Een schok in de osteoporosepreventie. De Amerikaanse taskforce voor preventie pleit voor het stop zetten van de behandeling met vitamine D en calciumsupplementen. Want er zijn, volgens de taskforce, geen bewijzen dat ze botbreuken bij oudere mensen helpen voorkomen.
Wie sterk wil zijn moet melk drinken, kregen we jarenlang te horen. Later verschoof de klemtoon naar melk voor sterke botten. Melk bevat immers calcium en dat zou ons die onverwoestbare botten moeten opleveren.
De landbouwlobby voert nog altijd felle campagnes om melk te promoten, maar de farmaceutische industrie en voedselproducenten sprongen mee op de kar om calcium te promoten als dé oplossing tegen botbreuken op latere leeftijd.
Beter stoppen
Maar het tij keert. Zeker nu een gezaghebbende instelling als de U.S. Preventive Services Task Force meent dat we beter stoppen om oudere mensen nog langer dagelijks vitamine D en calciumsupplementen op te solferen in de hoop dat ze daardoor minder botten gaan breken.
Er is geen bewijs dat het helpt, stelt de taskforce. En dat zowel voor grote en kleine dosissen van beide stoffen: dus meer of minder dan 400 Internationale Eenheden vitamine D en meer of minder dan 1 gram calcium per dag.
Tenminste bij verder gezonde vrouwen die de menopauze voorbij zijn.
Maar je kan er wel donder op zeggen dat de farmaceutische reuzen en de landbouwlobby het hierbij niet zullen laten en er nog een aardig potje gediscussieerd zal worden voor dit advies algemeen aanvaard wordt.
Denkfout
Aan de grond van de veronderstelling dat meer calcium tot sterkere botten leidt, ligt dezelfde denkfout die ook bodybuilders vaak maken. Zij willen dikke spieren kweken en zijn er heilig van overtuigd dat je dit het beste doet door veel eiwitten, en dan vooral veel vléés te eten.
Betekent dit dan ook dat je meer kalf wordt door kalfshersenen te eten? Of een koe door meer melk te gaan drinken? U begrijpt waar we heen willen. Bot wordt niet sterker door meer calcium in te nemen. Het lichaam zit complexer in elkaar dan dit soort van al te eenvoudige redeneringen.
Het lichaam volgt onder meer enkele heel eenvoudige regels: het maakt sterker wat het nodig heeft en wat het niet gebruikt, laat het wegkwijnen.
Dit principe wordt dagelijks geïllustreerd door sporters die zich trainen om beter te worden en omgekeerd door spieren die wel lijken te smelten als je een maand lang een plaaster draagt.
Sterke spieren maken botten sterk
Dat geldt ook voor bot. Er moet een reden zijn voor het lichaam om bot sterker te maken en dat is: gebruik en belasting. Je pas sterke botten wanneer je ze ook intensief gebruikt. Bijvoorbeeld door zware inspanningen te leveren. En daar zijn voorbeelden genoeg van.
Gewichtheffers hebben aanzienlijk meer botmassa dan de rest van de bevolking. Net als dokwerkers, houthakkers, brandweermannen, enzovoort
Soms stoot je op opmerkelijke verschijnselen, zoals de dominante arm van een groep Franse tennisspelers die 10% meer spiermassa en 10% meer botmassa had. Hij was ook 13% sterker en bijna een halve centimeter langer.
Naast de zwaartekracht is de spierkracht de belangrijkste factor om sterke botten te kweken. Spieren oefenen door hun hefboomwerking immers zéér grote krachten uit op de botten. En die reageren daarop door zich te verstevigen.
Kortom, krachtige spieren leveren sterke botten op. Dat wordt nog het best geïllustreerd door het verhaal van astronauten.
Zweet als gezond alternatief
In de ruimte verliezen astronauten pijlsnel bot in de benen. Want die hebben ze daar niet echt meer nodig. Maar in hun armen gaat er slechts weinig bot verloren. Want die blijven ze gebruiken.
Men dacht het botverlies te voorkomen door astronauten stevige dosissen vitamine D te laten slikken. Maar dat liep gevaarlijk fout. Het vitamine weekte veel calcium los uit het bot waardoor de concentratie in het bloed toxische niveaus bereikte.
Tegenwoordig nemen astronauten zelfs minder vitamine D in dan op aarde.
Het heil kwam uit een andere hoek: krachttraining. Die leverde uiteindelijk wél succes op voor het behoud van spier- én botweefsel.
Die les trekt men ondertussen door naar bedlegerige zieken. Krachttraining beschermt hen eveneens tegen botverlies.
Oeps, een overdosis
Voedingstekorten zijn zeer zeldzaam wanneer je gezond en gevarieerd eet. Tenzij je ziek bent of met stofwisselingsproblemen kampt. Maar dat is slechts een minderheid van de bevolking.
Supplementen passen niet in een gezonde voeding. In 2010 wees het Amerikaanse Institute of Medicine er nog op dat de meeste Amerikanen voldoende vitamine D aanmaken door zonblootstelling en ook voldoende calcium opnemen via de voeding.
Door daar supplementen aan toe te voegen, dreigt de overdosis. Want vergeet niet dat aan een heleboel voedingsmiddelen ook al calcium en vitamine D wordt toegevoegd.
Zo kan je dus erg gemakkelijk veiligheidsgrenzen overschrijden en problemen veroorzaken, terwijl je nochtans denkt erg gezond bezig te zijn.
Dat kan ook met vitamine D en calcium. Hoge dosissen vitamine D kunnen bijvoorbeeld nierproblemen veroorzaken en teveel calcium zou tot nierstenen, constipatie en andere gezondheidsproblemen kunnen bijdragen, waaronder misschien zelfs hart- en vaatzieken.
Kortom, het is misschien zo gek nog niet om die vitamine D en calcium supplementen aan de kant te laten liggen.
Jan Etienne, Bodytalk
www.bodytalk.be
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier