‘Helft van gezondheidstips op internet is fout’

Goed nieuws voor Barry Callebaut en uw chocoladeverslaving: van chocolade wordt je slimmer. Op internet is die stelling overal te vinden, maar helaas klopt er niets van. Artsen Marleen Finoulst en Patrick Vankrunkelsven schreven er een boek over, en debatteerden erover op de Knackdag op de Antwerpse Boekenbeurs.

‘De helft van de gezondheidstips die op internet te vinden zijn, is fout,’ zegt Marleen Finoulst. Een boutade, maar wel ondersteund door haar onderzoek naar misleidende, ongenuanceerde of ronduit foute informatie rond voeding en geneeskunde. Op het internet gaat zo’n broodje aap snel een eigen leven leiden, maar ook in de media duiken verhalen op die amper een elementaire factcheck doorstaan.

‘In verschillende kranten verscheen de kop: gin tonic maakt slank,’ zegt Finoulst. ‘Dat was gebaseerd op een studie bij muizen. Ze kregen een beetje gin tonic en werden dan losgelaten in een doolhof. Maar waar kwam het onderzoek vandaan? Het tijdschrift waarin het gepubliceerd werd, bestond niet. De studie werd uitgevoerd door professor Thisa Lye – ’t is a lie, dus, Engels voor ‘het is een leugen’. De publicatiedatum was 1 april. Het was een pure grap die voor waarheid werd aangenomen.’

Toch gaat het niet altijd om leugens die je snel doorprikt krijgt. ‘We weten bijvoorbeeld dat Amerikaanse lobbygroepen tegen abortus steeds weer een bepaald onderzoek verspreiden dat intussen al lang achterhaald is,’ zegt Patrick Vankrunkelsven.

Er is ook de moeilijke verstandhouding tussen de klassieke en alternatieve geneeskunde. ‘Voor mensen met banale aandoeningen, zullen alternatieve geneeswijzen niet zoveel kwaad doen,’ aldus Vankrunkelsven. ‘Klassieke dokters schrijven voor een verkoudheid trouwens wel eens antibiotica voor of overmedicaliseren, en dat maakt de situatie zelfs erger. Door chirurgen worden dan weer veel te veel operaties uitgevoerd. Klassieke geneeskunde doet dus zeker niet alles beter.’

‘Maar voor ernstige aandoeningen als borstkanker, krijg je een andere situatie. Patiënten worden soms langdurig behandeld met alternatieve geneeswijzen, maar daardoor lopen ze goede zorgen mis. En we weten dat je bij kanker het best zo snel mogelijk aan de behandeling begint.’

‘En dan nog iets: als je behandelingen toepast waarvan je weet dat ze niet werken, dan ben je de boel eigenlijk aan het bedriegen.’