Hoeveel glazen alcohol zijn toch nog veilig?  

De manier waarop wetenschappers en zorgverleners denken over de risico’s en voordelen van alcohol is de laatste 20 jaar verschoven.  

Het argument dat een glas rode wijn goed is voor het hart, houdt al lang geen steek meer. De onderzoeken waarop die claim gebaseerd is, houden niet genoeg rekening met onderliggende verschillen tussen niet-drinkers (van wie sommigen zich onthouden omdat ze gezondheidsproblemen hebben) en lichte drinkers (die misschien een gezondere levensstijl hebben).

Dus: lichte drinkers zijn dan misschien wel gezonder dan niet-drinkers, maar de drank is misschien niet de reden. 

De algemene richtlijn voor alcoholgebruik in België is vandaag voor mannen en vrouwen niet meer dan 10 standaardglazen per week. Maar eigenlijk is de nulgrens de veiligste richtlijn.

‘We kunnen niet praten over een zogenaamd veilig niveau van alcoholgebruik. Het maakt niet uit hoeveel je drinkt – het risico voor de gezondheid van de drinker begint vanaf de eerste druppel van een alcoholische drank’, zegt dr. Carina Ferreira-Borges, adviseur voor alcohol en illegale drugs van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) in een mededeling. 

Waarom is de ene lever beter beschermd tegen alcohol dan de andere?  

‘Maar waarom werd mijn oma dan stokoud terwijl ze elke dag een “dreupeltje” dronk’, horen we u protesteren. Dat kan inderdaad perfect.

‘De ene persoon is genetisch beter beschermd tegen alcohol dan de andere’, lezen we in het pas verschenen boek ‘De lever’. Het heeft te maken met je genen. Alcohol wordt omgezet door een aantal enzymen in ons lichaam. De ene persoon heeft meer beschermende enzymen tegen alcohol dan de andere en kan dus ook beter alcohol verwerken.

Zo iemand zal minder risico lopen op ontstekingen, fibrose of cirrose. Het probleem is dat we niet weten welke specifieke enzymen beter beschermen tegen schade veroorzaakt door alcohol. Daardoor is het moeilijk voorspelbaar wie meer risico loopt en wie niet.  

Voor de ene persoon is alcohol dus veel schadelijker dan voor de andere, alleen kunnen we niet voorspellen bij wie dat zo is.  

Mogen we dan écht niets meer drinken? 

Vergelijk het met skiën. Iedereen weet dat je daardoor het risico loopt op pakweg een beenbreuk of verdraaide knie. Maar je bent op z’n minst geïnformeerd en weet dat je risico loopt. Hetzelfde geldt voor alcohol.

De Britse alcoholexpert David Nutt formuleert het als volgt: ‘Beperk de de hoeveelheid die je drinkt zo veel mogelijk, maar haal wel de maximale voordelen uit het drinken waarbij je zo min mogelijk schade oploopt.’ 

‘Het belangrijkste is dat je weet waar je mee bezig bent’, klinkt het. ‘Je neemt ook geen medicatie, vitaminesupplementen of een illegale drug zonder erbij na te denken.’  

Vind je het risico van alcohol verwaarloosbaar, bijvoorbeeld vanwege het sociale geluk dat alcohol drinken met zich meebrengt? Dan is dat prima. Door goed geïnformeerd te zijn, kun je voor jezelf de balans opmaken. 

Het probleem is echter dat drank uitnodigt tot meer. Als je van drinken houdt, zal het altijd verleidelijk blijven om te veel te drinken. ‘Alcohol drinken moet boven alles een bewuste handeling zijn. Je moet het zien als iets wat specialer is dan eten. Maak van drinken een positief, actief genot in plaats van een reflex en gewoonte, of iets wat je altijd hebt gedaan, of zelfmedicatie tegen stress of angst.’ 

Helpt water drinken tussendoor? 

Het advies als je alcohol drinkt, is om tussendoor telkens een glas water te drinken. Door uitdroging tegen te gaan, vermijd je een kater de dag erna. Maar let wel: tussendoor water drinken maakt van alcohol consumeren niet ineens een gezonde bezigheid. Het blijft schadelijk, of je het nu verdunt met water of niet.