‘Het Belgische beleid ten aanzien van medicinale cannabis is onwetenschappelijk en onmenselijk’

‘Het huidige politieke beleid kan men moeilijk als verlicht beschouwen, het voelt eerder barbaars aan.’ Aldus politiek filosoof en auteur Patrick Dewals over hoe ons land omgaat met medicinale cannabis.

Wanneer men rekening houdt met de internationale wetenschappelijke literatuur over medicinale cannabis (MC), het beleid aangaande MC in andere landen of staten, de ervaringen van artsen en patiënten die MC voorschrijven of gebruiken, dan kan men het huidige Belgische beleid ten aanzien van MC slechts omschrijven als onwetenschappelijk en onmenselijk.

In 2017 publiceerde de National Academies of Sciences, Engineering and Medicine (NASEM) een rapport The Health Effects of Cannabis and Cannabinoids. The Current State of Evidence and Recommendations for Research. In hun rapport onderscheidt het NASEM vier categorieën op basis van het geleverd bewijs betreffende de therapeutische effecten van MC bij verschillende medische indicaties. De categorieën zijn (1) overtuigend bewijs (2) matig bewijs (3) beperkt bewijs (4) geen of te weinig bewijs.

We beperken ons hier tot de beschouwing van de ziektebeelden in de eerste categorie, namelijk; chronische pijn, nausea en braken als neveneffect bij chemotherapie en spasticiteit bij multiple sclerose. Wanneer we het resultaat van het NASEM vergelijken met het Belgische beleid ten aanzien van MC dan valt zeer vlug een enorme leegte op.

In België kunnen MS patiënten wel Sativex, een medicijn op basis van cannabis, door een neuroloog voorgeschreven krijgen, maar ze mogen geen natuurlijke cannabis gebruiken, laat staan zelf cannabisplanten telen. Pijnpatiënten en kankerpatiënten, die ten gevolge van chemotherapie last hebben van braken en nausea, mogen in weerwil van de wetenschappelijke bewijzen helemaal geen beroep doen op MC. Het aantal patiënten die met deze twee indicaties te kampen hebben loopt in de tienduizenden. Ter vergelijking in 2018 telde Israël op een bevolking van 8.5 miljoen inwoners 32.000 geregistreerde MC gebruikers (Abuhasira ea, 2018, p.45). Velen onder hen kampen met pijn of nausea en braken ten gevolge van chemotherapie.

Indien Belgische patiënten wel kiezen om zich met MC te verzorgen, kunnen ze op elk moment politioneel en gerechtelijk vervolgd worden. Als gevolg hiervan riskeren ze boetes, een gevangenisstraf en wanneer er (een) minderjarig(e) kind(eren) in het gezin is, riskeert de patiënt de voogdij te verliezen. Daarbij komt nog dat een groot deel van de samenleving medicinale cannabisgebruikers stigmatiseert, en eerder als criminelen beschouwt dan als de patiënten die ze zijn.

Het huidige politieke beleid kan men moeilijk als verlicht beschouwen, het voelt eerder barbaars aan. Men kan zelfs stellen dat dit (non)beleid een schending vormt van het fundamenteel mensenrecht op bescherming van de gezondheid en het recht op gezondheidszorg als onderdeel van het recht op het leiden van een menswaardig bestaan en van het recht op leven. Dit recht wordt door verschillende internationale verdragen (het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens/Internationaal Verdrag inzake de Economische, Sociale en Culturele Rechten) en de Belgische Grondwet (art. 23, lid 2°) gewaarborgd.

Om deze onrechtvaardigheid te counteren, besloot een tiental patiënten met een artsenvoorschrift voor MC, een vijftiental artsen en mezelf om de Belgische minister van Volksgezondheid in gebreke te laten stellen door middel van een advocatenbureau (Van Steenbrugge advocaten). Door dit te doen roepen zij niet alleen de huidige minister van Volksgezondheid ter verantwoording, maar heel het politieke beleid omtrent MC van de afgelopen achttien jaar. We verwijzen hiermee naar het feit dat op 19 juli 2001 de toenmalige minister van Volksgezondheid Magda Aelvoet met een Koninklijk Besluit het voor patiënten met verschillende aandoeningen, waaronder pijn en nausea en braken ten gevolge van chemotherapie, mogelijk maakte om zich met cannabisproducten te laten behandelen. In de realiteit bracht dit KB geen zoden aan de dijk.

Met bovengenoemde ingebrekestelling vragen we aan de Belgische overheid om dringend het nodige te doen voor de algemene legalisering van het cannabisgebruik voor medicinale doeleinden. Daarnaast moet zo vlug mogelijk MC in de Belgische apotheek, op artsenvoorschrift, verkrijgbaar zijn. Dit zou bijvoorbeeld kunnen via import uit Nederland, Canada of Israël. Middels tussenkomst van het RIZIV kan de Belgische Overheid er ook voor zorgen dat medicinale cannabis betaalbaar blijft.

Verder vragen we dat patiënten met een voorschrift voor medicinale cannabis niet langer door politie en justitie vervolgd worden en de toelating voor deze patiënten om zelf cannabisplanten te telen, eventueel via de hulp van een mantelzorger of van een ‘cannabis social club’.

De eisersgroep wil eveneens een aanpassing van het lessenpakket voor de studenten geneeskunde. Momenteel krijgen geneeskundestudenten te weinig de inzichten van de therapeutische effecten van MC op de universiteit gedoceerd. In het verlengde hiervan vragen we, naar analogie met andere landen, de opstelling van een lijst met indicaties waarvoor het gebruik van medicinale cannabis succesvol kan zijn en mag worden voorgeschreven.

Tenslotte, gezien de verbetering van het beleid ten aanzien van de legalisering en distributie van MC onder het algemeen belang van de Belgische Volksgezondheid valt, startten we de FREE MC op om de advocaatkosten democratisch te verdelen. Zodoende kan iedereen die zich betrokken voelt, of met deze actie sympathiseert, het initiatief steunen.