Mysterie van de dag: waarom bijten zoveel mensen op hun nagels?

Deze zomer viert Knack.be de mysteries van het leven. Elke dag kruipen we in de huid van een verwonderd kind en verbazen we ons over al dan niet alledaagse mysteries. Vandaag: waarom bijten zoveel mensen op hun nagels?

Nagelbijten is een wijdverspreid menselijke gewoonte en gaat ver terug in de tijd. Zelfs de oude Grieken maakten zich al schuldig aan dit nerveuze trekje. Hoeveel mensen er vandaag exact nagelbijten (onychophagia) is niet bekend, maar volgens Oystershell Laboratories, een Belgisch farmaceutisch bedrijf, zou het gaan om 1,1 miljoen Belgen.

‘Tot op een zekere hoogte, bijt en pulkt iedereen aan zijn nagels’, zegt de Amerikaanse psycholoog Fred Penzel. Hij tracht patiënten af te helpen van nerveuze trekjes zoals nagelbijten of haar uittrekken. ‘Wanneer nagelbijten het punt heeft bereikt dat het lichaam eronder lijdt, gaan we over tot behandeling’, klinkt het.

Orale fase van Freud

En hoewel de mens dus al eeuwen lang op zijn nagels bijt, zijn psychologen pas de laatste decennia in groten getale gestart met het zoeken naar een oorzaak. Want 80 procent van de Belgische nagelbijters wil ermee ophouden, waarom is de drang dan toch zo sterk en gaan ze er mee door?

De meest voor de hand liggende hypothese: nagelbijten helpt ons om onze emoties onder controle te houden. Zowel bij verveling, stress of frustratie kalmeert de gewoonte.

Al waagden sommige psychologen en wetenschappers zich in het verleden ook al aan een andere verklaring. Sigmund Freud bijvoorbeeld, weet het nagelbijten aan de orale fase. Personen die tijdens hun ontwikkeling zijn blijven steken in die fase (eerste 21 levensmaanden) zouden daardoor gemakkelijk verleid worden tot activiteiten die hun orale bevrediging schenken, zoals roken, eten én nagelbijten.

Zelfverminking

Later concludeerden wetenschappers dat nagelbijten een kleine vorm van zelfverminking is. Maar ook deze theorie werd al snel begraven. Onychophagia werd nadien gecategoriseerd als een impulscontrolestoornis of compulsief gedrag. Deze aandoeningen komen vaker voor bij mensen met obsessieve-compulsieve spectrumstoornissen (OCS).

‘Al klopt het woord obsessief niet echt’, aldus Penzel. ‘Niet elke handeling die herhaald wordt, is daarom ook per definitie een zelfopgelegde verplichting. Mensen die nagelbijten zien de handeling als iets aangenaams. Ze willen het: alleen de schade op termijn, vinden ze onaangenaam.

Perfectionisten

Recent kwamen psychologen met een aannemelijkere theorie. Nagelbijten biedt een tijdelijke afleiding, een vorm van ontspanning. ‘Eigenlijk kan je nagelbijten vergelijken met nicotine. Het werkt stimulerend voor de één, rustgevend voor de ander.’

Onderzoekers van de universiteit van Quebec stelden vast dat nagelbijtende proefpersonen één gemeenschappelijk kenmerk hebben: perfectionisme en controledrang. Zij zijn sneller gestresseerd en dus vatbaarder voor verveling en frustratie. Waardoor ze sneller gaan nagelbijten.

‘Nagelbijters zijn niet in staat te ontspannen en een taak op een normaal tempo uit te voeren’, schreven de onderzoekers. ‘Ze zijn gevoelig voor frustratie en ongeduldig wanneer ze hun doelen niet bereiken.’

Infecties

Tot slot is er ,og een andere reden waarom mensen gaan bijten op hun nagels. ‘Simpelweg omdat ze er zijn.’ De handen zijn altijd tegenwoordig en in het zicht. Nagels groeien terug en bovendien doet het geen pijn om op dit lichaamsdeeltje te knabbelen.

Er zijn nochtans voldoende redenen om te stoppen met de gewoonte. Enerzijds worden de nagels (en de huid) errond beschadigd. Anderzijds worden bacteriën uit de mond op de huid overgezet en ook bacteriën onder de nagels kunnen naar de mond gaan, wat infecties van het tandvlees en de keel kan veroorzaken. (AVE)