Terwijl zwangere vrouwen al eens naar de pot augurken grijpen, vertonen ook aanstaande vaders nieuwe eetgewoontes. ‘Het klopt dat je als man “meezwangert”. Dat is niet altijd een goede zaak’, zegt biomedicus Vickà Versele.
‘Mijn vriend merkte dat ik van streek was toen de gynaecoloog mij erop wees dat ik iets te veel was bijgekomen’, vertelt een vrouw die haar eerste kindje verwacht. ‘Om me wat minder schuldig te laten voelen, deed hij er alles aan om zelf wat aan te dikken. En omdat sporten een van mijn passies is en ik dat niet meer zo goed kon, bleven ook zijn sportschoenen aan de haak hangen. Best lief, maar dat wilde ik helemaal niet.’
Het is een getuigenis uit het doctoraatsonderzoek van biomedicus en diëtiste Vickà Versele (VUB/KU Leuven), waarin ze peilt naar het eet- en beweeggedrag bij koppels tijdens de overgang naar het ouderschap. ‘In de volksmond hoor je weleens dat mannen mee zwanger zijn met hun vrouw. Het klopt dat ze veranderingen in hun levensstijl ervaren, op verschillende vlakken’, vertelt Versele. ‘Een deel van de mannen gaat net gezonder eten, omdat ze een voorbeeldfiguur en een fitte papa willen zijn. Maar andere mannen krijgen te maken met cravings of een groter hongergevoel. En dat kun je zien op de weegschaal. Vrouwen én mannen lopen het risico overtollige zwangerschapskilo’s een leven lang mee te dragen. Als we begrijpen waar en hoe het precies misgaat, kunnen we jonge ouders beter begeleiden naar gezondere voedingskeuzes.’
De zwangerschap is nog te vaak een excuus om aan elke craving toe te geven.
Is het veranderde eetpatroon bij mannen tijdens de zwangerschap louter kopieergedrag, of is er meer aan de hand?
Vickà Versele: Bij vrouwen spelen vooral biologische factoren een rol, zoals hormonale veranderingen, misselijkheid, nieuwe voorkeuren, boven op vermoeidheid en bezorgdheid over veilige voeding. Het eetgedrag van de man wordt tijdens de zwangerschap vooral bepaald door de omgeving, zoals de keuzes die de vrouw maakt en de aanwezigheid van specifiek voedsel in huis. Maar uit mijn onderzoek blijkt dat ook de biologische factor bij de man niet te onderschatten valt. Een partner wiens vrouw voortdurend zin heeft in pizza en pasta, zal die dingen meer mee-eten. Op den duur zal hij er zelfs naar hunkeren en creëert hij een fysieke behoefte voor zichzelf. Een vrouw die haar misselijkheid weg probeert te eten met tussendoortjes zal daar na het eerste trimester en wanneer de misselijkheid over is waarschijnlijk mee ophouden, terwijl haar partner ondertussen een slechte gewoonte heeft gecreëerd die soms moeilijk te doorbreken is. Dat is funest voor de gezondheid van de man. Na de bevalling veranderen de eetgewoontes van beide partners nog meer. Nieuwe ouders hebben meer groenten en fruit in huis om hun kind gezonde voeding aan te bieden. Maar tegelijk weegt de vermoeidheid door, loopt je planning in de war en krijgt de baby de allergrootste prioriteit. Gezond koken en regelmatig eten verdwijnen dan naar de achtergrond. Voor mannen blijkt vermoeidheid een van de belangrijkste factoren die veranderingen in hun eetgedrag verklaren na de bevalling.
Waar kunnen jonge ouders op letten?
Versele: We moeten hen meer bewust maken van de psychologische en fysieke belemmeringen die ze ervaren, en inzetten op planning en zelfcontrole. Het is niet omdat een zwangere vrouw even meer tussendoortjes nodig heeft, dat de man die gewoonte moet overnemen. En daarnaast merk je dat er nog altijd te weinig algemene kennis over gezonde voeding is bij jonge ouders, vooral bij mannen. De voedings- gewoontes van de man worden opvallend vaak gestuurd door de partner, zowel in positieve als in negatieve zin. Veel mannen hebben goede intenties om boodschappen te doen als hun vrouw te moe of te misselijk is en willen voor haar koken, maar zijn onzeker. Wat mag ze nu wel of niet eten? Welke producten zijn veilig? Als we de partner kunnen aansporen om een ‘gezonde voedselomgeving’ te creëren, wordt de vrouw daar ook beter van.
Nochtans bestaat bij veel mensen het misverstand dat zwangere vrouwen zich aan alles wat vet en zoet is tegoed mogen doen.
Versele:Vrouwen moeten ‘voor twee’ eten omdat een groeiende foetus extra energie, vitamines en mineralen vergt. Maar dat betekent niet dat ze dubbel zoveel voedsel naar binnen moeten werken. Toch durft de man al eens een grotere portie op te scheppen voor hun vrouw, en er bestaat nog altijd druk van buitenaf die vrouwen aanzet om meer te eten. Vrouwen geven aan dat ze heel gevoelig zijn voor commentaren over wat ze nu wel of niet mogen, vooral tijdens een eerste zwangerschap. Maar ze gebruiken hun zwangerschap ook nog te vaak als excuus om aan elke craving toe te geven.
Hoe kunnen hulpverleners helpen om ongezonde eetgewoontes bij prille ouders tegen te gaan?
Versele: Begeleiding over voeding en beweging zou standaard moeten zijn tijdens de zwangerschap, als je de gewichtstoename binnen de perken wilt houden. Ik pleit voor een gezinsaanpak. Zet ook papa eens op de weegschaal bij de gynaecoloog. Toekomstige vaders worden nog te vaak over het hoofd gezien, ook zij voelen een gebrek aan ondersteuning. Kortom: betrek ook hen meer bij de zwangerschap – en erna.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
