Bio-identieke hormoontherapie wint vandaag snel aan populariteit. De resultaten lijken veelbelovend. Een aanrader voor elke vrouw in de menopauze? Of is nuance op zijn plaats?
Wat is bio-identieke hormoontherapie?
‘Met bio-identieke hormoontherapie willen we de hormonen die wegvallen tijdens de menopauze opnieuw aanbieden aan het vrouwelijk lichaam’, zegt professor Herman Depypere, gynaecoloog verbonden aan het UZ Gent. ‘Het verschil met mannen is dat hun hormoonproductie gedurende hun hele leven stabiel blijft, terwijl de hormoonproductie bij vrouwen afhankelijk is van de cellen die zich op de eicellen bevinden. ‘Rond de leeftijd van 51 jaar zijn die eicellen opgebruikt en vallen de cellen die rond de eicel zitten ook weg.’
De voordelen van deze therapie zijn opmerkelijk. ‘De menopauze kan grote gevolgen hebben, zoals verhoogde cholesterol, osteoporose en verlies van elasticiteit in de bloedvaten. Hormonale substitutietherapie kan helpen om die symptomen te verlichten en de huid, het haar, het botweefsel, de bloedvaten en de lever weer zoals voorheen te laten functioneren.’
Verschillende vormen
Bio-identieke hormoontherapie is beschikbaar in verschillende toedieningsvormen, zoals pillen, gels en pleisters. Menopauzeconsulente Leen Steyaert benadrukt dat de keuze van de juiste vorm van hormoontherapie afhangt van de specifieke behoeften van elke vrouw. Volgens Steyaert wordt het bijvoorbeeld na 50 jaar niet meer aangeraden oestrogeen in pilvorm in te nemen. In plaats daarvan adviseert ze smeerbare bio-identieke hormonen. Progesteron in tabletvorm kan helpen bij slaapproblemen, terwijl vaginale problemen behandeld kunnen worden met lokale hormonale ovules of crèmes.
Als er voordelen zijn, dan rijst de vraag of er ook nadelen zijn. ‘Ten eerste is het van cruciaal belang om de behandeling vroeg genoeg te starten, bij voorkeur bij het begin van de menopauze’, licht Depypere toe. ‘Ten tweede kan een hoge dosis in pilvorm atherosclerose veroorzaken, waardoor bloedklonters kunnen ontstaan.’ Daarom adviseert hij het smeerbare alternatief te gebruiken om dat probleem te omzeilen. ‘Ten derde kunnen hoge hormoondoseringen borstkanker iets sneller laten groeien, wat men wil voorkomen. Er lopen namelijk veelbelovende onderzoeken om het risico op borstkanker te minimaliseren. Anderzijds bestaan er reeds hormoonmodulatoren die dat risico kunnen verkleinen.’
‘We hebben hardere cijfers nodig’
Volgens Wietse Wiels, neuroloog, voorzitter van SKEPP en bestuurslid van CEBAM, blijkt uit meta-studies dat de behandeling effectief is voor de behandeling van warmteopwellingen. Maar voor ongeveer alle andere symptomen die aan de menopauze gelinkt worden, is het effect van de behandeling veel twijfelachtiger.
‘Het is niet omdat vrouwen in de menopauze vaak soortgelijke symptomen vertonen, dat die allemaal het gevolg zijn van een te lage hoeveelheid hormonen. Ook al lijkt dat op het eerste gezicht misschien logisch. Eén enkel onderzoek waarvan de resultaten toevallig positief zijn, is niet voldoende om een beleid op te baseren.’ Ook Depypere wil hardere cijfers.
Veel klachten die typerend zijn voor de menopauze, zijn symptomen die ook bij talloze andere aandoeningen voorkomen. Denk maar aan depressieve gevoelens of vermoeidheid, legt Wiels uit.
‘Als het effect van hormoonsubstitutietherapie echt zo groot is, laten we dan samenwerken om een allesomvattende klinische studie van hoge kwaliteit op te zetten.’
Alternatieve behandelingen
‘Vrouwen die geen bio-identieke hormoontherapie willen, kunnen kruidenextracten en voedingssupplementen gebruiken’, zegt Steyaert. ‘Je kunt er ook voor kiezen om je spiraal te behouden, aangezien een spiraal ook kan helpen bij het verlichten van menopauzale klachten.’
Hoewel er diverse behandelingen beschikbaar zijn, legt Steyaert de nadruk op het cruciale belang van een gezonde levensstijl. Ze raadt aan om niet te roken en matig te drinken. ‘Geef ook voldoende aandacht aan jouw voeding. Overweeg anti-inflammatoire voeding, of voeding die stabiliserend werkt op de suikerspiegels.’ Wietse Wiels sluit zich daarbij aan, zolang het vrouwen niet in een verlammend keurslijf duwt.
