Mysterie van de dag: waarom wordt de ene wagenziek en de andere niet?

Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: waarom wordt de ene wagenziek en de andere niet?

Dat het leven niet eerlijk is, mag blijken uit de mysterieuze ziekte kinetosis, beter bekend als de reisziekte.

Sommige mensen worden al misselijk als ze nog maar in de passagierszetel van een auto plaatsnemen, laat staan dat ze ook nog eens honderden bochten of een roekeloze chauffeur moeten ondergaan. Anderen zijn dan weer immuun voor deze klachten en kunnen zorgeloos achteraan in de auto uren aan stuk zitten lezen terwijl de auto hen doorheen de scherpste haarspeldbochten voert.

Vanwaar dit verschil? Wel, wetenschappers hebben geen idee. Wat ze wel weten is dat vrouwen en migrainepatiënten (nog zo’n mysterieuze ziekte) een veel grotere kans hebben om wagenziek of zeeziek te worden. Maar waarom en wat de aandoening veroorzaakt is onbekend terrein.

Bewegen of niet bewegen?

Algemeen wordt aangenomen dat de reisziekte, of het nu in een wagen, boot of vliegtuig is, te wijten is aan verkeerde signalen die de hersenen van de ogen en de lichaamssystemen krijgen over het al dan niet in beweging zijn van het lichaam. Wanneer je bijvoorbeeld in de auto een boek leest, zeggen je ogen aan je hersenen dat je niet aan het bewegen bent. Maar je evenwichtsorgaan geeft juist wel aan dat je je voortbeweegt en van links naar rechts gaat.

Volgens sommige wetenschappers reageert het brein op die verkeerde signalen door misselijkheid uit te lokken. En dat heeft een evolutionaire verklaring. Historisch gezien wordt een dergelijk verkeerd signaal mogelijk uitgelokt door een door gif veroorzaakte hallucinatie en dan is braken uiteraard de beste oplossing.

Andere wetenschappers verwijzen de hele theorie over de verkeerde signalen dan weer naar de prullenmand. De reisziekte zou eerder een symptoom zijn van de onmogelijkheid van het lichaam om een goede houding aan te nemen in een bewegende omgeving. Zo heb je geen controle over bepaalde bewegingen van je lichaam wanneer je op het dek van een varend schip staat en zal je dus ziek worden.

Middeltjes tegen de reisziekte

Wetenschappers mogen het dan wel oneens zijn over de oorzaak van de reisziekte, over de middeltjes die het leed kunnen verzachten zijn ze het wel eens.

1. Neem het stuur over: chauffeurs worden minder snel wagenziek dan de passagiers omdat ze op de beweging kunnen anticiperen. Wagenzieke niet-chauffeurs doen er dus goed aan om te doen alsof ze de chauffeur zijn. Ga vooraan in de auto zitten en kijk in de rijrichting.

2. Beperk de beweging: gebruik de hoofdsteun van de zetel om het hoofd op zijn plaats te houden en het slingeren van rechts naar links te beperken.

3. Drink geen alcohol, lees niet en leun niet achterover: doe je dat wel dan wordt het nog moeilijker om de stimuli van de ogen en het evenwichtsorgaan op elkaar te laten afstemmen. (TE)