Waarom jongeren fan zijn van mondtape: ‘De moderne mens is de slechtste ademer van het dierenrijk’

Je lippen afplakken als je slaapt voor een optimale neusademhaling en betere nachtrust? Topsporters en jongeren zijn al langer fan. Maar is het wel veilig? ‘Er is niets in de mond dat dient om te ademen.’

Na de neustape is de mondtape de nieuwste ademhalingshype in de topsportwereld. Manchester City-speler Erling Haaland is fan, hij plakt zijn lippen af als hij slaapt. Het zou zijn neusademhaling en nachtrust optimaliseren en zelfs zijn prestaties verbeteren, zo bekende hij in een podcast. TikTok-influencers volgen het voorbeeld van de jonge Noorse voetballer al enige tijd en promoten die nieuwe manier van nachtelijk ademen volop.

‘Er is niets in je mond dat dient om te ademen’, weet ademcoach Katrien Geeraerts. ‘Je neus daarentegen, die filtert en bevochtigt de binnenkomende droge lucht waardoor virussen en bacteriën in het neusslijmvlies blijven hangen. En omdat de lucht een langere weg moet afleggen via de neus dan via de mond, is de lucht goed opgewarmd wanneer ze de longen bereikt zodat het lekker aanvoelt.’

Geeraerts formuleert twee belangrijke redenen waarom mondtaping de slaapkwaliteit verhoogt en je de ochtend nadien energieker wakker wordt: ‘Ademhaling door de neus produceert stikstofmonoxide, wat de bloedvaten verwijdt en zorgt voor een betere zuurstofopname. Stikstofmonoxide zit bijvoorbeeld ook in Viagra*. Het zorgt er daarnaast voor dat er meer bacteriën worden gedood. Ten tweede gebeurt neusademhaling met de buik. En dat stimuleert dan weer het parasympatisch zenuwstelsel, de rempedaal van het lichaam.’

Tegen tandbederf

Ook tandartsen hebben liever dat je met een gesloten mond slaapt. Een mondademhaler heeft een groter risico op tandbederf dan iemand die ‘s nachts door zijn neus ademt. In een open mond is de lucht droger en daardoor droogt het laagje plaque op de tanden aan, dat mogelijk na de avondlijke poetsbeurt is achtergebleven. Als je veel flost, is dat geen probleem, maar flossen is nu ook weer niet zo populair bij de Vlamingen, zo bevestigen tandartsen.

Moeten we dan met z’n allen aan de slag met tape tussen de lakens? Wetenschappelijke studies over mondtape zijn schaars. Als er al studies zijn, zijn die vooral gericht op mensen met slaapapneu, een aandoening die vaak gepaard gaat met snurken en waarbij de patiënt ‘s nachts regelmatig stopt met ademen. Uit een paar kleine onderzoeken is gebleken dat mensen met lichte slaapapneu iets minder snurken en dus een betere slaapkwaliteit hebben als ze hun lippen dichtplakten. Maar er is meer onderzoek nodig, ook voor niet-snurkers.

Is mondtape veilig?

De meeste somnologen zijn er vanwege het gebrek aan medisch bewijs geen voorstander van om ‘s nachts een luchtweg af te sluiten. Het kan zelfs complicaties veroorzaken, terwijl zo’n blokkage van de mond misschien helemaal niet nodig is. Je gebruikt beter geen mondtape als je longproblemen hebt of moeilijk door je neus kunt ademen door een afwijkend tussenschot, allergieën of chronische verstopping. Het gevaar bestaat dat de zuurstofopname net verslechtert.

Ook snurkers raadplegen het best eerst een arts voordat ze op eigen houtje aan de slag gaan met mondplakkers. Er bestaan andere mogelijkheden om van het snurken af te raken, zoals bitjes die de onderkaak naar voren duwen. De oorzaak van snurken zou een obstructie van de keelholte kunnen zijn.

‘Ga niet zomaar een hele nacht je mond afplakken’, adviseert Geeraerts, ‘want dat kan best beangstigend zijn. Test het eerst eens overdag, achter je computer, terwijl je geconcentreerd aan het werk bent of wanneer je naar een spannende film kijkt. Het meest aangename is de Myotape, speciale slaaptape die je om je lippen aanbrengt in plaats van eroverheen. Zo is er nog altijd een kleine opening tussen je lippen.’

Wat is het probleem met mondademen?

Ademen door je mond doe je sporadisch – tijdens het praten, lachen, een fysieke inspanning of als je geeuwt. Structureel in rust door je mond ademen is geen goed idee. Toch doen veel mensen dat, ‘s nachts én overdag. Volgens de Amerikaanse onderzoeksjournalist James Nestor is de moderne mens nu ‘de slechtste ademer van het dierenrijk’.

In zijn internationale bestseller ‘Het nieuwe ademen’ beschrijft hij hoe de mens evolueerde van neus- naar mondademer door onder meer de introductie van zachter voedsel. Terwijl onze voorouders brede gezichten, enorme kaken en neusopeningen, en rechte tanden hadden, zijn de monden en luchtwegen de afgelopen eeuwen vernauwd omdat we minder hard moeten kauwen. Gevolg: onze tanden passen steeds minder in de mond. 80 tot 90 procent van de mensen heeft daardoor scheve tanden. ‘Let er maar eens op, alle andere dieren hebben perfect rechte tanden’, merkt Nestor op.

‘Een kleinere mond en luchtweg, vervuilde lucht, een zittende levensstijl, strakke kleren,… daardoor zijn we slecht functionerende ademers geworden. Bovendien leiden krimpende luchtwegen tot meer slaapapneu, snurken en zelfs sommige vormen van astma en allergieën’, aldus de auteur.

En bij chronische hyperventilatie

Ook (chronische) hyperventilatie is een toenemend probleem van de moderne tijd. Via de mond adem je veel meer zuurstof in. Dat is op zich geen probleem, maar via die mond adem je tegelijk ook veel meer koolzuur uit dan nodig. Het koolzuurgehalte in het bloed daalt, terwijl koolzuur erg belangrijk is voor de opname van zuurstof uit het bloed. Paradoxaal genoeg ontstaat er dus een zuurstoftekort door te veel te ademen en dat veroorzaakt – ongemerkt – allerlei klachten, zoals vermoeidheid, duizeligheid, wazig zicht, trillende oogleden, tintelingen en een krop in de keel.

‘Chronische hyperventilatie is een probleem waar heel veel mensen mee kampen zonder dat ze het weten’, aldus Geeraerts. ‘Door chronische stress adem je te snel en oppervlakkig, alsof je een marathon aan het lopen bent, waardoor je te veel koolzuur verliest. Op lange termijn past het lichaam zich aan het nieuwe, lagere koolzuurgehalte aan. De koolzuurtolerantie weer naar een normaal niveau brengen, is erg moeilijk. Mondtape is een manier om chronische hyperventilatie te verhelpen. Nog beter zijn koolzuuroefeningen speciaal voor hyperventilanten om spaarzamer te ademen en het koolzuur bij te houden.

(*correct is: Viagra remt de afbraak van stikstofmonoxide af, nvdr.)