Kinderen en sport: ‘Vanaf 12 jaar mogen kinderen beginnen te denken aan specialiseren’

Om goed te worden moet je je al zeer jong op een sport toeleggen, is een van de vele hardnekkige fabels die de sportwereld teisteren. Jammer, vertelt sportarts Tom Teulingkx, want het zet veel ouders aan tot verkeerde keuzes voor hun kinderen.

Stel je voor dat onze zoon of dochter ooit, op een dag… Het is een gedachte die ongetwijfeld door het hoofd van veel ouders is geflitst tijdens de demonstratie van Belgiës nieuwste wielerfenomeen Remco Evenepoel op het wereldkampioenschap wielrennen in Oostenrijk. De 18-jarige liet in de tijd- en de wegrit geen spaander heel van de verzamelde tegenstand bij de junioren. En dat terwijl hij amper anderhalf jaar voordien de overstap had gemaakt van het voetbal naar het wielrennen.

’12 tot 14 jaar, vanaf dan mogen kinderen beginnen te denken aan specialiseren. Bij minder technische sporten zoals wielrennen kan het gerust nog later – kijk maar naar Evenepoel. Vroeger heeft geen zin. Integendeel, kinderen gaan zich dan minder veelzijdig ontwikkelen, lopen aanzienlijk meer kans op overbelastingsletsels en raken ‘hun sport’ sneller beu.’ Aan het woord is Tom Teulingkx, huis- en sportarts, voorzitter van de Vereniging van Sport- en Keuringsartsen, arts bij de Belgische wielerbond én vader van drie sportende kinderen. Dankzij die ervaring heeft hij een goed zicht op de vele vooroordelen bij ouders van sportende kinderen, op hun vragen en twijfels. Om hen houvast te bieden, schreef hij samen met wetenschapsjournalist Marc Geenen het boek Sportouders. Alles wat ouders van sportende kinderen moeten weten.

Geen minivolwassenen

‘Als ouder willen we allemaal het allerbeste voor ons kind. Maar soms willen we zo hard dat we de zaken forceren, wat vaak fout afloopt’, stelt Teulingkx. ‘Met dit boek willen we mensen rondom sportende kinderen wapenen en hen een beter inzicht bieden in wat er allemaal komt kijken bij sport: van voeding, medische begeleiding en gezondheidsrisico’s tot slaaphygiëne, trainingsleer en psychologie. Met wetenschappelijk onderbouwde adviezen en praktijkvoorbeelden, in een zeer toegankelijke taal voor iedereen.’

Als sportarts hecht Teulingkx veel belang aan een goede medische omkadering. ‘Dokters zijn daar uiteraard het best voor geplaatst. Specifieke kennis is wel een noodzaak, want kinderen zijn geen minivolwassenen. Zowel fysiek als mentaal functioneren ze anders, en hun ontwikkeling kent een eigen dynamiek.’

Niet alle artsen realiseren zich dat en nemen daardoor verkeerde beslissingen. Zoals het te snel voorschrijven van medicatie bij pijn, een veelvoorkomend probleem. ‘Pijn is een belangrijk signaal dat je niet meteen mag onderdrukken met pillen. Hetzelfde voor een ontsteking. Beter is om eerst een dag of 2 te wachten en dan pas een behandeling met ontstekingsremmers te overwegen. Zo krijgt het lichaam de kans om te herstellen en vermijd je dat kinderen zich verder overbelasten. Dat risico is zeer reëel, want op jonge leeftijd is het erg moeilijk om pijnsignalen te herkennen en in te schatten. Om die reden mag je kinderen ook nooit laten sporten onder medicatie.’

Gedetailleerde ziektebriefjes

Sporten met een virale infectie kan dan weer schade berokkenen aan de hartspier. Myocarditis, een ontsteking van de hartspier, zou weleens een belangrijke oorzaak van plotse dood bij sporters kunnen zijn. ‘Een goede vuistregel is de volgende: voor elke dag koorts mag het kind na afloop van de koorts een dag niet sporten. Dat betekent dat als het kind na 5 dagen koorts genezen is, nog 5 dagen extra moet rusten alvorens opnieuw te beginnen. Ik houd allerminst een pleidooi om kinderen voor het minste op non-actief te zetten, wel om steeds goed na te denken over wat wel en wat niet kan als een kind ziek of geblesseerd is. Een zwart-witverhaal is dat meestal niet. Daarom ben ik ook voorstander van gedetailleerde ziekte- briefjes voor de turnles. Met sommige blessures kan een kind nog perfect joggen of evenwichtsoefeningen doen. Als dat het geval is, laat het dat dan vooral doen. Zo krijgt het toch zijn beweging.’

Teulingkx heeft een boodschap voor álle ouders. ‘Je zal me nooit horen zeggen dat sporten in clubverband een must is. Als je kind liever een muziekinstrument leert, naar de tekenacademie gaat of zich aansluit bij een jeugdbeweging, dan moet het dat absoluut doen. Maar zie er alsjeblieft op toe dat je zoon of dochter voldoende beweegt – minstens een uur per dag matig tot intensief volgens de Wereldgezondheidsorganisatie. Hij of zij zal je er later dankbaar voor zijn.’

Tijs Ruysschaert