Een van de meest besmettelijke ziektes ter wereld is al een tijdje aan een zorgwekkende opmars bezig in Europa. Momenteel gaat het virus ook in Brussel rond.
Hoe groot is het probleem in Brussel?
Onderzoekers van het Rega Instituut (KU Leuven) hebben het mazelenvirus aangetroffen in het rioolwater in Brussel-Noord. Het Rega Instituut spoort sinds het begin van de coronapandemie naar virussen in het rioolwater. Tot voor kort werd niet getest op het mazelenvirus, maar omdat het Europees Centrum voor Ziektepreventie en -Bestrijding midden februari waarschuwde dat de mazelen in opmars zijn in Europa, zijn de Leuvense onderzoekers het rioolwater ook op de mazelen beginnen analyseren. In de stalen uit Leuven werden geen mazelen aangetroffen, en ook in die uit Brussel-Zuid was geen mazelenvirus aanwezig. Maar in drie stalen uit Brussel-Noord zat het virus wel.
Uit de DNA-sequencing bleek dat het om genotype D8 ging, wat betekent dat het om natuurlijke infecties ging, en dat de concentraties niet van een vaccin afkomstig konden zijn. ‘Er zijn een zestal gemelde infecties gekend bij Sciensano uit de Brusselse regio’, aldus Elke Wollants, lab manager van het Rega Instituut. ‘Maar onze bevindingen wijzen erop dat er veel infecties onder de radar zijn gebleven.
Al voor de coronapandemie waren er op verschillende plekken in Europa uitbraken van mazelen omdat niet overal in de wereld even secuur gevaccineerd wordt. Door de coronamaatregelen werd de ziekte onder de knoet gehouden en daalde het aantal gevallen. Nu het leven weer zijn normale gang gaat, stijgen de cijfers weer.
Wat is de oorzaak van de huidige mazeleninfecties?
Dat België in het centrum van Europa ligt en Brussel een grootstad is, waar veel mensen doorreizen, speelt een rol. De meeste besmettingen die we hier waarnemen, zijn importgevallen.
Daarnaast is de vaccinatiebereidheid er sinds corona op achteruit gegaan, vooral in Brussel en Wallonië, die meer in de Franse invloedsfeer zitten. Een aantal groepen weigert zich te laten vaccineren vanwege ongerustheid of achterdocht tegenover de farmaceutische industrie.
Het vaccin tegen mazelen is opgenomen in het vaccinatieschema, maar is niet verplicht. Nog niet. Op Europees niveau is er een debat gaande over de invoering van een Europese vaccinatieplicht.
Voor de mazelen zijn er twee doses, een op 1-jarige leeftijd en een tweede op 12 jaar. In Vlaanderen ligt de vaccinatiegraad op 89 procent, Brussel en Wallonië doen het slechter met 75 procent.
Moeten we vrezen voor mazelenepidemiën?
Het Europees Centrum voor ziektepreventie en -bestrijding (ECDC) spreekt van een ‘zorgwekkende’ mazelenuitbraak in Europa. Vooral in gebieden met een lage vaccinatiegraad kan de toestand problematisch worden, luidt het.
‘Elk geval van mazelen baart me zorgen’, zei viroloog Marc Van Ranst onlangs aan Knack. ‘Mijn advies is: vaccineer je kinderen. Heb je als volwassene de ziekte nog niet gehad en ben je ook niet gevaccineerd? Het is nooit te laat om alsnog je prik te halen.’
Hoe kan de ziekte worden tegengegaan?
Vaccinatie is de beste bescherming tegen deze ziekte. Pas wanneer minstens 95 procent van de bevolking gevaccineerd is, kan de overdracht worden gestopt. Eenzelfde hoge vaccinatiegraad is eveneens nodig om de ziekte de wereld uit te roeien. Eens een ziekte uitgeroeid, hoef je nooit nog te vaccineren.
Het probleem is dat mensen vergeten zijn wat mazelen zijn, omdat de ziekte net door vaccinatie zo zeldzaam is geworden. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt de antivaccinatiebeweging een van de tien grootste gezondheidsrisico’s ter wereld.
Nuttige info over vaccinaties vindt u op www.laatjevaccineren.be
Hoe zit het in de rest van Europa?
De WHO telde in 2023 meer dan 30.000 mensen in Europa die besmet waren met mazelen. Dat is ruim dertig keer meer dan de 941 gevallen van het jaar ervoor. Sinds het begin van dit jaar neemt het aantal gevallen verder toe, en zijn zes mensen in Roemenië en een persoon in Ierland aan de ziekte overleden.
In Eindhoven en omgeving is momenteel een uitbraak van mazelen gaande. De Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) heeft meldingen gekregen over veertien kinderen van gemiddeld 5 jaar oud en één volwassene die ziekte hebben opgelopen. Ze waren allemaal ongevaccineerd, meldt de gezondheidsdienst.
Hoe herken je mazelen?
Mazelen zijn niet onschuldig. Het zeer besmettelijke virus verplaatst zich via de lucht, en er is geen contact nodig. Symptomen zijn koorts, niezen en hoesten. Besmette mensen hebben meestal ook ontstoken ogen. Na drie tot zeven dagen komen er ruwe vlekjes op de huid, die beginnen achter de oren en zich verder over het lichaam verspreiden. Klachten blijven vaak relatief mild, maar omdat het afweersysteem verzwakt is wordt de patiënt soms zwaar ziek. In ernstige en zeldzame gevallen krijgt iemand longontsteking of hersenontsteking, die fataal kunnen zijn. Voor mazelen bestaat geen behandeling.
- Reist u naar een risicoland met een kind jonger dan 1 jaar, dan kunt u uw kind vervroegd laten vaccineren vanaf de leeftijd van 6 maanden.
- Mensen tussen 34 en 49 jaar hebben vaak geen mazelen gehad als kind en/of werden vaak onvoldoende gevaccineerd, omdat de mazelenvaccinatie in hun kinderjaren nog niet algemeen werd aangeboden.
- Bent u niet zeker of u de twee dosissen mazelenvaccins als kind hebt gekregen of hebt u daar geen bewijzen van (zie My HealthViewer of uw vaccinatiekaart), neem dan contact op met uw huisarts.
- Hervaccinatie kan geen kwaad als u vooraf toch goed gevaccineerd zou geweest zijn.
- Wie als kind de mazelen had, hoeft niets te doen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier