Het stille verdriet van wenspapa’s: ‘Mannen voelen zich door hun vrouw onbegrepen’

Als een koppel ongewenst kinderloos blijft, gaat doorgaans de meeste aandacht naar de vrouw. Terwijl het verdriet van de man niet minder groot is. Hoe gaan mannen met dat onvervulde verlangen en dat onzichtbare verlies om?

‘Mannen kunnen even sterk naar een kind verlangen als vrouwen. Ze beleven hun kinderwens niet minder intens, blijkt uit onderzoek. Maar als een zwangerschap uitblijft, peilt de omgeving toch voornamelijk bij de vrouw naar hoe het gaat. Erover praten met en onder mannen lijkt nog erg taboe in onze maatschappij.’

Dat zegt professor Lode Godderis van het Centrum voor Omgeving en Gezondheid van de KU Leuven. Samen met Shanti Van Genechten, die van 2003 tot 2014 als vroedvrouw in het UZ Leuven werkte, richtte hij in 2011 Kinderwens vzw op. Inmiddels heeft de vzw vooral in Vlaanderen maar ook in Wallonië en Nederland kinderwenshuizen waar mensen met een (onvervulde) kinderwens terechtkunnen voor professionele informatie, steun en begeleiding.

Uit onderzoek blijkt dat mannen vooral verdriet hebben om de sociale vaderrol die ze moeten opgeven.

‘Ook in het wetenschappelijk onderzoek rond een onvervulde kinderwens wordt doorgaans minder op de man gefocust’, zegt Godderis, ‘want vaak kadert dat onderzoek binnen vruchtbaarheidsbehandelingen.’

‘En daarin gaat automatisch de meeste aandacht naar de vrouw’, legt Shanti Van Genechten uit. ‘Aangezien vooral de vrouw veel ondergaat – van technische ingrepen tot hormoonkuren – en haar man haar voornamelijk bijstaat.’

Ongewenst kinderloze mannen die niet aan vruchtbaarheidsbehandelingen deelnemen, blijven dus nog sterker onder de radar. ‘Denk bijvoorbeeld aan mannen wiens vrouw eenvoudig geen kinderen wil of wier kinderwens in een vorige relatie al werd vervuld’, illustreert Godderis. ‘Of mannen die homoseksueel of bewust alleenstaand zijn en adoptie of het inschakelen van een eiceldonor en draagmoeder niet zien zitten.’

Onbegrepen

Dat mannen doorgaans anders dan vrouwen met hun vruchteloos verlangen naar een kind omgaan, daarover zijn wetenschappers het eens. Godderis. ‘Vrouwen bekampen hun frustraties en angsten veelal door hun emoties te doorleven en te uiten. Ze willen daarbij ook sterk kunnen steunen op hun partner. Mannen zoeken vaker houvast in een probleemgerichte aanpak: ze willen begrijpen wat technisch of praktisch fout loopt, om naar oplossingen te zoeken. Dat verschil in copingstijl maakt dat vrouwen zich weleens onvoldoende emotioneel gesteund voelen door hun man. En omgekeerd, dat mannen zich door hun vrouw onbegrepen voelen.’

Het is daarom niet verwonderlijk dat een onvervulde kinderwens vaak sterk op de relatie weegt. Een luisterend (professioneel of ervaringsdeskundig) oor kan dan mee het verschil maken. ‘Mannen willen vaak kwijt dat het zwaar weegt dat hun vrouw bijna 24 uur per dag over haar emoties wil praten’, vertelt Van Genechten. ‘Daarom raden we koppels weleens aan om daar vaste momenten voor uit te kiezen. Zo krijgt de man meer rust en de vrouw meer zekerheid dat ze op die momenten ook écht gehoord wordt.’

‘Ook vertellen mannen vaak dat ze het hele gebeuren rond de onvervulde kinderwens af en toe helemaal willen loslaten. En bijvoorbeeld weer eens willen vrijen met hun vrouw, alleen voor het plezier’, vertelt Godderis. ‘Terwijl hun vrouw daar schijnbaar minder nood aan heeft, of zelfs moeite mee heeft. Wat mannen dan weleens als een persoonlijke afwijzing interpreteren. Tot ze begrijpen wat er écht speelt.’

Van Genechten verduidelijkt: ‘Door hun emotiegerichte copingstijl kunnen vrouwen moeilijker de pauzeknop indrukken. Emoties kies je niet, je hebt ze. En volg je een vruchtbaarheidsbehandeling, dan word je als vrouw daar ook nog eens voortdurend aan herinnerd door de hormonen die je jezelf moet toedienen. Tenzij je man die spuitjes bij jou zet. Wat we weleens aanraden, omdat hij die ervaring dan alvast kan delen en ook beter de impact ervan begrijpt.’

Gepaste steun

Een kinderwens moeten opbergen, betekent ook dromen verliezen. Godderis: ‘Uit onderzoek blijkt dat mannen vooral verdriet hebben om de sociale vaderrol die ze moeten opgeven: geen waarden of kennis kunnen doorgeven, niet met hun kind kunnen spelen of sporten, enzovoort. Terwijl vrouwen niet alleen rouwen om het kind dat ze nooit hebben gehad, maar ook om de gemiste ervaring van het zwanger zijn, bevallen en borstvoeding geven. Wat hun verdriet níet groter maakt, maar wel anders dan dat van mannen. Samen of met lotgenoten praten over de dingen waarmee je worstelt, helpt om elkaar meer gepaste steun en aandacht te geven.’

Een onvervulde kinderwens hoeft niet het einde van de wereld of van een relatie te betekenen, benadrukken Godderis en Van Genechten. ‘Veel koppels vinden na de verwerking van hun onzichtbaar verlies nieuwe levensdoelen waarvoor ze helemaal gaan. En sommigen krijgen zelfs een nog inniger band dan tevoren.’