Is dat vreemde vlekje onder je haar huidkanker of gewoon een ouderdomswrat? Een nieuwe opleiding leert kappers om het verschil te zien.
‘Als dermatoloog stel ik een enorme toename vast in het aantal huid-, haar- en nagelziektes’, zegt Annemie Galimont, een Vlaamse arts die in Nederland werkt. ‘De vraag naar dermatologen stijgt dus, maar het aanbod volgt niet. Het gevolg is dat patiënten vaak heel lang op een consultatie moeten wachten.’ Omdat daar niet snel verandering in lijkt te zullen komen, wil Galimont de hulp inroepen van andere beroepsgroepen.
‘Nu patiënten uit de boot dreigen te vallen, moeten we buiten ons vakgebied kijken waar er nog handen en ogen zijn die we kunnen inzetten. Dat zijn in de eerste plaats huisartsen en andere zorgberoepen, maar ook mensen die niet in de zorgsector werken. Zo zouden schoonheidsspecialisten, manicures, pedicures en ook kappers huidziektes kunnen detecteren. Maar wel op voorwaarde dat ze daarvoor zijn opgeleid.’ Daarom organiseert Galimont samen met haarwerkspecialiste Willeke Pietersma een online opleiding tot ‘medikapper’.
Wat kunnen kappers precies doen?
Annemie Galimont: Uit internationaal onderzoek blijkt dat ze onder meer kunnen bijdragen aan de preventie en het vroegtijdig signaleren van huidkanker. Verdachte vlekjes op het hoofd of in de hals zijn vaak niet goed zichtbaar en blijven daardoor lange tijd onopgemerkt. Je kunt ze zelf in veel gevallen niet zien en voor je omgeving vallen ze ook al niet op. Kappers zijn natuurlijk heel goed geplaatst om zulke vlekken te detecteren. Toch als ze weten waarop ze moeten letten, want het is ook niet de bedoeling dat ze bij elke ouderdomswrat aan de alarmbel trekken. Daarom leren we onze cursisten eerst om de meest voorkomende vormen van huidkanker te herkennen. In sommige gevallen kan dat zelfs levens redden: een melanoom die onopgemerkt blijft, kan dikker worden en op den duur uitzaaien. Maar ook andere vormen van huidkanker, zoals plaveiselcelcarcinoom, kunnen heel snel groeien. Hoe vroeger we erbij zijn, hoe kleiner de vlek die moet worden weggesneden. Niet alleen hoeft de patiënt dan niet wekenlang met een gat in zijn hoofd rond te lopen, de ingreep kost dan ook minder tijd en geld.
Wat worden kappers geacht te doen als ze een verdacht vlekje zien op het hoofd van een klant?
Galimont: Ze mogen zelf natuurlijk geen diagnose stellen, maar ze kunnen hun klant er wel op wijzen dat ze iets verdachts denken te zien. Al besef ik heel goed dat het niet evident is om daarover te beginnen. Wie naar de kapper gaat, verwacht natuurlijk niet dat hij te horen zal krijgen dat hij misschien wel huidkanker heeft. Daarom leren we kappers tijdens de opleiding ook hoe ze die informatie het best kunnen aanbrengen en wat ze moeten doen als een klant vervolgens begint te huilen of net heel kwaad reageert.
‘We kunnen schoonheidsberoepen natuurlijk niet verplichten om een deel van de gezondheidszorg over te nemen.’
Kunnen kappers ook worden ingezet om minder ernstige aandoeningen te detecteren?
Galimont: Zeker. Zo willen we hen ook het een en ander leren over psoriasis, eczeem en haaruitval, want daarmee worden ze natuurlijk ook geconfronteerd. Niet alleen merken ze soms zo’n aandoening op als ze iemand aan het kappen zijn, ze krijgen er ook weleens vragen over van klanten. Vaak gaan ze dan op het internet op zoek naar antwoorden, en dat levert – zoals we allemaal weten – niet altijd correcte informatie op. Het gevolg is dat ze hun klanten soms verkeerde adviezen geven. Huidaandoeningen op een behaard hoofd worden bijvoorbeeld vaak behandeld met een hormooncrème of -lotion. Daar bestaat zo veel desinformatie over dat de kans groot is dat een kapper dan tegen zo’n patiënt zegt: ‘Dat moet je niet doen! Dat is gevaarlijk!’ Of dat hij zijn klant aanraadt om in plaats daarvan paardenbloemolie op zijn hoofd te smeren of veel melk te drinken.
Zou kennis over huidziektes niet beter in de basisopleiding van kappers en andere schoonheidsberoepen worden opgenomen?
Galimont: Het lijkt me niet zo’n goed idee om dat aan alle kappers op te leggen. Al is het maar omdat we schoonheidsberoepen niet kunnen verplichten om een deel van de gezondheidszorg over te nemen. Het moet een keuze blijven. Degenen die zich voor onze opleiding inschrijven, zijn vaak mensen die om de een of andere reden affiniteit hebben met huidaandoeningen. De opleiding is ook een manier om zich van hun collega’s te onderscheiden. Voor gewone klanten is het een bijkomend voordeel als hun kapper onze opleiding heeft gevolgd. Maar ik kan me ook voorstellen dat er mensen zijn die specifiek naar een medikapper op zoek gaan omdat ze, bijvoorbeeld, familieleden of vrienden met huidkanker hebben. Daarom worden alle Nederlandse en Vlaamse kappers die voor de opleiding zijn geslaagd, in een online databank geregistreerd.