Online pillen over de grens goedkoper verkopen: het mag van Europa

Door een Europees arrest is het vanaf nu legaal om als Europese online apotheek in de EU geneesmiddelen aan te bieden en uit te voeren aan een prijs die goedkoper is dan in het land waaruit je bestelt. De Belgische geneesmiddelenwet steekt daar (gelukkig) een dikke stok voor.

Het Europese Hof van Justitie heeft een bijzonder vreemd arrest geveld in een zaak van het goedkoop online aan- en verkopen van geneesmiddelen over de grens. Daardoor is het een online-apotheek toegelaten online niet alleen voorschriftvrije geneesmiddelen, maar ook geneesmiddelen op voorschrift goedkoper te verkopen dan wanneer de koper ze in eigen land aankoopt. Enige restrictie: het geneesmiddel moet in dat land geregistreerd zijn. Het Hof sprak het arrest uit naar aanleiding van een conflict tussen de Duitse apothekers en de Nederlandse online-apotheek DocMorris.

DocMorris is een zeer grote speler op de markt van de online apotheken. Bij de apotheek kun je zowel geneesmiddelen zonder voorschrift of OTC-medicijnen aankopen als voorschriftplichtige geneesmiddelen, al worden die laatste pas geleverd als je een doktersvoorschrift naar het bedrijf stuurt. Het Nederlandse DocMorris is bijzonder geliefd bij de Duitsers en die kopen dan ook massaal online.

Dat was een doorn in het oog van de Duitse apotheken. Zij spanden eerst in eigen land een rechtszaak aan, verloren die en trokken dan maar naar het Europees Hof van Justitie. Ze baseerden zich daarbij op twee elementen uit de Duitse wetgeving. Zo is er de wet die de verkoop van geneesmiddelen regelt en is er de wet op de reclame voor geneesmiddelen. In Duitsland mag, net zo min als in België, ongebreideld publiciteit gemaakt worden voor voorschriftplichtige geneesmiddelen. Kleine randopmerking: die verkoop kan alleen als het geneesmiddel – zelfs als het OTC is – ook in het land van de besteller vergund is.

Opvallend is ook wel de zeer ‘moderne’ visie van het Hof dat zegt ook voordelen te zien in de internethandel van OTC-geneesmiddelen: patiënten kunnen thuis in alle rust en privacy alle vragen stellen die ze willen.

Nederlandse geneesmiddelenwet als oorzaak

DocMorris is een van de grootste spelers, zo niet de grootste speler, op de markt van de internetapotheken. Het valt bovendien op dat vier van de zeven marktleiders van Nederlandse oorsprong zijn. Dat is niet toevallig. Nederland heeft immers een aantal voordelen waardoor andere landen in het niets verdwijnen. In tegenstelling tot Duitsland (en België trouwens) heeft Nederland geen vaste geneesmiddelenprijs. Dat heeft als grootste voordeel dat de Nederlander zelf 20 tot 40 procent minder geld aan geneesmiddelen uitgeeft dan andere Europeanen. Zij zitten dan ook zelf niet te wachten op een internetapotheek.

Maar net omdat er in Nederland geen vaste geneesmiddelenprijs bestaat en omdat geneesmiddelen in Nederland al jaar en dag aan huis geleverd worden, is het voor hen bijzonder voordelig om een internationaal handeltje op te zetten. De Nederlanders hebben zich dan ook van bij het begin van de internetapotheekmarkt op de Duitse buren gericht, veel minder dan op de Belgische consument omdat de Belgische wetgeving strenger is. Duitse geneesmiddelen zijn bovendien doorgaans duurder dan Belgische en hebben een veel hoger remgeld dan Belgische. Zo betaal je in Duitsland tussen 5 en 10 euro remgeld. Wie via internet bestelt, betaalt de helft.

Het financieel plaatje van de Duitse gezondheidszorg is haast catastrofaal. Veel Duitse ziekenfondsen staan aan de rand van een faillissement. Daarom stimuleren die de patiënt ook om via het internet in Nederland pillen te bestellen. Het online bestellen van zowel OTC als geneesmiddelen is in Duitsland immers legaal en kan dus ongestraft door de ziekenfondsen gepromoot worden. Voor hun chronische patiënten zou dat immers neerkomen op een kostenvermindering van 20 procent. Dus bestelden de patiënten massaal bij DocMorris goedkope geneesmiddelen (zelfs voorschriftplichtig), die thuis werden afgeleverd. De patiënt gelukkig, de Duitse apotheker veel minder. De Duitse beroepsvereniging trok dan ook naar de rechter. Niet één keer, of tien keer, maar 65 keer. Niet alleen DocMorris werd geviseerd, maar ook de Duitse mutualiteiten die hun patiënten aanspoorden om online te bestellen.

De zaak kwam voor en wat de Duitsers nooit hadden verwacht: ze verloren het pleit. Nu heeft Europa de knoop helemaal doorgehakt: als de patiënt er profijt mee doet om voorschriftplichtige geneesmiddelen online over de grens te bestellen, dan heeft hij groot gelijk. En, zo voegt het arrest er fijntjes aan toe, zo kan hij zelfs op zijn gemak thuis alles op het scherm nalezen en eventueel vragen formuleren.

België

Moeten we nu schrik krijgen? Een beetje. Het online aankopen van voorschriftplichtige geneesmiddelen is niet moeilijk, maar wel duur en bovendien illegaal. Het ‘DocMorris’-arrest betekent vooral een grote bedreiging voor landen waar het nu al legaal is om online voorschriftplichtige geneesmiddelen aan te kopen, zoals Duitsland. In ons land is het illegaal en kan het dus niet. Alleen apothekers kunnen in welomschreven gevallen geneesmiddelen in het buitenland aankopen. De burger mag het niet. Doet hij het toch, dan doet hij dat in de illegaliteit en heeft hij geen recht op terugbetaling.

De Duitsers zelf hebben ondertussen ook begrepen dat hun liberaal beleid rond het online bestellen van voorschriftplichtige geneesmiddelen hen nu de das omdoet. In zoverre dat de Duitse minister van Volksgezondheid ondertussen al heeft geopperd om die maatregel terug te schroeven en het online bestellen van voorschriftplichtige geneesmiddelen en het aanbieden ervan opnieuw te verbieden.