Glyfosaat vermijden? 6 concrete tips om uw blootstelling aan pesticiden te beperken 

Hoe zorgt u dat u zo min mogelijk wordt blootgesteld aan glyfosaat en andere gewasbeschermingsmiddelen?

Het is geenszins de bedoeling om groenten en fruit te mijden uit schrik voor pesticiden. De Belg haalt nu al niet de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Het gezondheidsvoordeel van groenten en fruit is nog altijd groter dan het eventuele nadeel van resten bestrijdingsmiddel. Wat kunt u dan wel doen?  

1. Maak een slimme keuze wanneer u groenten en fruit biologisch koopt 

Vooral groenten en fruit die veel water bevatten, zoals komkommer, bladgroenten, peren, aardbeien, bessen,… kunnen veel chemicaliën absorberen. Een absolute topper is de aardbei, ook wel de ‘plofkip van de fruitteelt’ genoemd. Natuurlijk is er niets aan de hand als u in de zomer sporadisch aardbeien eet, maar schilt u elke dag een peertje bij uw ontbijt, dan kan u eventueel overwegen om naar de biologische variant over te stappen. Vooral voor zwangere vrouwen en kleine kinderen is dat een goed idee. Sommige groenten en fruit met een harde schil, zoals ui, mango en avocado, absorberen herbiciden enkel via de schil, die niet wordt opgegeten.  

2. Spoel groenten en fruit af 

U doet er goed aan om groenten en fruit (ook biologische) even af te spoelen voor gebruik. Niet zozeer om pesticiden weg te spoelen, want dat lukt maar gedeeltelijk, maar om vuil en stof, met daaraan eventueel ziekmakende bacteriën, te verwijderen. Is het dan verstandiger om groenten en fruit te schillen om te voorkomen dat u pesticiden binnenkrijgt? Dat is een dilemma van deze tijd. Schillen betekent een verlies van een groot deel van de vezels en daar krijgen we er nu al te weinig van binnen. Het is waarschijnlijk zinloos, omdat pesticiden soms ook tot onder de schil doordringen.

3. Eet minder dierlijke producten 

Enkele jaren geleden bleken de populaire potjes ijs van Ben & Jerry’s nog besmet met glyfosaat. Glyfosaatresiduen komen immers ook in koeienlichamen terecht, en dus ook in hun melk. Dat komt door de genetisch gemanipuleerde gewassen die in Europa en de VS gebruikt worden voor veevoer, met name soja uit Zuid-Amerika. Die ggo-soja wordt door glyfosaatproducent Bayer resistent gemaakt voor glyfosaat om te voorkomen dat het geteelde gewas het loodje legt. Dit betekent dat er dus nog meer van de herbicide wordt gebruikt op ggo-velden. Kiezen voor een meer plantaardig dieet zal de nood aan grootschalige gewasproductie verminderen en dat zal op zijn beurt de nood aan glyfosaat en pesticiden verminderen. 

4. Kies voor granen van binnen de EU (of biologisch) 

Afhankelijk van de herkomst en teeltwijze van granen kunnen die gewassen erg veel resten van glyfosaat bevatten. Zo wordt glyfosaat onder meer teruggevonden in brood, haver, ontbijtgranen en in bier. Het onkruidbestrijdingsmiddel wordt immers ook soms gebruikt om granen sneller te laten drogen voor de oogst om te vermijden dat ze zouden beschimmelen. Net omdat ze nat zijn, absorberen ze glyfosaat sneller.  

Vooral in de Verenigde Staten is dit een veelvoorkomende praktijk, vooral bij haverproducten. Uit een onderzoek van de Environmental Working Group (EWG) bleek dat alle geteste haverproducten in de VS sporen van glyfosaat bevatten, soms zelfs boven de veilige grens. Kijk dus goed uit of de haver die u koopt uit de Verenigde Staten komt.  

In de Europese haver is de kans op glyfosaat een stuk lager. Sinds 2019 is het gebruik van glyfosaat voor gewasverdroging verboden bij granen omdat dat geen onkruidbestrijding is.  

Als u helemaal zeker wilt zijn dat uw haver geen glyfosaat bevat, kunt u het beste kiezen voor biologische haver. 

5. Kies voor glyfosaatvrije producten 

Vanwege de mogelijke risico’s is er in België een verbod op Roundup met glyfosaat voor particulier gebruik, terwijl professioneel gebruik wel nog toegelaten is. Deze halfslachtige beslissing doet de wenkbrauwen fronsen. Ook Bond Beter Leefmilieu (BBL) hekelt de aarzelende reactie van de overheid. ‘In een recente sensibiliseringsposter van de federale regering wordt als tip gegeven om kinderen en dieren “een tijdje weg te houden van het met pesticiden behandeld stuk”’, zegt Heleen De Smet van BBL. ‘Dat is voor ons absoluut niet de oplossing: zo culpabiliseren we de burger, omdat de overheid geen beslissingen durft te nemen die leiden tot een gezonder leefmilieu.’ 

Recente, meer ecologische onkruidverdelgers werken op basis van bijvoorbeeld pelargonzuur, maar die zijn minder efficiënt en duur. De goedkoopste oplossing is het onkruid met de hand uittrekken of gewoon laten staan.  

6. Vraag verantwoordelijkheid van het beleid 

De Smet roept op tot meer actie. ‘Burgers kunnen hun stem laten horen via burgerinitiatieven zoals Save bees and Farmers of stemmen op partijen die wél werk willen maken van een stevige reductie van pesticiden, door schadelijke pesticiden te bannen, grote bufferzones te installeren en agro-ecologische landbouw volop te ondersteunen.’ 

Kristine De Schamphelaere Van Pesticide Action Network Europe wijst op het feit dat ondanks de goedkeuring van de Commissie van de actieve stof glyfosaat, individuele lidstaten zelf kunnen beslissen om producten met die actieve stof te verbieden. ‘Zo kan België beslissen om Roundup niet alleen voor particulieren, maar ook voor professioneel gebruik niet langer toe te staan. Belgische beleidsmakers moeten hun verantwoordelijkheid nemen en glyfosaathoudende producten verbieden.’