‘Leven met een maagverkleining is geen pretje’

Je kan obesitas niet oplossen met chirurgie, zoals de Pano-uitzending van deze week op Eén liet uitschijnen. Drastisch vermageren lukt in het beste geval wel, maar de levenskwaliteit blijft aangetast door de gevolgen en door mogelijke complicaties, schrijft Marleen Finoulst.

Vermageringsoperaties worden enkel terugbetaald aan volwassen personen met een body mass index (BMI) vanaf 40 en aan personen met een BMI van minstens 35 in combinatie met een belangrijke aandoening, zoals diabetes type 2, hoge bloeddruk die niet geregeld geraakt met medicijnen, slaapapneu of in geval van een ernstige complicatie na vorige vermageringsoperatie.

Een bijkomende voorwaarde is dat je minstens één jaar lang alles geprobeerd hebt om te vermageren: diëten, bewegen en medicatie, zonder succes. Bovendien moet de beslissing ondersteund worden door een chirurg, een internist, een klinisch psycholoog of psychiater en een diëtist, zo staat het in een KB dat deze ingrepen omkadert. Waarop zij hun beslissing moeten baseren, geeft dit KB niet aan, waardoor die niet altijd even grondig gebeurt.

In België gaan jaarlijks zo’n 12.000 mensen onder het mes voor een vermageringsoperatie omdat ernstig overgewicht hun levenskwaliteit en levensverwachting vermindert. Zwaarlijvigheid heeft een enorme impact op de levenskwaliteit: mensen gaan letterlijk gebukt onder overtollige kilo’s, en geloven maar al te graag dat alle problemen verdwijnen wanneer ze die kwijt geraken. De meesten vermageren ook drastisch, en meer nog, sommige aandoeningen, die aan het overgewicht gerelateerd zijn, verdwijnen als sneeuw voor de zon. Zo kan diabetes type 2 helemaal genezen na een gastric bypass.

De keerzijde van de medaille is dat personen die een vermageringsoperatie laten uitvoeren hun levenswijze drastisch moeten veranderen. Zo zijn ze genoodzaakt zich te houden aan een levenslang strikt dieet, willen ze hinderlijke ongemakken zoals diarree, gasvorming, misselijkheid, en dergelijke vermijden. Wie daar niet over voorbereid is, botst vanzelf op problemen. Zo beseffen mensen niet altijd dat ze na de operatie beter geen alcohol meer drinken, omdat een groot deel van de maag dat alcohol verwerkt is weggeknipt. Wie dan een glas drinkt, wordt in geen tijd dronken, soms al na één glas. Dat geeft ook een snel roeseffect, met een groter risico op alcoholproblemen. Uit onderzoeken blijkt dat tussen 3 en 10 procent van de personen die een gastric bypass ondergingen, een alcoholprobleem ontwikkelen.

Een ander punt is dat je enkel nog kleine hoeveelheden kan eten, of je dat nu wil of niet. Je eens laten gaan, is onmogelijk geworden. Bij een gastric bypass treedt gelukkig snel verzadiging op, maar bij een maagring, is dat niet het geval. Maagringen, waarbij een siliconen band rondom de maag wordt aangebracht, worden bijna niet meer geplaatst, omdat mensen voortdurend honger lijden en niet veel kunnen eten. Uit onderzoek blijkt dat 7 jaar na het plaatsen van een ring tot 40 procent van de mensen ofwel een nieuwe operatie ondergaat wegens complicaties, ofwel de ring laat verwijderen. Een maagring neemt de zin in eten namelijk niet weg. En eten is vaak een obsessie voor zwaarlijvige mensen.

Opvallend veel patiënten opgenomen in verslavingsafdelingen van psychiatrisch ziekenhuizen hebben een vermageringsoperatie ondergaan. Een mogelijke verklaring is dat gebrek aan zelfcontrole bij zowel overeten als middelenmisbruik voorkomt. Eén op drie personen die zich aanmelden voor zo’n operatie heeft een eetbuistoornis bijvoorbeeld, wat je niet kan oplossen met een operatie. Daarom dienen mensen heel goed geselecteerd te worden en twee keer na te denken vooraleer ze onder het mes gaan voor obesitas.