Vrouwen ondervinden nog altijd heel wat mentale belasting omdat ze op hun werk en thuis voortdurend aan het plannen zijn. ‘Ik doe toch altijd wat je vraagt?’, zegt de man. Maar dat is precies het probleem: het moet altijd gevraagd worden.
Een wet van 4 augustus 1996 erkent dat welzijn op het werk ook te maken heeft met de mate van ‘mentale belasting’. Maar wat is dat precies, mentale belasting? ‘Je hebt werkbelasting en mentale belasting’, weet Géraldine Hennixdal, een psychologe gespecialiseerd in positieve psychologie en coaching. ‘De werkbelasting kent iedereen. Dat zijn alle taken die je in de loop van een dag of week moet afwerken. Mentale belasting is een veel breder begrip. Het is het cognitieve aspect van het werk dat draait om planning en organisatie, maar ook gewoon om het feit dat je eraan moet denken dingen te doen en daarna op te volgen.’ Soms kan de combinatie van werkbelasting en mentale belasting te veel worden, met een burn-out tot gevolg.
‘Als de man in de woonkamer televisie kijkt terwijl de vrouw in de keuken het eten klaarmaakt, heeft het geen zin daar gefrustreerd met de potten en de pannen te rammelen. Dan moet ze het inderdaad soms gewoon vragen.’
Voor je iets onderneemt, moet je eraan denken het te doen en het daarna ook effectief op touw zetten. Dat lijkt vanzelfsprekend, waarom is dat een probleem? ‘Op professioneel vlak is iedereen verantwoordelijk voor zijn eigen terrein, tenminste als het werk goed georganiseerd is. Dat kan zwaar zijn, maar de werkverdeling is erop voorzien dat het doenbaar is. Het privéleven en het huishouden zijn zelden of nooit georganiseerd zoals een bedrijf, waar de rollen verdeeld zijn’, zegt Hennixdal. Het resultaat is vaak dat 1 persoon het op zich neemt het grootste deel van de taken in te plannen en te organiseren. ‘Meestal is dat de vrouw, want de huishoudelijke taken vallen doorgaans nog altijd in haar schoot. Maar het kan ook gaan om een alleenstaande ouder die alles op zich moet nemen, voltijds of bijvoorbeeld om de twee weken.’
Perfectionisme
Sommige persoonlijkheden nemen sneller alles op zich. Vaak zijn dat volgens Géraldine Hennixdal perfectionisten, of mensen die alles onder controle willen houden, die onbuigzaam zijn in de manier waarop en wanneer ze dingen doen, die nood hebben aan erkenning en/of waardering voor het feit dat ze altijd maar bezig zijn, of die zich onmisbaar willen voelen. Daarin speelt ook onze opvoeding een belangrijke rol.
Bij veel gezinnen bestaat nog het patroon dat de vrouw de planning doet en de zaken opvolgt, ziet ook Hennixdal. ‘Mannen vinden het onrechtvaardig als ze ervan beschuldigd worden dat ze bijna niets doen. ‘Ik doe toch altijd wat je vraagt?’, is hun verweer. Maar dat is precies het probleem: het moet altijd gevraagd worden. De vrouw moet alles zien en moet denken aan wat er allemaal moet gebeuren, ook al kan ze de praktische uitvoering wel delegeren. Beide partijen hebben het over een andere last: de man over de uitvoering, de vrouw over de planning. Op dat vlak verstaan ze elkaar niet en hebben ze het gevoel dat hun inspanningen niet erkend worden.’
‘Ik zie vrouwen die boterhammen klaarmaken voor hun man die gaat werken. Dat is een vorm van infantiliseren, bemoederen, zo krijgt hij niet de gewoonte de dingen zelf te doen…’
Tips om de taken te verdelen
1. Roep alle gezinsleden rond de tafel en leg uit dat het onderhoud van huis en tuin ieders verantwoordelijkheid is. ‘Het gaat er niet om dat we mama “helpen”‘, zegt psychologe Géraldine Hennixdal, ‘want dat zou betekenen dat zij de hoofdverantwoordelijke is voor het huishoudelijke werk. Integendeel, de verantwoordelijkheid ligt bij iedereen.”
2. Zeg duidelijk wat je nodig hebt, zonder anderen te beschuldigen. “Het is belangrijk dat we onze behoeften goed uitleggen, zodat anderen er niet naar moeten raden. Je kunt zeggen dat het te veel voor je is geworden, dat er te veel werk is en dat het tijd wordt dat iedereen zijn deel doet, dat een nieuwe regeling nodig is, zodat je niet uitgeput raakt.”
3. Vraag aan iedereen een lijstje van alle nodige taken te maken, op alle vlakken van het huishouden, en laat iedereen taken kiezen. ‘Let wel op voor de valkuil van het aantal taken. Het eten maken neemt veel meer tijd in beslag dan het gras afrijden.’
4. Bespreek samen de taken die nog overblijven en bepaal wie ze op zich zal nemen.
5. Wie verantwoordelijk is voor een bepaalde taak, moet die taak van A tot Z afwerken. ‘Als de zoon verantwoordelijk is voor de kattenbak, moet hij niet alleen de kattenbakvulling vervangen. Hij moet de kattenbak ook schoonmaken, ontsmetten en al het materiaal opruimen, en op het boodschappenlijstje aanduiden wanneer nieuw materiaal moet worden gekocht.’
6. Leg zo nodig uit hoe een taak en het daarbij horende werk moeten worden uitgevoerd. Aan het kind dat verantwoordelijk is voor de kattenbak leg je uit welke producten te gebruiken en hoe.
7. Geef geen beloningen: het is maar normaal dat iedereen aan de huishoudelijke taken bijdraagt.
8. Pas de taken aan naargelang van de leeftijd. ‘Ik zie vrouwen die boterhammen klaarmaken voor hun man die gaat werken. Dat is een vorm van infantiliseren, bemoederen, zo krijgt hij niet de gewoonte de dingen zelf te doen…’ Hetzelfde geldt voor de kinderen: op elke leeftijd kunnen ze bepaalde taken op zich nemen. Tieners kunnen zelfs wat administratie doen.
9. Hang een boodschappenlijstje op, zo kan iedereen aanvullen wat nodig is. Het kind dat voor de kattenbak zorgt, kan aanduiden dat kattenbakvulling gekocht moet worden; degene die de laatste fles melk neemt, kan ‘melk’ toevoegen op het lijstje. Zo is er dus niet 1 persoon die over de boodschappen moet nadenken. Dat geeft meer rust in het hoofd.
10. Vind je het moeilijk om te delegeren omdat je vreest dat de taken dan niet zullen gebeuren? Maak een lijstje van de taken en laat iedereen aanduiden wanneer een taak voltooid is. Zo ben je gerust en kun je zien dat het wel degelijk vooruitgaat.
11. Stel je niet te hard op. Misschien wordt een taak niet precies volbracht zoals jij het zou doen. En wat dan nog? Misschien wordt een taak niet afgewerkt wanneer je het zou willen. Dan moet je leren wachten. Heeft iemand zijn taak vergeten? Dan heeft hij later dubbel werk, dat is dan zijn probleem.
Vraag het gewoon
Dat is ook het thema dat cartooniste Emma aankaart: het feit dat vrouwen mannen altijd moeten vragen iets te doen. Géraldine Hennixdal stelt zich toegeeflijker op. ‘Emma is een feministische activiste, wat mogelijk haar harde toon verklaart. Persoonlijk vind ik dat communicatie en overleg de basis voor elk koppel en voor elk gezin moeten zijn. Als de man in de woonkamer televisie kijkt terwijl de vrouw in de keuken het eten klaarmaakt, heeft het geen zin daar gefrustreerd met de potten en de pannen te rammelen. Dan moet ze het inderdaad soms gewoon vragen. Expliciet, en zonder boos te worden of beschuldigingen te uiten.’
Niet iedereen lijdt onder die mentale belasting, maar in extreme gevallen kan ze wel uitmonden in een ‘huishoudelijke burn-out’. Dan is het tijd om actie te ondernemen en de gewoonten in het gezin anders te organiseren. Een revolutie is niet aangewezen, want dat kan sterke reacties uitlokken. Beetje bij beetje veranderingen invoeren lijkt de beste optie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
