Kan een gewone verkoudheid covid-19 tegenhouden?

‘Mogelijk maken verkoudheden kinderen minder vatbaar voor covid-19’, meent viroloog Pablo Murcia (Universiteit van Glasgow). Iedereen zo snel mogelijk aan het snot dan maar?

Uw onderzoek toon aan dat een banale verkoudheid covid-19 kan tegenhouden. Heeft iedereen daar dan overgekeken?

Pablo Murcia: Voor alle duidelijkheid: ons onderzoek is gebaseerd op experimentele studies in het laboratorium. We gebruikten replicacellen die uit dezelfde soort cellen bestaan als die van de slijmvliezen in onze luchtwegen. Die cellen hebben we geïnfecteerd met Sars-CoV-2, het virus dat covid-19 veroorzaakt, en met het rinovirus, het virus dat in de meeste gevallen een banale verkoudheid veroorzaakt – niet te verwarren met het griepvirus.

Wat blijkt? Het rinovirus begint zich onmiddellijk te vermenigvuldigen, wat een sterke antivirale reactie teweegbrengt. Sars-CoV-2 is trager en kan het tempo van het rinovirus niet volgen. Ook als we beide virussen tegelijk een cel laten aanvallen, zien we dat het rinovirus de strijd wint van Sars-CoV-2. Om het plastisch voor te stellen: stel je voor dat elke cel van je luchtwegen een huis is. Als het rinovirus eerst in het huis aankomt, zal het ramen en deuren dichtspijkeren, waardoor Sars-CoV-2 niet kan binnenkomen.

Alleen is het een bescherming van korte duur. We kunnen zelfs niet met zekerheid zeggen of, als je van de ene verkoudheid in de andere sukkelt, je beschermd bent tegen covid-19 voor het hele seizoen. Een verkoudheid biedt maar een bescherming van enkele dagen tot hooguit een week tegen covid-19.

Dat is de situatie in het lab. En in de echte wereld?

Murcia: We hebben nog geen realitycheck kunnen doen. Alle maatregelen tegen covid-19 – quarantaine, de scholen sluiten, social distancing – hebben de overdracht van ademhalingsvirussen geremd. De meerderheid van de PCR-tests (het stokje in de neus, nvdr) is trouwens zo ontwikkeld dat ze Sars-CoV-2 detecteren, maar niet het rinovirus of andere virussen. Om toch hypotheses te kunnen maken over het effect van de verspreiding van het rinovirus in de strijd tegen Sars-CoV-2 hebben we samengewerkt met het Imperial College Londen. Dankzij wiskundige modellen konden we simuleren dat op het moment dat het rinovirus een groot deel van de mensen zal besmetten, een deel van de bevolking beschermd zal zijn tegen Sars-CoV-2. Dat heeft een onmiddellijk effect op de verspreiding van covid-19: er zullen minder nieuwe besmettingen optreden. En het goede nieuws is dan dat het rinovirus bij de meeste mensen maar een banale verkoudheid veroorzaakt, en het overal ter wereld frequent aanwezig is.

In de verte roept iemand nu: ‘Versoepel de maatregelen!’

Murcia: Ik ben natuurlijk erg nieuwsgierig naar het effect van het rinovirus op Sars-CoV-2 in de echte wereld, maar als wetenschapper krijg ik het advies niet over mijn lippen om de maatregelen te versoepelen. Elk mensenleven telt. Wees alsjeblief voorzichtig met versoepelingen zolang een groot deel van de bevolking nog niet gevaccineerd is.

Momenteel circuleert vooral de Britse coronavariant in België. Kan het rinovirus ook daarvan winnen?

Murcia: Sars-CoV-2 heeft de neiging om zeer snel te muteren. Voorlopig hebben we ons onderzoek nog niet uitgevoerd bij de nieuwe varianten. Ik kan u dus niet zeggen of het rinovirus even goed beschermt tegen de Britse variant. Wat ik wel kan garanderen, is dat de vaccins tegen de Britse variant zullen beschermen. Dus geef een groot deel van de wereldbevolking zo snel mogelijk een prik. Dat zal ervoor zorgen dat er minder nieuwe varianten zullen ontstaan, en dat ze minder besmettelijk en minder gevaarlijk worden.

We hoeven dus geen geld in te zetten op een golf van verkoudheden om de pandemie te keren?

Murcia: Ten eerste is dat een gevaarlijke uitspraak omdat we niet mogen experimenteren met mensen. Ten tweede hebben we ondertussen een vaccin, dus er is geen tijd te verliezen: concentreer je dáárop. Zoals gezegd kunnen we ons nog niet uitspreken over de effecten van het rinovirus op Sars-CoV-2 buiten de laboratoria.

Mijn oproep is dus: wacht tot het merendeel van de bevolking gevaccineerd is en er geen quarantainemaatregelen meer zijn, en observeer dan wat de verschillende virussen in de buitenwereld doen. Ons onderzoek is wetenschappelijk zeer interessant, maar verkoudheden zullen covid-19 de wereld niet uit helpen. Alleen massaal vaccineren zal ons helpen.

In België wordt hevig gedebatteerd: moeten leerkrachten voorrang krijgen bij het vaccineren?

Murcia: De vaccinatiestrategie wordt in België en zijn omringende landen door de overheid uitgewerkt. Ze is gebaseerd op expertise van virologen en biostatistici en wordt afgetoetst met het ministerie van Volksgezondheid. De vaccinatiestrategie is dus gebaseerd op epidemiologische onderzoeken en wiskundige modellen. Dat gezegd, de meeste modellen die ik ken, bevatten géén suggesties om het onderwijspersoneel prioritair te vaccineren. Leg je prioriteiten volgens leeftijd en risicogroepen. Als je een andere aanpak volgt, kies je er bewust voor om je eigen strategie te ondermijnen.

Bij ons stegen de besmettingen onder kinderen, waardoor de paasvakantie een week werd vervroegd. Een goed idee, die schoolsluitingen?

Murcia: Op basis van het aantal hospitalisaties en de besmettingsgraad spreekt het voor zich dat politici de moed moeten hebben om strenge maatregelen te nemen. Maatregelen voor álle bevolkingsgroepen. Er is zeker een verschil in de mate waarin het virus de bevolking aantast. Kort samengevat: hoe ouder de bevolking, hoe schadelijker en dodelijker het virus. Daarnaast lijkt het coronavirus zich minder te verspreiden bij kleine kinderen. Een mogelijke verklaring zou kunnen zijn dat het rinovirus, dat wijdverspreid is bij kinderen, hen minder vatbaar maakt voor covid-19. Maar dit is slechts een hypothese op basis van mijn onderzoek in het laboratorium.

Pablo Murcia

– 49 jaar

– Geboren in Argentinië

– Doctor in de diergeneeskunde (Buenos Aires)

– Doctor in de virologie (Glasgow)

– Bestudeert ook de rol van katten in de coronapandemie