Gentherapie tegen griep

De productie van de jaarlijkse griepprik duurt maanden waardoor vaccins soms niet tijdig dreigen klaar te raken. Dat moest efficiënter volgens Duitse wetenschappers. Zij injecteerden stukjes boodschapper-RNA in bij proefdieren. Het resultaat? Een goede bescherming tegen griep. Bij dieren toch al.

De jaarlijkse griepprik bevat eiwitten van verschillende typen griepvirussen. Nuttig, want het afweersysteem maakt in reactie op die eiwitten beschermende antistoffen aan.

De eiwitten die in een griepvaccin terechtkomen, komen van griepvirussen die gekweekt worden in bevruchte kippeneieren. Daar kunnen ze zich lustig vermenigvuldigen tot ze ‘geoogst’ worden.

Om ze onschadelijk te maken, worden die virussen eerst gedood. Vervolgens knipt men met bioactieve stoffen de eiwitten los van de mantel van die virussen. Na zuivering en mening met bewaar en andere stoffen is het griepvaccin klaar.

Dit proces vraagt echter tijd, meerdere maanden zelfs en vaak is de tijd met het vaccin klaar te stomen, erg krap. Bovendien lukt de kweek in kippeneieren niet altijd even goed en dan blijft de oogst aan eiwitten eerder schraal zodat er niet voldoende vaccins aangemaakt kunnen worden.

Zet het lichaam zelf aan het werk

De Duitsers denken dat er een sneller oplossing mogelijk is. Zij willen niet de eiwitten zelf gebruiken, maar het genetisch materiaal met de code voor de aanmaak die eiwitten.

De Duitsers gebruikten zogenaamd boodschapper-RNA of mRNA (van het Engelse messenger-RNA). Boodschapper-RNA bevat een afdruk van het oorspronkelijke DNA en werkt als een mal waarop eiwitten gevormd worden.

Wanneer je dat mRNA inspuit, begint het lichaam in principe onmiddellijk zelf eiwitten aan te maken op basis van die mal. Afweercellen herkennen die eiwitten vervolgens als lichaamsvreemd en zetten een vernietigingscampagne op touw die ons levenslang tegen griepvirussen met die specifiek eiwitstructuren op hun mantel zou beschermen.

Veel voordelen, maar werkt het wel? Uiteraard test je zulke nieuwe technieken niet onmiddellijk op mensen. Proefdieren bleken dat alvast al wel te doen. De afweerreactie kan bij hen goed op gang. In een volgende fase moet nu nagegaan worden of het middel ook bij mensen veilig is en doeltreffend werkt.

Als het dat doet, maakt de griepvaccinatie een hele sprong vooruit. Want de complete genetische code van een nieuw griepvirus kan op enkele weken tijd ontrafeld worden. Dat geeft dus al een hele tijdswinst tegenover de kweek in kippeneieren.

Boodschapper-RNA wordt ook vrij snel afgebroken en er blijft daarna niets meer van over in het lichaam. Maar het blijft net lang genoeg actief om een afweerreactie op te wekken.

Na productie kan je het boodschapper-RNA vriesdrogen en het poeder is heel lang houdbaar buiten de vriezer.

Maar eerst dus nog bewijzen dat het bij mensen werkt.

Is er griep in het dorp?

Wil je weten of de griep in jouw omgeving, doe dan meer aan de Grote Griep Meting. Je krijgt dan wekelijks een mailtje met een link naar een vragenlijst die je op minder dan 10 seconden kunt invullen.

Op een kaartje kan je de toestand in Vlaanderen en Nederland aflezen en dat tot in je eigen dorp.

Je ondersteunt zo ook wetenschappelijk onderzoek en de mail en website bevatten laatste stand van zaken met interessante en nuttige tips over de griep. Waarom nog twijfelen? Schrijf je nog nog in via www.degrotegriepmeting.be.

Jan Etienne, Bodytalk