Je ziet ze steeds vaker, elektrisch aangedreven voertuigen op 1 of 2 wielen. Sommige zijn uitsluitend geschikt voor vertier, andere zijn een volwaardig transportmiddel. Wat moet je zoal weten over hoverboards, monowielen en andere technologische wondertjes?
Wat de Segway – een tweewielig elektrisch vervoermiddel – rond 2001 deed, leek straf en revolutionair. 16 jaar later, lijkt het toestel bijna een oubollige bulldozer nu de monowielen, hoverboards en andere elektrisch aangedreven voertuigen als paddenstoelen uit de grond schieten. Vaak zijn ze klein, licht en elegant. Je neemt ze vlot mee op trein, tram en bus, ze passen in een ruime boekentas en je bent ze zo kwijt in een hoekje of onder een bureau.
Er bestaan eindeloos veel modellen. Je hebt eenwielers met voetsteunen aan weerszijden van het wiel, maar evengoed skateboardmodellen met 1 wiel centraal. Er zijn de hoverboards, kleine broertjes van de Segway, die bestaan uit een platform met 2 wielen aan de zijkanten. Sommige steps zijn licht en ultraslank, andere, de ‘Harley-Davidsons onder de steps’, flink uit de kluiten gewassen.
Overweeg je een aankoop, houd dan goed voor ogen waarvoor je de wielen wilt gebruiken.
Tuigen kunnen piepklein zijn, of ‘reusachtig’, met motor- of kartingwielen die elk terrein aankunnen, zelfs strand en duinen. Sommige beschikken over snelheidscontrole, bijvoorbeeld tot 12 km/uur, en over felle verlichting rondom die ze goed zichtbaar maakt in het donker. Je hebt toestellen met een stuurkolom, een zitje, of beide, en met bagagekoffers. De eenwielers en hoverboards hebben geen voor- en achterkant meer. Je kunt er zonder probleem in beide richtingen mee rijden, en de geïntegreerde voor- en achterlichten wisselen automatisch met de rijrichting.
Aan de slag
Initiatielessen zijn een goed idee, zeker om beginnersfouten te vermijden.
Vermijd de openbare weg zolang je je nieuwe voertuig niet perfect onder de knie hebt.
Oefen op een open terrein en bijvoorbeeld niet in huis, waar je hard kunt neerkomen en je verwonden aan scherpe hoeken en kanten. Tip: ga op een rustige dag naar de parking van een supermarkt en oefen met een winkelkarretje voor extra stabiliteit.
Draag altijd handschoenen, want het wegdek is ongenadig hard en ruw. Draag een helm, het liefst een skateboardhelm die meerdere impacts aankan. Pols- en kniebeschermers zijn een goed idee, zeker tijdens de leerfase.
Let op voor goedkoop spul, al is de kans op ontploffende batterijen en elektrische shocks via onbeschermde contactpunten afgenomen door de betere kwaliteitscontrole. Bij twijfel kijk je het best even op de consumer-safety-websites van de Europese Commissie en van de VS .
Waaghalzerij?
Het komt misschien over als waaghalzerij, maar wie de toestelletjes test, beseft onmiddellijk hun enorme transportpotentieel, zeker als de prestaties en de levensduur van de batterijen ook nog eens een grote sprong vooruitmaken. Ze bieden bijvoorbeeld een mooie oplossing voor die problematische laatste kilometer tussen het openbaar vervoer en de plaats van bestemming. Ook voor korte en middellange verplaatsingen onder 15 kilometer, in steden en zeker in verkeersvrije centra, lijken ze ideaal. En ze zijn handig voor wie in een appartement woont: ze nemen minder plaats in dan een fiets en de investeringskosten zijn relatief beperkt.
Overweeg je een aankoop, houd dan goed voor ogen waarvoor je de wielen wilt gebruiken: amusement of vervoer. Vooral de grootte van de wielen speelt daarbij een belangrijke rol, zeker in onze Belgische steden, met kasseistroken en wegen, stoepen en fietspaden die er niet altijd even wielvriendelijk bij liggen. Als algemene regel geldt dat kleine wielen makkelijker haperen achter steentjes, takken, richels, enzovoort. Kleine wieltjes zijn in principe alleen veilig op vlakke ondergronden zonder drempels en vuil en als je niet te snel gaat (10km/u). Het maakt ze ongeschikt voor verplaatsingen in de stad, maar je kunt je er wel mee amuseren op een plein of in een park.
Heb je gerichte verplaatsingen voor ogen, bijvoorbeeld naar het werk, kies dan een tuig met grote wielen en luchtbanden die oneffenheden soepel opvangen. Na voldoende trainen kun je er verbazend veel mee aan: offroad, zand, kasseien, enzovoort. Je kunt er zelfs stoepranden mee op- en afrijden, sommige kunnen zelfs niet al te steile trappen op. Grote wielen zijn ook stabieler bij hogere snelheden.
Of de toestellen geschikt zijn voor slecht weer, moet nog blijken. Hun beperkte stabiliteit maakt ze waarschijnlijk minder inzetbaar bij regen (slipgevaar) en winderig weer. Je staat er stil op, waardoor het bij koud weer waarschijnlijk moeilijk is je warm te houden.
Wat zegt de wet?
Ons land heeft nog altijd geen sluitend wettelijk kader voor elektrische fietsen, laat staan één voor deze nieuwe voertuigen. Je mag er blijkbaar zowel mee op het voetpad als op het fietspad, en waar die ontbreken ook op de rijweg.
De snelheid speelt een rol. Blijf je onder 6 km/uur, stapvoets dus, dan word je beschouwd als voetganger. Blijf je onder 25 km/uur, dan gelden de regels voor fietsers. Daarboven val je onder de motorvoertuigen.
Daarmee is de zaak niet rond. Voor voertuigen die uitsluitend op motoraandrijving bewegen, hoor je volgens de Belgische wet een verzekering type burgerlijke aansprakelijkheid auto af te sluiten. Trap je zelf mee, zoals bij sommige elektrische steps, dan heb je die verzekering niet nodig en val je onder de familiale verzekering. Tenzij je te snel gaat, natuurlijk.
Kortom: onduidelijkheid troef. Als je ooit tegen de arm der wet aanrijdt, kun je alleen maar hopen dat die je vriendelijk gezind is.
In het buitenland gelden vaak andere regels. Ga dat eerst na om boetes of erger te voorkomen.
Flink oefenen
Wie beweert dat iedereen het kunstje binnen een uur onder de knie heeft, wantrouw je beter.
Steps vormen een categorie apart. Veel mensen zijn er vertrouwd mee, omdat ze er al op jonge leeftijd mee reden, omdat steppen sterk op fietsen lijkt en omdat de dingen vaak handremmen hebben. Toch moet je oppassen. Kleine modellen met een smal, laag stuur en hun aparte rij- en remgedrag vragen een aanzienlijke aanpassing. De kleine, harde wielen zonder vering zijn allesbehalve comfortabel, behalve op zeer effen oppervlakken.
Wil je een toestel kopen, let dan goed op. Sommige modellen lijken aantrekkelijk, maar zijn nog in het stadium van ontwikkeling en halen niet eens een actieradius van 10 km, terwijl ze flink wat kosten. Informeer je dus grondig.
Veel eenwielers en hoverboards werken volgens hetzelfde principe als de Segway: je stuurt met je voeten en lichaamshouding, door naar voren, achteren, links of rechts te leunen – de elektronica houdt je in evenwicht. Het vergt wat oefenen om het onder de knie te krijgen. Er circuleren veel meningen over de veiligheid, het gemak van aanleren, enzovoort, maar die zijn uitsluitend gebaseerd op persoonlijke ervaringen. Veel toestellen zijn hooguit 2 jaar op de markt – te weinig om er voldoende onderbouwde kennis mee op te doen. Wie beweert dat iedereen het kunstje binnen een uur onder de knie heeft, wantrouw je beter. Niet overtuigd, kijk dan eens op YouTube (zoekwoorden: hoverboard + fail).
Harde cijfers, pijnlijke letsels
De eerste kleine hoverboards kwamen pas in 2015 buiten China op de markt en nu al verschijnen de eerste wetenschappelijke papers over ongevallen. Opmerkelijk is het grotere aantal ongevallen in huis dan buiten. Verder vermelden de studies veel breuken, vooral van pols, arm en ellenboog, met beschadiging van de groeischijven, maar ook complexe kaakbreuken, hersenschuddingen, enzovoort.
Vingers raken opmerkelijk vaak geklemd tussen de wieltjes en spatborden, met (open) breuken, losgerukte nagels en ontwrichtingen tot gevolg. De wieltjes stuwen vlot massa’s tot 100 kg vooruit en ontwikkelen brutaal veel kracht, te veel voor tere structuren als onze vingers. Voor de andere elektrische wielen zijn er nog geen ongevalsgegevens beschikbaar.
EENWIELERS
CENTRAAL WIEL, VOETSTEUNEN AAN WEERSZIJDEN
GEWICHT: 10 – 50 KG
BEREIK: 20 – 240 KM
TOPSNELHEID: 15 – 50 KM/UUR
WIELDIAMETER: 25 – 58 CM
CENTRAAL WIEL, SKATEBOARDVORM
GEWICHT: ± 11 KG
BEREIK: 8 – 20 KM
TOPSNELHEID: 25 – 30 KM/U
WIELDIAMETER: 25 – 30 CM
TWEEWIELERS
GENRE SEGWAY,GROTE WIELEN, CENTRAAL PLATFORM
GEWICHT: 30 – 50 KG
BEREIK: 20 – 100 KM
TOPSNELHEID: 17 – 25 KM/U
WIELDIAMETER: 40 – 50 CM
HOVERBOARDS
GEWICHT: 10 – 12 KG
BEREIK: 5 – 20 KM
TOPSNELHEID: 10 – 20 KM/U
WIELDIAMETER: 15 – 25 CM
STEPS
GEWICHT: 7 – 60 KG
BEREIK: 15 – 55 KM
TOPSNELHEID: 10 – 50 KM/U
WIELDIAMETER: 20 – 25 CM
LONGBOARDS, SKATEBOARDS, RIPSTIKS
VAAK HEBBEN DE ELEKTRISCHE VERSIES HIERVAN EEN KLEINE HANDSET WAARMEE JE DE SNELHEID KUNT CONTROLEREN. ZE ZIJN MEER BESTEMD VOOR DE VRIJE TIJD DAN VOOR VERPLAATSINGEN.
Met dank aan Serge, Twin Shop, Brussel. www.twin-shop.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
