zegt dermatoloog Serge Coopman. ‘Vooral de onderkaken en de kin bij vrouwen en de rug bij mannen zijn gevoelig. Niet alleen bij volwassenen die als tiener al acne hadden. Er zijn veel factoren die acne in de hand kunnen werken, en die kunnen zich op elke leeftijd aandienen in een combinatie die voor jouw huid noodlottig is. Je kunt dus op volwassen leeftijd voor het eerst acne krijgen.’
Alle ellende begint met dichtgeslibde talgafvoerkanaaltjes, wat zichtbaar wordt als comedonen: zwarte puntjes (open comedonen) en onderhuidse witte bultjes (gesloten comedonen). Comedonen vormen een gastvrij milieu voor bacteriën die vetzuren afscheiden. Als die bacteriën zich nestelen, kunnen ze de talgafvoerkanaaltjes doen barsten, met flamboyante puisten tot gevolg.
Dichtplamuren
Bij sommigen slibben de talgafvoerkanaaltjes door de natuurlijke structuur van hun huidporiën makkelijker dicht met talg en dode huidcellen. ‘Maar verzorgings- of cosmetische producten kunnen dat proces versnellen’, waarschuwt Coopman. ‘Met een acnegevoelige huid vermijd je beter erg vette producten en ‘occlusieve’ producten, die de huid afsluiten. Producten kunnen occlusief zijn door een hoog gehalte aan substanties zoals vaseline en paraffine, die nauwelijks in de huid dringen. Andere producten sluiten de huid af door de vele poederdeeltjes die ze bevatten. Denk bijvoorbeeld aan cosmetische poeders of sterk dekkende fond de teints, die de acneletsels misschien wel camoufleren maar de acne nog verergeren. Maar ook sommige zonnebrandcrèmes zijn occlusief, door hun hoog gehalte minerale zonnefilters, die een wit waas op de huid achterlaten.’
Met een acnegevoelige huid ga je overigens het best zuinigjes om met de zon. ‘Uv-straling doodt de bacteriën en vermindert op korte termijn de ontsteking. Maar ze doet ook de hoornlaag verdikken, waardoor de poriën vernauwen en nog makkelijker comedonen ontstaan. Terug thuis van een zonvakantie kan de acne dan in alle hevigheid opflakkeren.’
Heisa door hormonen
Comedonen ontsteken sneller bij hormonale veranderingen. Door de natuurlijke opstoot van geslachtshormonen in de puberteit krijgen veel jongeren acne. Op latere leeftijd spelen hormoonschommelingen vooral vrouwen parten. ‘Zoals in de periode voor de menstruatie’, illustreert Coopman. ‘Of bij het stopzetten van een acnevriendelijke pil. En bij het overschakelen van zo’n pil naar een pil of hormoonspiraaltje met een minder gunstig effect op acne.’
Ook hormoonpreparaten voor de behandeling van aandoeningen kunnen acne in de hand werken. ‘Anabole steroïden zijn bekende boosdoeners’, illustreert Coopman. ‘Die worden ook weleens illegaal gebruikt, in de bodybuilding bijvoorbeeld. Maar ook bij bodybuilders populaire proteïnesupplementen kunnen acne uitlokken.’
Andere geneesmiddelen die een acnegevoelige huid op de proef stellen, zijn onder meer cortison en bepaalde anti-epileptica, antipsychotica en middelen tegen orgaanafstoting na transplantatie. Ten slotte kunnen ook roken, stress en mechanische factoren, zoals druk en wrijving bij het dragen van een helm of hoofddoek, acne bevorderen.
Geen ‘confectiebehandeling’
‘We proberen voor iedere patiënt zoveel mogelijk oorzaken van zijn of haar acne bloot te leggen’, vertelt Coopman. ‘En we starten een behandeling op om de comedonen en ontstekingen te bestrijden. Bij milde acne volstaan vaak crèmes, gels of lotions, met enerzijds vitamine A-afgeleiden, zoals tretinoïne en adapaleen, om de comedonen aan te pakken, en met anderzijds benzoylperoxide of antibiotica, om de bacteriën en ontstekingen de kop in te drukken.’
‘Om acne met veel ontstekingsletsels af te koelen, kunnen antibioticapillen nodig zijn. En als ultiem redmiddel is er nog isotretinoïne, in capsulevorm. Dat pakt de acne zeer doeltreffend aan en vermindert de talgproductie drastisch. Daarom wordt het klassiek voorbehouden voor de ernstigste vormen van acne, zoals we die vooral bij pubers met een heel vette huid zien. Maar we gebruiken isotretinoïne ook in lage dosis bij acne met veel kleine onderhuidse bultjes die onvoldoende reageren op andere producten. Isotretinoïne kan ernstige foetale misvormingen veroorzaken. Het is dus niet geschikt voor wie zwanger is of wil of kan worden. Tot minimaal 1 maand na inname van de laatste isotretinoïnecapsule mag je in geen geval zwanger worden.’
‘Een ‘confectiebehandeling’ voor acne die iedereen past, bestaat niet’, besluit Coopman. ‘Het is altijd maatwerk én veel geduld oefenen tot de huid na weken tot maanden opklaart.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
