De ecologische en sociale gevolgen van klimaatverandering zullen de risicofactoren voor hart- en vaatziekten deze eeuw nog doen toenemen. Een warmere planeet zal de mens globaal ook 50 tot 58 uur slaap per jaar kosten tegen het einde van deze eeuw.
Klimaatverandering leidt tot extreme weersomstandigheden, luchtvervuiling, ineenstorting van ecosystemen, verminderde voedselproductie en lagere voedingskwaliteit van belangrijke graangewassen. Al die factoren hebben directe en indirecte gevolgen voor de cardiovasculaire gezondheid, leggen experten in het British Medical Journal uit.
De cijfers spreken voor zich: in 2019 waren hoge temperaturen wereldwijd verantwoordelijk voor naar schatting 93.000 cardiovasculaire sterfgevallen.
Extreem weer is ook gekoppeld aan trauma, stress en depressie – allemaal risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Luchtvervuiling, industriële uitstoot en natuurbranden zijn daarnaast verantwoordelijk voor bijna een op de vijf (3,54 miljoen) cardiovasculaire sterfgevallen wereldwijd.
Droogte, woestijnvorming, en opwarming en verzuring van de oceaan beïnvloeden de voedselvoorziening, en diëten waarin weinig verse producten, volkoren granen en vis voorkomen zorgen wereldwijd voor meer dan 3 miljoen cardiovasculaire sterfgevallen per jaar.
Daarnaast leiden de gevolgen van de klimaatverandering tot migratie van honderden miljoenen mensen, vaak naar plekken die onvoldoende voorbereid zijn om de juiste cardiovasculaire gezondheidszorg te verlenen.
Vlees
Toch zijn er mogelijkheden om tegelijk de uitstoot van broeikasgassen te verlagen en hart- en vaatziekten te verminderen, stellen de auteurs.
In de eerste plaats een verandering van ons dieet, met meer plantaardig voedsel en minder rood vlees. Dat bevat veel verzadigd vet, een bekende risicofactor voor hartziekten en verantwoordelijk voor honderdduizenden cardiovasculaire sterfgevallen elk jaar.
Ook een overstap naar meer wandelen en fietsen zou onze cardiovasculaire gezondheid bevorderen én de uitstoot van broeikasgassen verminderen.
Meer groen in woonwijken helpt om stress te verminderen en haalt CO2 uit de atmosfeer. Ook een verschuiving van kolen, olie en gas naar zonne- en windenergie en waterkracht zou de komende jaren miljoenen doden kunnen vermijden, stellen de auteurs.
Klimaatcardiologie
Tot slot kan ook de gezondheidszorg zelf de ecologische voetafdruk verkleinen, door meer consulten op afstand te faciliteren, lokale ambulante zorg en zelfzorg te promoten, en door overbehandeling en onnodige interventies terug te dringen.
Gezondheidssystemen zouden bovendien moeten investeren in betere planning en vroegtijdige alarmeringssystemen om zich voor te bereiden op een hoger aantal patiënten door klimaatverandering. Ook zouden medische opleidingen meer aandacht moeten hebben voor onderzoek naar milieugezondheid en duurzame praktijken in de gezondheidszorg, stellen de auteurs.
‘De zorgsector moet dringend actie ondernemen om te voorkomen dat de klimaatcrisis de cardiovasculaire gezondheid ondermijnt’, waarschuwen ze. ‘Een nieuw vakgebied van klimaatcardiologie kan deze mogelijkheden onderzoeken en implementeren om patiënten en de planeet te beschermen.’
Slaap
De stijgende temperaturen kunnen daarnaast ook ingrijpen op fundamentele dagelijkse activiteiten en gewoontes. Zo kan onze slaap hard lijden onder hogere temperaturen, stelt Deens onderzoek. De belangrijkste oorzaken zijn dat mensen later in slaap vallen en sneller weer wakker worden tijdens warm weer.
De wetenschappers baseerden zich op een grootschalig onderzoek bij 47.000 volwassenen in 68 landen, verspreid over de continenten. Daaruit blijkt dat, tijdens nachten van 30 graden of meer, de slaap met bijna een kwartier afneemt.
Tegen het einde van deze eeuw kunnen de hogere temperaturen ons zo jaarlijks 50 tot 58 uur slaap kosten, berekende het team. De schade is het grootste in arme landen en treft oudere volwassenen en vrouwen harder.
Essentieel proces
‘Onze resultaten tonen aan dat slaap – een herstelproces dat essentieel is voor de menselijke gezondheid en productiviteit – kan worden aangetast door warmere temperaturen’, zegt onderzoeker Kelton Minor van de Universiteit van Kopenhagen. ‘Om weloverwogen beslissingen over het klimaatbeleid te nemen, moeten we beter rekening houden met het volledige spectrum van te verwachten klimaateffecten.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier