Na de Oscaruitreiking staat de aandoening ‘alopecia’ volop in de aandacht. Wat is het?
In 2018 kreeg de Amerikaanse actrice Jada Pinkett Smith de diagnose alopecia. Sindsdien spreekt ze openlijk over haar ziekte in de media en schoor ze vorige zomer zelfs haar hoofd kaal. Het is dat kaalgeschoren hoofd dat het afgelopen weekend het onderwerp was van een grap van de Amerikaanse komiek Chris Rock, die niet bepaald in goede aarde viel bij Pinkett Smiths echtgenoot Will Smit.
Alopecia is een algemene term voor haarverlies. De meest voorkomende vorm is androgene alopecia ofwel de mannelijke kaalheid, die we allemaal wel kennen. Dit treft zowel mannen, meestal vanaf 40 jaar, als vrouwen, vooral in de menopauze. Het haarverlies op het hoofd is een gevolg van het ouder worden en omdat de haarzakjes op bepaalde plaatsen op de scalp verkeerd reageren op het mannelijke hormoon. Deze vorm van haarverlies is genetisch bepaald.
Andere vormen van alopecia zijn cicatriciële alopecia waarbij de haarzakjes op het hoofd ontsteken en verlittekenen. Wie de hoofdhuid van dichtbij bekijkt, merkt echt littekens tussen de haarzakjes. Tractiealopecia is dan weer haaruitval door veelvuldig aan het haar te trekken met een stijltang of door vlechtjes te maken of extensions te laten zetten. Extensions aanbrengen om haaruitval te camoufleren is dus geen goed idee.
Onvoorspelbaar
Het type waar de 50-jarige Pinkett Smith aan lijdt, is alopecia areata en komt ook behoorlijk vaak voor. Wereldwijd hebben zowat 147 miljoen mensen ooit in hun leven te maken gehad met alopecia areata. De actrice zei hierover in 2018 dat ze letterlijk op haar benen stond te beven toen ze handenvol haar uit haar hoofd plukte tijdens het douchen. Bij alopecia areata ontstaat niet alleen plaatselijk en extreem haarverlies op het hoofd, maar ook op andere plekken van het lichaam waar haar groeit, zoals de oksels, de baard, de wimpers en de wenkbrauwen. Alopecia totalis maakt de patiënt zelfs volledig kaal op het hoofd.
Experts menen dat alopecia areata te wijten is aan een auto-immuunziekte waarbij het lichaam de eigen haren aanvalt en afstoot. Er zou ook een genetische component aanwezig zijn. Stress zou een oorzaak kunnen zijn maar daar bestaat geen wetenschappelijk bewijs voor. De aandoening komt ook in zeldzame gevallen voor na een corona-infectie of coronavaccinatie omdat ook in dit geval een immuunreactie aan het werk is.
De ziekte is uiterst onvoorspelbaar. Het lichaam slaagt er evenwel niet in om de eigen haarzakjes volledig te vernietigen. Het haar kan dus terug groeien zonder behandeling, maar ook opnieuw uitvallen. Deze cycli kunnen jaren aan een stuk doorgaan.
Mentale gevolgen
Hoeweel haarverlies ontzettend vaak voorkomt en alopecia areata je niet ziek maakt en ook niet besmettelijk is, geeft de aandoening mensen vooral een mentale knauw en tast ze het zelfbeeld aan. Vooral vrouwen hebben het lastig in een wereld waar haar een belangrijk deel van iemands zelfwaarde bepaalt.
En dat is nog meer het geval in een wereld zoals Hollywood. Door regelmatig over de ziekte te spreken op sociale media, wil Pinkett Smith het taboe rond haarverlies bespreekbaar maken. De actrice lijkt haar lot te hebben omarmd, maar blijft evenwel worstelen: ‘Mijn haar heeft steeds een belangrijk deel van mezelf uitgemaakt’, zegt ze. ‘Mijn haren verzorgen is altijd een mooi ritueel geweest. Er was keuze tussen het hebben van haar of niet. Op een dag is die keuze er mogelijk niet meer.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier