Mijn kind eet vegetarisch (en dat is prima)

Je tiener besluit geen vlees meer te eten. Je kleinkinderen worden vegetarisch opgevoed. Redenen tot bezorgdheid? Nee hoor, gezond vegetarisch eten is perfect mogelijk, ook voor kinderen.

Vegetarisme is ondertussen sterk ingeburgerd. Aan zowat elke gezins- of feesttafel zit wel een vegetariër, in restaurants en bedrijfskantines heb je steeds meer vegetarische keuzes en initiatieven als Dagen Zonder Vlees worden alsmaar populairder. Maar is het wel oké om kinderen vegetarisch op te voeden? Krijgen ze wel alle voedingsstoffen binnen die ze nodig hebben?

“Ja hoor”, zegt Fien Louwagie, community manager van EVA (Ethisch Vegetarisch Alternatief). “Ik begrijp wel dat mensen zich zorgen maken, maar vegetarisme en kinderen, dat kan perfect én op een gezonde manier samengaan. Ook bij kleine kinderen. Het is een misverstand dat vlees nagenoeg onmisbaar is voor kinderen in de groei. De American Dietetic Association, wereldwijd de meest gezaghebbende organisatie op het vlak van voeding, bevestigt dat en stelt dat goed uitgebalanceerde vegetarische en veganistische voedingswijzen nutritioneel geschikt en gezond kunnen zijn voor kinderen. Het sleutelbegrip is natuurlijk ‘goed uitgebalanceerd’. Vegetarisme is zo veel meer dan het weglaten van vlees. Wie elke dag frietjes verorbert, eet dan wel plantaardig, maar uiteraard niet gezond. De basisregel is: zorg voor variatie. Dat geldt voor iedereen, ook voor volwassenen. Maar voor kinderen is het extra belangrijk.”

Slim variëren

In vlees zitten onder andere calcium, ijzer, zink en eiwitten. Dat zijn stuk voor stuk belangrijke voedingstoffen, maar je vindt ze net zo goed terug in plantaardige voedingsmiddelen. Zo zijn gedroogde vruchten, groene groenten en verrijkte plantaardige zuivelproducten rijk aan calcium. IJzer vind je volop in peulvruchten, aardappelen en groene bladgroenten (denk aan broccoli, veldsla, boerenkool en spinazie). Goede zinkbronnen zijn dan weer noten, zaden en pitten, havervlokken en volle granen. En eiwitten, maar dan plantaardige, vind je onder andere in sojaproducten, vleesvervangers en peulvruchten.

Voor wie het na deze opsomming begint te duizelen: zo moeilijk is het niet om je vegetarische kind gezond te laten eten. Als je hem of haar lekker veel groenten voorschotelt, aangevuld met verschillende granen (pasta, couscous, quinoa) en dagelijks een eiwitrijk product (zoals een sojaproduct of peulvruchten), kun je niet veel verkeerd doen. Daarnaast kun je erop letten voldoende pitten en zaden in het eten te verwerken en af en toe een handje noten of gedroogde vruchten te geven als tussendoortje.

Diëtiste Silke Desaever, die zich onder andere specialiseerde in vegetarisme en veganisme, merkt het in haar praktijk: het aantal jonge ouders met vragen over vegetarisme neemt toe. “Ik krijg alsmaar meer mensen over de vloer die zelf vegetariër zijn en hun kind vegetarisch willen opvoeden, maar daar wel wat voedingsadvies bij kunnen gebruiken. Soms zijn ze ook onzeker gemaakt door mensen uit hun omgeving die zich afvragen of het wel verantwoord is een klein kind vlees te ontzeggen, en of het kind geen risico loopt op een ijzertekort of bloedarmoede. Nee dus, als je maar zorgt voor een evenwichtige voeding. Gaat het om een baby die nog met vast voedsel moet beginnen, dan bekijken we samen hoe dat het best aangepakt wordt. Als het kindje wel al vaste voeding krijgt, vertrekken we van het bestaande eetpatroon. Hoe ziet het eruit, welke voedingsstoffen zitten er voldoende in, wat mag een beetje meer? Ook bezorgde grootouders stel ik graag gerust: als het op de goede manier gebeurt, is vegetarisch eten zelfs beter en gezonder dan wanneer hun kleinkind wél vlees zou eten.”

Veganisten

En wat met kinderen die veganistisch worden opgevoed? Anders dan vegetariërs eten veganisten ook geen andere producten van dierlijke oorsprong zoals melkproducten en eieren. “Dat is van een andere orde”, nuanceert Silke Desaever. “Wie veganistisch eet, loopt risico op een tekort aan vitamine B12. Dat is de enige voedingsstof die niet voorkomt in plantaardige voedingsmiddelen, alleen in dierlijke. Vitamine B12 is belangrijk voor de aanmaak van bloedcellen en de werking van het zenuwstelsel. Sommige voedingsmiddelen zijn ermee verrijkt, zoals bepaalde sojaproducten (sojamelk, -pudding, -yoghurt), ontbijtgranen en fruitsappen. Dat is prima, maar B12 is een vitamine die moeilijk wordt opgenomen in het lichaam. Je moet er dus veel van eten om je aanbevolen dagelijkse hoeveelheid binnen te krijgen. Daarom raad ik veganisten sowieso aan een supplement te nemen en aan hun kinderen te geven, voor de zekerheid. Het kan jaren duren voor een eventueel tekort aan het licht komt. En tegen die tijd kan er al onherstelbare fysieke schade zijn, bijvoorbeeld aan het zenuwstelsel. Beter voorkomen, dus.”

Het gamma aan vleesvervangende producten in de supermarkt is de laatste jaren enorm gegroeid. Van nuggets tot burgers, van gehakt tot cordon bleu, van worstjes tot balletjes…: voor zowat elk vleesproduct bestaat wel een veggie variant. Handig, zowel voor vegetariërs en veganisten als voor zogenaamde flexitariërs, die hun vleesconsumptie willen beperken tot een paar keer per week.

Vleesvervangers

Maar opgelet, ook hier is variatie aangewezen. “Niet alleen variatie in de vleesvervangers onderling, maar ook in de afwisseling met bijvoorbeeld peulvruchten, die net zo goed eiwitrijk én caloriearmer zijn”, aldus Fien Louwagie van EVA. “Natuurlijk zijn die balletjes en nuggets leuk en lekker voor af en toe. Maar ze hoeven zeker niet dagelijks op het menu te staan.”

Bereide vleesvervangers zijn dus goed voor de afwisseling, maar ze bevatten veel vet en veel koolhydraten. En als ze gepaneerd zijn, absorberen ze tijdens het bereiden nog eens extra vet. Wat het ijzergehalte betreft, zijn er veel onderlinge verschillen. Vleesvangers op basis van soja en tarwe zijn goede ijzerleveranciers, in tegenstelling tot vleesvervangers geproduceerd via schimmels, bacteriën en gisten, zoals quorn. Die laatste bevatten nauwelijks ijzer. Dan ben je beter af met peulvruchten, volle granen of een eitje op je bord. (Carine Stevens)