Na de sms-actie voor baby Pia: ‘We hebben vooral onszelf een goed gevoel bezorgd’

Als voorzitter van Effectief Altruïsme België pleit moraalfilosoof Stijn Bruers ervoor elke gift voor een goed doel rationeel af te wegen.

Stijn Bruers: Natuurlijk is het verhaal van de negen maanden oude baby Pia erg aangrijpend. Maar hoeveel kinderlevens zou je kunnen redden als je die 1,9 miljoen euro schenkt aan organisaties die muggennetten in Afrika verdelen en zo malaria bestrijden? Met 3000 euro zorg je ervoor dat een Afrikaans kind dankzij dat twee jaar lang beschermd is tegen malaria.

U promoot effectief altruïsme. Wat is dat precies?

Bruers: Ik maak het onderscheid tussen partijdig en onpartijdig of effectief altruïsme. Bij de partijdige variant voel je je persoonlijk en emotioneel betrokken. Het kan gaan over iemand die je dierbaar is, zoals baby Pia. Door die dierbare te helpen, bezorg je jezelf een goed gevoel. Onpartijdig of effectief altruïsme vertrekt niet vanuit de gevoelens van de donor. Een effectieve altruïst wil met zijn gift een zo groot mogelijk effect sorteren. Een initiatief als De Warmste Week is vooral partijdig altruïsme. De meeste goede doelen op de lijst komen uit Vlaanderen, terwijl met hetzelfde ingezamelde bedrag veel meer welzijn bevorderd kan worden in landen met extreme armoede. Schenken voor De Warmste Week geeft een goed gevoel want het is alsof je een buur helpt. Voor een effectief altruïst maakt het niet uit of hij de begunstigde kent. Hij hoeft de naam van de baby niet te weten die hij gered heeft.

Hoeveel levens red je als je die 1,9 miljoen schenkt aan organisaties die malaria bestrijden?

We mogen de ouders van baby Pia die sms-actie toch niet kwalijk nemen?

Bruers: Partijdig altruïsme is zeker niet immoreel. Vermoedelijk zet elke ouder in dezelfde situatie zo’n actie op poten. Bij baby Pia ging het om een eenmalige storting van 2 euro. Die kleine bijdrage was voor alle donoren draagbaar. Maar bij sommige vergelijkbare goede doelen storten mensen op regelmatige basis geld voor de gezondheid van één enkel kind. Terwijl ze met datzelfde bedrag organisaties kunnen steunen die werken aan het welzijn van honderden kinderen.

Sommigen hoppen van het ene goede doel naar het andere, afhankelijk van welke sympathieke fondsenwerver ze op straat tegen het lijf lopen. Ze ruilen dan bijvoorbeeld Artsen Zonder Grenzen in voor een lokale vzw of omgekeerd, zonder zich af te vragen welk goed doel het effectiefst is.

De 1,9 miljoen euro voor baby Pia ging integraal naar één spuitje. Het farmabedrijf deed dus een uitstekende zaak?

Bruers: Dat is een moeilijke kwestie. Na de actie voor baby Pia hoopt het farmabedrijf misschien dat er nóg ouders in vergelijkbare omstandigheden miljoenen voor hun kinderen zullen inzamelen. Daarom lijkt het voor de overheid aangewezen om met het bedrijf te onderhandelen en het zelfs onder druk te zetten. Zeker als je weet dat het basisonderzoek voor het geneesmiddel met publiek geld gefinancierd werd. Aan de andere kant heeft dat bedrijf er óók flink wat geld in geïnvesteerd. Als een farmabedrijf zelf niet meer de prijs voor zo’n middel mag bepalen, dan zal het in de toekomst minder geneigd zijn om nog veel te investeren. En dan zijn er geen levensreddende middelen meer voor baby’s met zeldzame ziekten.