‘Nogal wat mensen met migraine mislopen een optimale behandeling, omdat ze zich niet bewust zijn van hun aandoening’, zegt professor Jan Versijpt. De boodschap is dus: kaart regelmatige hoofdpijn aan bij je arts.
Jaarlijks krijgen in Europa naar schatting 5 tot 6 op de 100 mannen en drie keer zoveel vrouwen aanvallen van migraine, a rato van 1 aanval per jaar tot meerdere per maand. ‘Migraine is dus een veelvoorkomend probleem’, zegt professor Jan Versijpt, kliniekhoofd neurologie in UZ Brussel. ‘Maar nogal wat mensen met migraine mislopen een optimale behandeling, omdat ze zich niet bewust zijn van hun aandoening.’
Dat bleek ook uit een studie van de faculteit Farmaceutische Wetenschappen van UGent in 152 Belgische apotheken (Eur J Neurol 2012;19(8):1093-9). Ruim 1.200 volwassenen die voorschriftvrije pijnmedicatie afhaalden wegens regelmatige hoofdpijnklachten werden bevraagd. Voor 44% was nog nooit een hoofdpijndiagnose gesteld. Maar uit de migrainescreeningstest bleek 40% met grote kans aan migraine te lijden (zie kader). Bij 24% was er sprake van overgebruik van pijnmedicatie (meer dan 10 dagen gebruik per maand). Terwijl maar 15% zich ervan bewust was dat dat overgebruik paradoxaal genoeg hoofdpijn in de hand werkt.
Doe de test
De ‘ID Migraine Screener’ is een gevalideerde migrainescreeningstest waarbij je deze vragen moet beantwoorden:
• Ben je misselijk of heb je maaglast wanneer je hoofdpijn hebt?
• Heb je last van het licht als je hoofdpijn hebt?
• Heeft de hoofdpijn je dagelijkse activiteiten minimaal 1 dag beperkt in de laatste 3 maanden?
Beantwoord je 2 van de 3 vragen met ‘ja’, dan komt dat overeen met een ‘positieve score’ en heb je 93% kans om bij een uitvoeriger onderzoek door een arts ook effectief de diagnose migraine te krijgen.
De boodschap mag duidelijk zijn: kaart regelmatige hoofdpijn aan bij je arts. Elke vorm van hoofdpijn verdient een diagnose. Met een adequate behandeling krijg je je klachten beter onder controle en kun je overgebruik van medicatie gemakkelijker vermijden.
Waaier aan symptomen
‘Bij migraine gaat het om een hersenstoornis waarbij genetische en omgevingsfactoren een rol spelen’, legt Versijpt uit. ‘Kenmerkend zijn de terugkerende hoofdpijnaanvallen, die spontaan kunnen ontstaan maar ook kunnen worden uitgelokt door triggers (zie kader). De hoofdpijn, die 4 tot 72 uur aanhoudt, is matig tot heftig, vaak kloppend van karakter, en in 60% van de gevallen eenzijdig. Ze verergert vaak bij fysieke inspanning. En ze gaat mogelijk gepaard met misselijkheid en braken en een overgevoeligheid voor licht, geluid en geuren.’
Triggermanagement
Een hoofdpijndagboek bijhouden is nuttig. Niet alleen om de aard en frequentie van je hoofdpijnaanvallen en je medicatiegebruik in kaart te brengen, maar ook om zicht te krijgen op de factoren die bij jou migraine kunnen uitlokken. Die ’triggers’, die individueel sterk verschillen, kun je dan zoveel mogelijk proberen te vermijden.
Maar migraine is helaas zo veel meer dan hoofdpijn. Typisch zijn de vele andere vervelende symptomen die voor en na de hoofdpijn kunnen optreden. ‘Zoals vermoeidheid’, illustreert Versijpt. ‘Maar ook concentratiemoeilijkheden, een stijve nek, overgevoeligheid voor licht, geluid of geuren, misselijkheid en braken, en een hongerig gevoel. Bij ongeveer 20 tot 30% van de migrainepatiënten treedt ook een ‘aura’ op. Dat kan zich uiten als een gestoord zicht, waarbij je zwarte vlekken of lichtflitsen ziet. Maar ook als tintelingen of een doof gevoel in de lippen, het gelaat of een hand. Of als een gestoorde taal of spraak.’
Vroeg begonnen, half gewonnen
Bij de eerste tekenen van een aanval meteen gepast reageren helpt om je klachten zo goed mogelijk onder controle te krijgen. ‘Zoek een rustige omgeving op of probeer te slapen’, adviseert Versijpt. ‘De hersenen sturen dan vooral aan op rust om het interne evenwicht te herstellen. Ook een cold pack kan verlichting brengen. Is een pijnstiller nodig, dan verdient in eerste instantie een ontstekingsremmer of paracetamol de voorkeur. Let wel, de dosis moet voldoende hoog zijn. Vraag hiervoor het advies van je arts of apotheker. Ben je ook misselijk, dan kun je nog een antibraakmiddel nemen of een pijnstiller in suppovorm. Het streefdoel is in elk geval dat je binnen 2 uur na de toediening van de medicatie volledig of bijna volledig hoofdpijnvrij bent. Is dat niet het geval, dan heb je wellicht meer baat bij voorschriftplichtige migrainemedicatie: een triptaan in pilvorm of neusspray, of in de vorm van een subcutane injectie bij braken.’
Als je ondanks die ‘aanvalsmedicatie’ nog altijd minimaal 2 dagen per maand nauwelijks kunt functioneren zonder pijnstilling, dan kom je mogelijk in aanmerking voor preventieve migrainemedicatie. ‘Om de aanvallen van migraine in aantal en ernst te verminderen, gebruiken we geneesmiddelen die daar niet specifiek voor ontworpen zijn’, vertelt Versijpt. ‘Zoals bloeddrukverlagende bètablokkers of het anti-epilepticum topiramaat, in pilvorm. Ook inspuitingen met botulinetoxine, beter bekend als Botox®, worden toegediend, maar alleen bij chronische migraine. Dus als je minimaal 15 dagen per maand hoofdpijn hebt, waarvan 8 dagen per maand migraine.’
Migraine-dieet: zinvol?
Ook allerhande voedingsmiddelen kunnen triggers zijn, maar worden veel vaker onterecht als trigger aangewezen. Een vijfde van de migrainepatiënten krijgt bij het prille begin van een aanval een hongerig gevoel, met vaak een drang naar zoet. Eet men dan bijvoorbeeld chocolade, dan wordt dat vaak als trigger aangeduid voor de hoofdpijn die zich even later doorzet. Onterecht natuurlijk, want de aanval was al gestart vóór het chocolademoment. De rol van voeding bij migraine mag niet overschat worden. Een ‘migraine-dieet’ is dan ook niet zinvol.
Nieuwe medicatie
‘Met deze medicijnen kunnen we het leven van veel migrainepatiënten al een stuk draaglijker maken’, zegt Versijpt. ‘Maar ze werken niet bij iedereen even doeltreffend. En ze hebben bijwerkingen, zoals elk geneesmiddel, maar vooral ook door hun aspecifieke werking. Hoopgevend is wel dat er specifieke preventieve migrainemedicijnen worden ontwikkeld, meer bepaald antilichamen die een eiwit tegenwerken, het CGRP dat betrokken is bij het ontstaan van migraineaanvallen (zie kader). Die nieuwe medicatie is nog niet voor iedere patiënt beschikbaar en belooft ook erg duur uit te vallen – ongeveer 500 euro per maand – als geen terugbetaling kan worden verkregen.’
Oproep
Het wetenschappelijk onderzoek naar onder meer CGRP-remmers zit in de laatste testfase. Ben je migrainepatiënt en wens je informatie over lopende klinische studies? Neem dan contact op met de kliniek voor hoofd- en aangezichtspijn van UZ Brussel via jan.versijpt@uzbrussel.be.
Ten slotte zijn er nog alternatieve migrainebehandelingen, waarvoor in meer of mindere mate wetenschappelijke evidentie is, zoals acupunctuur, melatonine en neuromodulatietechnieken, waarbij zenuwen elektrisch gestimuleerd worden. ‘Toets bij je arts af of en in welke mate deze behandelingen voor jou een verschil kunnen maken’, adviseert Versijpt.
Meer lezen?
Neurologen Adinda De Pauw, Anneke Govaerts en Annick Verstappen ontvangen dagelijks patiënten met hoofdpijnklachten, die eigenlijk migraine hebben. Ze bundelden daarom de vele mythes en clichés over deze neurologische ziekte in het pas verschenen boek ‘Migraine. Alles wat je moet weten’.
Hoe zit het mechanisme van migraine in elkaar? Wat zijn de symptomen en welke triggers lokken een aanval uit? Wat kan je best doen tijdens een aanval? En hoe kan je migraine preventief bestrijden, met én zonder medicatie?
Migraine. Alles wat je moet weten, Annick Verstappen, Anneke Govaerts, Adinda De Pauw, Paperback, 208 pagina’s, 22 euro, ISBN 978-94-6383-133-8, uitgeverij Pelckmans.
Meer info voor lotgenoten: www.hoofd-stuk.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
