België is wereldtop in onnodige medische onderzoeken. Volgens Paul Parizel, emeritus diensthoofd radiologie (UZA), ligt dat aan het vergoedingssysteem.
België blinkt uit in onnodige medische beeldvorming: röntgenfoto’s, echografieën en scans. Vijf jaar geleden klaagde het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg al aan dat er in ons land 40 procent meer CT-scans gemaakt worden dan in een gemiddeld Europees land. In 2017 stonden we volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling nog altijd aan de absolute top, met 201 CT-scans per 1000 inwoners. Ter vergelijking: in Nederland waren dat er 94.
Vraag alleen een radiologisch onderzoek als je een specifiek letsel in gedachten hebt en de therapie ervan afhangt: dat is de internationale richtlijn voor artsen. ‘Op een röntgenfoto, een echografie of scan is vaak wel iets afwijkends te zien. Dat kan zowel de arts als de patiënt op het verkeerde been zetten’, zegt Koen Peers, sport- en revalidatiearts aan het UZ Leuven. Niemand heeft tenslotte een perfect lichaam.
In 2017 werden er in België 201 CT-scans per 1000 inwoners gemaakt. In Nederland waren dat er 94.
‘Dat klopt’, zegt Paul Parizel, emeritus diensthoofd radiologie aan het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA). ‘Als je bij een “gezonde” mens 20 verschillende radiologische of laboratoriumonderzoeken uitvoert, heb je 66 procent kans dat er minstens één “afwijking” wordt ontdekt. Bij de oudere bevolking zelfs nog meer. Met de opkomst van scanners en het verfijnen van de beelden zijn zulke vondsten veel talrijker geworden.’ Wat is het belang van die zogenoemde toevalsbevindingen? Zijn ze de oorzaak van pijn? Dat is moeilijk in te schatten, wat dan weer tot onnodige vervolgonderzoeken en operaties leidt.
Parizel wijst erop dat de radiologie steeds ingewikkelder wordt, en dat artsen steeds minder vertrouwd zijn met nieuwe technieken. ‘Moeten ze kiezen voor een gewone röntgenfoto, een echo of misschien een CT-, PET- of MRI-scan? Tijdens hun opleiding leren ze daar amper iets over. Meestal hebben ze ook geen flauw idee aan welke stralingsdoses ze hun patiënten blootstellen.’
Er bestaan wel tools waarmee radiologen snel kunnen bepalen welke techniek aangewezen is. ‘Maar zolang onze geneeskunde gebaseerd is op vergoedingen per prestatie – per scan, dus – riskeert die aanpak dode letter te blijven. In Angelsaksische landen heb je dat vergoedingssysteem niet, en gebeuren er heel wat minder overbodige onderzoeken en ingrepen.’
Draait het dan vooral om geld? ‘Misschien is radiologie bij ons te veel business’, besluit Parizel, ‘en te weinig geneeskunde.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
