Hoeveel waarde hechten we aan een goede geestelijke gezondheidszorg?

Vandaag bereikte mij het bericht dat de collega’s van De Meander, een gespecialiseerde afdeling voor de opvang en behandeling van verstandelijk beperkte jongeren met psychiatrische problematiek, hun afdeling dienen te sluiten.

Ze krijgen immers onvoldoende middelen van de overheid om te voorzien in een adequate behandeling van deze jongeren. Dit trof mij zeer, aangezien ik zelf werkzaam ben in een gelijkaardige voorziening voor minderjarigen met ernstige gedragsproblemen. Is de Meander het eerste slachtoffer binnen onze gezondheidszorg van de financiële crisis of is er iets anders aan de hand?

Hoe aantrekkelijk is geestelijke gezondheidszorg?

Besparen en bezuinigen, het zijn de mantra’s van de afgelopen jaren (en wellicht ook voor de toekomstige jaren) in onze begrotingen. Dit geldt evenzeer voor de gezondheidszorg als in de overige sectoren. Bloedbaden zoals we die vandaag zien in Nederland zijn ons vooralsnog bespaard gebleven, waar hele afdelingen, voorzieningen en centra gesloten worden en mensen/patiënten op straat komen te staan. Het is opvallend hoe ziekenhuizen en voorzieningen in de GGZ overspoeld worden door spontane sollicitaties van Nederlandse collega’s psychologen, psychotherapeuten, ja zelfs psychiaters die op hun stappen terugkeren.

En toch, de Meander moet zijn deuren sluiten. Een gespecialiseerde afdeling in onze GGZ, omdat ze te weinig middelen krijgt van onze federale overheid. Een moedige beslissing van de directie, die hartverscheurend moet zijn geweest, die ongetwijfeld op veel onbegrip zal stuiten bij de ouders en omgeving van die jongeren. Ik vraag me echter af, zouden we binnenkort ook bericht ontvangen dat een gespecialiseerde afdeling in de behandeling van één of andere somatische problematiek (vb. huidtransplantaties, ik zeg maar wat) zijn deuren zal sluiten omwille van te weinig financiering? Wellicht niet. Want daar zou heel wat meer protest tegen zijn. Huidtransplantaties zijn toch essentieel niet? Behandeling van psychiatrische problematiek bij verstandelijk beperkte jongeren blijkbaar niet.

Is geestelijke gezondheidszorg essentieel?

Wellicht meent de overheid dat vele Belgen denken dat geestelijke gezondheid een ver van hun bed – show is. Een afdeling zoals De Meander, wat is de kans nu dat jij of je naasten daar ooit terecht komen? Dat je ooit een huidtransplantatie nodig gaat hebben, lijkt veel waarschijnlijker. Iets gelijkaardigs merkten we toen er werd aangekondigd dat de klinisch psychologen eindelijk erkend zouden worden als gezondheidszorgberoep. De terugbetaling van klinisch psychologen zou een pak geld kosten, geld dat toegevoegd (!) zou moeten worden aan het reeds bestaande budget van het RIZIV.

Vooral dat laatste zinnetje van voorzitter Marc Justaert (CM) intrigeerde me. Los van het feit dat er verschillende studies zijn die aantonen dat een terugbetaling van klinisch psychologen zichzelf wel eens zou kunnen terugbetalen, was het uitgangspunt toch vooral dat die klinisch psychologen een zinvol alternatief moesten bieden voor de torenhoge kost van het psychofarmaca – gebruik in België? In tijden van besparing zouden we dan niet eerder een verschuiving van budgetten moeten toepassen? Waarom geen beperking opleggen in het gebruik of voorschrijfgedrag van psychofarmaca en de winst in budgetten gebruiken om die klinisch psychologen terug te betalen?

Uiteindelijk komt het neer op deze vraag: waar moet ons belastingsgeld naartoe? Waar hechten wij, de gewone mens met gezondheidsklachten, belang aan? Staat geestelijke gezondheid zo ver van ons bed? De kans is op 1 op 3 dat u ooit te maken zult krijgen met problemen in uw geestelijke gezondheid. Ik vraag me af wat de kans is dat u ooit een huidtransplantatie nodig zult hebben.

Koen Lowet is klinisch psycholoog en psychotherapeut. Hij is therapeutisch diensthoofd in een voorziening en heeft een eigen praktijk MUDICO. Hij is sectorverantwoordelijke klinische psychologie voor de Belgische Federatie van Psychologen.