Elk jaar werken 750.000 mensen op deze wereld zich letterlijk dood. Dat is dubbel zoveel als door arbeidsongevallen.
Carrière maken, werken tot aan het gaatje, het staat nog altijd goed. ‘Door het wegvallen van het woon-werkverkeer bij het telewerken werken we gemiddeld zelfs nog een uur langer per dag en kunnen we moeilijker deconnecteren’, zegt Lode Godderis, professor arbeidsgeneeskunde aan de KU Leuven en ceo bij de preventiedienstverlener IDEWE. Godderis waarschuwt voor nieuwe trends die het risico van structureel overwerk nog vergroten. ‘Als telewerken een blijver wordt, neemt de kans op overwerk nog toe’, zegt hij. Hij huivert ook bij het voorstel om gedurende vier dagen negen à tien uur te werken, in plaats van een vijfdaagse werkweek. ‘Het risico bestaat dat sommigen in de vrijgekomen dagen ook gaan werken.’
Als telewerken een blijver wordt, neemt de kans op overwerk nog toe.
Beroerte
In een recent rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO), waaraan Godderis meewerkte, komen de onderzoekers tot verrassende conclusies. Niet de blootstelling aan gevaarlijke stoffen, noch barre werkomstandigheden blijken de grootste killers op de werkvloer. De dood zit in structureel overwerk. Het rapport is een meta- analyse van alle onderzoeken over de impact van lange werkdagen op de gezondheid die tot 2016 gepubliceerd werden, met cijfers uit maar liefst 194 landen. ‘We onderzochten de impact van lange werkdagen op depressie, beroertes, ischemische hartziekten (hartinfarct en ziekten van de kransslagaders, nvdr) en alcoholgerelateerde aandoeningen’, vertelt Godderis toe. ‘Daarbij definieerden we overwerk als “meer dan 40 werkuren per week”.’ Wie op oudere leeftijd structureel minstens 55 uur per week werkt, loopt 35 procent meer kans op een beroerte en 17 procent meer kans om te sterven door een hartinfarct. En dat niet alleen tijdens zijn actieve leven, maar tot tien jaar na het pensioen. ‘Overwerk leidt tot hartproblemen of beroertes door de stress, het slaaptekort en de ongezonde eet- en leefgewoonten die ermee gepaard gaan’, legt Godderis uit. ‘Wat voor werk iemand doet – fysieke arbeid of een kantoorbaan – maakt daarbij weinig verschil.’ Meer alcoholgerelateerde aandoeningen of meer depressies bij overwerkers zijn dan weer niet aangetoond.
Karoshi
Vergeleken met Azië en Latijns-Amerika komt het Westen nog goed weg: bij ons zie je veel minder mensen die te veel uren presteren. ‘Dat hebben we te danken aan onze wetgeving’, zegt Godderis. Zo’n kader ontbreekt in Japan, waar werkweken van minstens 70 uur heel gewoon zijn. In dat land is karoshi, of ‘plotse dood door overwerk’, een erkende beroepsziekte. Jaarlijks worden tussen de 100 en 300 gevallen erkend. De slachtoffers hebben doorgaans meer dan 80 overuren per maand op de teller. En Japan staat zelfs niet aan de top qua overwerk. Volgens de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) staat het pas op de zesde plaats van de landen waar minstens 10 procent van de bevolking 50 uur of meer per week betaald werk verricht. In Turkije, Mexico, Costa Rica, Colombia en Zuid-Korea draaien nog meer mensen 50-urige werkwerken. België staat op 32: 4 procent van onze werknemers werkt minstens 50 uur.
