We worden allemaal regelmatig geconfronteerd met personen of situaties die ons een machteloos gevoel geven. Toch kan je enkele zaken in eigen handen nemen.
Of het nu je kind is dat pubert. Je levenspartner die je verlaat. Iemand dierbaar die sterft. Een collega die je het leven zuur maakt. Je baas die zich als een olifant in een porseleinwinkel gedraagt. Je buurman die voor de bakker om de hoek vrolijk de auto neemt, terwijl jij, milieubewust, met je fiets door de regen ploetert… We worden allemaal regelmatig geconfronteerd met personen of situaties die ons een machteloos gevoel geven. En telkens staan we voor de uitdaging om ons niet naar beneden te laten trekken en opnieuw grip te vinden.
In hun boek Allemachtig. Via veerkracht naar invloed reiken arbeids- en organisatiepsychologe Katalien Bollen (Universiteit Maastricht en KU Leuven) en journaliste Tine Bergen een helpende hand.
‘In haast elke situatie waarvan je het gevoel hebt dat ze je overkomt, zijn er zaken die je toch in eigen handen kunt nemen’, meent Katalien Bollen. ‘In plaats van te panikeren bij een tegenslag kun je ook kijken naar wat wél goed gaat en wat wél mogelijk is. Je hebt altijd die keuze. Alleen moet je misschien op een andere manier naar een persoon of een situatie kijken om ondanks de moeilijkheden ook mogelijkheden te zien. En als je dáárvoor gaat, dijt je machteloze gevoel weg en kun je alsnog veel bereiken.’
‘Macht heeft veel meer te maken met de juiste mindset, en daar kan ieder van ons aan werken’
En nee, je hoeft daarvoor niet zo nodig veel geld of een hoge positie te hebben. ‘Macht heeft veel meer te maken met de juiste mindset, en daar kan ieder van ons aan werken’, legt Tine Bergen uit. Hoe je dat praktisch doet, illustreren de auteurs erg helder en toegankelijk in hun boek. Aan de hand van concrete verhalen focussen ze op situaties thuis, op het werk en in de samenleving. Telkens bieden ze wetenschappelijk gebaseerde inzichten in de processen die spelen én tips om aan jouw ‘macht’ te werken.
Reflecteren rendeert
Dat je met de juiste mindset machtiger en krachtig in het leven kunt staan, is een bemoedigende boodschap, want meer mensen dan ooit kampen met een burn-out of depressie. Psychische aandoeningen hebben uiteraard altijd meerdere oorzaken. ‘Maar wat ongetwijfeld meespeelt, is dat we enigszins vergeten zijn hoe we met elkaar moeten omgaan’, vertelt Katalien Bollen. ‘Door de digitalisering en de toegenomen tijds- en werkdruk communiceren we snel en taakgericht. En loopt er wat mis, dan reageren we vaak alleen op wat meteen zichtbaar is, terwijl dat misschien maar het topje van de ijsberg is. We reflecteren dus te weinig over wat er bij onszelf en bij anderen allemaal speelt. En hierdoor ondermijnen we onze eigen veerkracht en die van anderen.’
‘Door de digitalisering en de toegenomen tijds- en werkdruk communiceren we snel en taakgericht. We reflecteren te weinig over wat er bij onszelf en bij anderen allemaal speelt.’
We moeten dus meer nadenken over wat we in eerste instantie zélf willen, wat onze eigen waarden en grenzen zijn, wat ons helpt in moeilijke situaties… ‘Met een stevige zelfkennis kunnen we tegenwind beter aan’, legt Tine Bergen uit. ‘Maar we hebben hiervoor ook anderen nodig. Alternatieven voor een moeilijke situatie zien we makkelijker met anderen als klankbord.’
‘En we leren ook veel van elkaars ervaringen’, vult Katalien Bollen aan. ‘We moeten opnieuw meer feedback, hulp en informatie bij onze naasten zoeken. Dat informele leren zijn we wat verleerd, terwijl de impact ervan erg groot is. Neem nu op het werk: de impact van informeel leren op onze employability – of onze blijvende inzetbaarheid binnen ons eigen bedrijf en daarbuiten – is maar liefst 3 keer groter dan de impact van formele training met een docent.’
‘We moeten opnieuw meer feedback, hulp en informatie bij onze naasten zoeken. Dat informele leren zijn we wat verleerd.’
Manage your boss
Om informeel van anderen te leren moeten we in de eerste plaats goed met anderen weten om te gaan, of in het vakjargon: onze soft skills goed beheersen. Onder soft skills verstaan we sociale en communicatieve vaardigheden, emotionele intelligentie, creativiteit… ‘Slimme bedrijven zetten daar sterk op in en zien niet alleen de tevredenheid maar ook de productiviteit binnen het bedrijf groeien’, vertelt Katalien Bollen. ‘Met goed aangescherpte soft skills kan een leidinggevende meer leiden vanuit de ‘gebundelde’ kracht van mensen. En omgekeerd kunnen mensen, als ze hun soft skills bewust inzetten, ook hun baas beter managen, zodat hij meer rekening kan houden met ieders vaardigheden, wensen en grenzen.’
Zelfkennis, veerkracht en soft skills, daarin moeten we dus investeren om ons leven zoveel mogelijk zélf te leiden – thuis, op het werk en in de maatschappij. ‘Niet dat dat altijd evident is’, merkt Tine Bergen nog op. ‘Het vraagt kracht van jezelf om bijvoorbeeld te beslissen: ik ga met de fiets of ik let op mijn waterverbruik, omdat ik voor mijn kinderen een beter milieu wil. Maar als niemand iets onderneemt, verandert er hoegenaamd niets. En door het goede voorbeeld te stellen kun je anderen nog inspireren. Samen sta je sterker en veel druppels samen kunnen zelfs een vloedgolf maken.’
Allemachtig. Via veerkracht naar invloed, Katalien Bollen en Tine Bergen. Houtekiet, 2017, 271 blz. ISBN 9789089246134
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
