Kiezen voor klikpedalen? ‘Ze helpen je om blessures te voorkomen’

Automatische pedalen of klikpedalen veroorzaken soms valpartijen, vooral bij beginnelingen. Nochtans kunnen ze letsels voorkomen. Oefenen en goed afstellen is de boodschap.

Het klikpedaal bestaat uit een schoenplaat en een pedaal die compatibel zijn. Als een fietser zijn voet op het pedaal zet, klikt de schoenplaat automatisch in het pedaal vast. Via een boutje achteraan of onderaan op het pedaal kan hij het kliksysteem losser of strakker zetten. Het systeem waaide over uit de skiwereld, waar de skischoen ook verankerd wordt met de ski. In geval van nood kun je de skischoenen snel losklikken, en de skischoen komt automatisch los als je valt. Bij het fietsen volstaat het de voet op de schoenplaat te duwen om vast te klikken. Om de schoen los te maken, moet je de hiel naar buiten draaien. Vijfvoudig Tour-winnaar Bernard Hinault populariseerde het systeem met de Look-prototypes.

Zowel professionele wielrenners als amateurs gebruiken tegenwoordig klikpedalen. Je trapt efficiënter doordat het ene been duwt en het andere trekt. Als je je voet niet op tijd uit het klikpedaal krijgt, riskeer je te vallen. Veel occasionele wielrenners staan er dan ook wat wantrouwig tegenover. Ze zagen misschien ook hoe de Zwitser Marc Hirschi er in de finale van Luik-Bastenaken-Luik na een duw van Julian Alaphilippe maar net in slaagde zijn voet uit het pedaal te bevrijden en zijn evenwicht te bewaren. Voor heel wat fietsers die voordien al terughoudend waren, was dat een bevestiging van hun grootste angsten. Maar daar is weinig reden toe: omdat Hirschi behoorlijk wat kracht moet zetten bij het fietsen, stelt hij het klikmechanisme van zijn klikpedalen zodanig in dat er minimale speling is.

Eén geheel

Koen Pansaers is sportarts en een fervent sportliefhebber, en volgt voor de wielerbond wielrenners op. Hij begeleidt ook heel wat triatleten en andere topsporters. Pansaers raadt het gebruik van de klikpedalen sterk aan. ‘Je neemt de juiste houding aan en ze helpen zo blessures te voorkomen. De voet beweegt niet op het pedaal, en het lichaam vormt een geheel met de fiets. Met andere pedalen zien we vaak wrijving ontstaan ter hoogte van de peesplaat aan de buitenzijde van het bovenbeen: het been zit te ver naar binnen, waardoor de druk wordt verplaatst naar buiten.’

Sommige wielrenners krijgen echter last aan de knieën. ‘Alles is een kwestie van goed afstellen van de pedalen en het zadel. Ga zitten op je zadel met de pedalen verticaal. Je hebt de juiste houding als de knieschijf (patella) net halfweg je voet zit. Je kunt dat nagaan met schietlood. Mensen met klachten aan de knieschijfpees kunnen de schoenplaat lichtjes naar achteren schuiven.’

Fietsers vallen soms door de klikpedalen. Plots remmen of slalommen zijn risicovolle situaties. ‘Voor je gaat fietsen, moet het uitklikken van de schoen een automatisme zijn. Als beginner moet je oefenen, op rollen of met iemand die de fiets vasthoudt tijdens het in- en uitklikken. Daarna kun je testen op een parkeerplaats of op een rustige plek. Het duurt niet lang. Er bestaan verschillende soorten schoenplaten, met meer of minder speling. De Look Keo Grip Cleats zijn verkrijgbaar in 3 modellen. Elke kleur (grijs, rood, zwart) duidt op een andere spelingsgraad. De beginner heeft er alle baat bij om een schoenplaat te kiezen die de voet de meeste vrijheid biedt. Maar ik raad wel aan om zo snel mogelijk over te schakelen naar een model met iets minder speling.

Lopen

Het bedrijf Shimano brengt onder meer de SPD’s (Shimano Pedaling Dynamics) op de markt. Die pedalen klikken gemakkelijk uit en bieden veel bewegingsvrijheid, vooral bij de mountainbikemodellen (MTB). Aan de andere kant van het gamma vind je de SPD-SL, speciaal ontworpen voor wielrenners. ‘In het begin kun je op de weg MTB-systemen gebruiken, waarmee je sneller voet aan de grond zet. Die bewegingsvrijheid kan je houding wel negatief beïnvloeden.’

Het is een vertrouwd gezicht: fietsers met klikpedalen stappen en lopen bijzonder moeizaam, want ze dragen speciale schoenen. Schoen, schoenplaatje en pedaal vormen een geheel. Er bestaat nochtans een ruime keuze aan schoenen die voorzien zijn van een uitsparing onder de zool, waarmee je kunt lopen en de fiets dragen. ‘Je hoeft de verkoper alleen maar te zeggen welk type pedaal – Look of Shimano – je gebruikt, en hij zal je de schoen tonen die compatibel is met het model van de schoenplaat. Je kunt er een paar stappen mee lopen, maar uiteraard geen kilometers, omdat de zool strak blijft.’

Pascale Pierard