De gezondheidszorg in Afrika spitst zich vooral toe op bestrijding van ziekten zoals ebola, malaria, tuberculose of aids. Kanker komt er echter steeds vaker voor, terwijl de zorg daar nauwelijks op voorbereid is.
Tegen 2020, zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO), zullen er naar schatting wereldwijd 16 miljoen nieuwe gevallen van kanker bij komen. Zeventig procent daarvan ontstaat in ontwikkelingslanden. Afrika en Azië worden daarbij niet ontzien.
‘Kanker is in Afrika dodelijker dan hiv en aids. Het komt steeds vaker voor, terwijl er een serieus tekort is aan kankerspecialisten’, zegt Menzisi Thabane, een privé-oncoloog in de Zuid-Afrikaanse provincie Oost-Kaap. ‘Regeringen in Afrika geven geen hoge prioriteit aan de ziekte, ondanks het feit dat die miljoenen mensen treft.’
Geen woord in Afrikaanse talen voor kanker
In de meeste van de meer dan tweeduizend talen die Afrika kent, bestaat geen woord voor kanker. In zowel rijke landen als ontwikkelingslanden bestaat nog vaak de perceptie dat de ziekte vooral in welvarende landen voorkomt, waar een combinatie van een vetrijk dieet met bewerkte voeding, alcohol, roken en te weinig beweging de groei van tumoren bevordert.
In veel gevallen is er een verband tussen ongezonde leefgewoonten en kanker. In Afrika ligt de oorzaak vaker bij infecties zoals hepatitis B en C, wat kan leiden tot leverkanker, en het humaan papillomavirus (HPV) dat baarmoederhalskanker veroorzaakt.
Uit een studie die in 2011 werd gepubliceerd, bleek dat sinds 1980 het aantal nieuwe gevallen van baarmoederhalskanker en het aantal dodelijke slachtoffers in rijke landen aanzienlijk was afgenomen. In Afrika en andere arme regio’s nam het echter sterk toe. In totaal doet 76 procent van alle baarmoederhalskankergevallen zich momenteel voor in ontwikkelingslanden. Afrika ten zuiden van de Sahara is goed voor 22 procent van alle gevallen wereldwijd.
Tekort aan specialisten
Volgens het Zimbabwaanse ministerie van Gezondheid en Kinderzorg, telt het land slechts vier oncologen op 7.000 kankerpatiënten. ‘Dit tekort aan kankerspecialisten belemmert een goede zorg voor mensen met kanker’, zegt Prosper Chonzi, directeur Gezondheidsdiensten in de Zimbabwaanse hoofdstad Harare.
Ook in West-Afrika heerst een tekort aan specialisten. Volgens de Nigeriaanse krant The Vanguard, zijn er ongeveer 60 oncologen op een bevolking van 300 miljoen mensen in West-Afrika. Minder dan 20 daarvan werken in Nigeria, een land met 160 miljoen inwoners. Ghana telt 7 kankerspecialisten op 24 miljoen inwoners en Burkina Faso en Ivoorkust respectievelijk twee en één. Sierra Leone, met zes miljoen inwoners, heeft zelfs geen enkele oncoloog.
Gebrekkige voorlichting
In Kenia, waar kanker jaarlijks ongeveer 18.000 doden veroorzaakt, sterft ongeveer 60 procent van de kankerpatiënten in de meest productieve jaren van hun leven. Bij mannen gaat het meestal om prostaatkanker of slokdarmkanker, bij vrouwen om borstkanker of baarmoederhalskanker.
Activisten in Zimbabwe wijten de groei van het aantal dodelijke kankergevallen aan gebrek aan voorlichting. ‘Weinig mensen, inclusief de regering, beschouwen kanker als een bedreiging voor het zorgverlening’, zegt Agnes Matutu, directeur van de Zimbabwaanse Kankeralliantie.
In Zambia beschuldigen activisten de regering van gebrek aan aandacht voor de strijd tegen kanker. ‘Er sterven hier veel mensen aan kanker omdat de overheid zich vooral op de bestrijding van hiv en aids richt’, zegt Kitana Phiri, een overlevende van baarmoederhalskanker. Ze zet zich nu vanuit de Zambiaanse hoofdstad Lusaka in voor de strijd tegen kanker. (IPS)
Afrika voorbij de clichés
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier