Voor wie liever geen bril of lenzen meer draagt, lijkt laserchirurgie een logische optie. Pijnloos, snel en weinig risico’s. Of toch niet? Op sociale media doen sommige patiënten hun beklag: ze hebben last van chronisch droge ogen, nachtblindheid of moeten weer ‘brillen’. Wat moet u weten voor u onder het mes gaat?
Elk jaar laten duizenden Belgen hun ogen laseren. Wie al enkele jaren een stabiele afwijking heeft, kan met de korte ingreep zijn bril of contactlenzen voorgoed opbergen. Maar zoals elke operatie is ook een refractieve ingreep, die oogafwijkingen corrigeert, niet zonder risico.
Wie op Tiktok scrolt, wordt alvast niet aangemoedigd om onder het mes te gaan. Patiënten getuigen er over droge of geïrriteerde ogen, nachtblindheid en soms zelfs ondraaglijke constante oogpijn. Wat moet u weten over de risico’s van de operatie?
Droge ogen zijn een van de meest voorkomende klachten na een laseroperatie. ‘Bij de LASIK-techniek, de populairste methode, maakt de laser een flapje in het hoornvlies. Door de zenuwen aan te tasten, verstoort de ingreep je traanproductie en knipperreflex’, verduidelijkt refractief chirurg Thierry Derveaux van het UZ Gent.
Ook als je contactlenzen draagt, loop je risico op infecties. Dan word je toch ook niet boos op de verkoper van je lenzen?
Meestal zijn droge ogen tijdelijk, maar de klachten kunnen ook blijven aanslepen. Over hoeveel patiënten het exact gaat, is niet duidelijk. ‘Als je voor de ingreep al droge ogen hebt, is laseren niet de beste optie. In zeldzame gevallen kun je ook zonder aanleg blijvende last krijgen. We zijn nu aan het onderzoeken hoe dat komt’, aldus refractief chirurg Heleen Delbeke van het UZ Leuven.
Goede marketing
SMILE, de nieuwste lasertechniek op de markt, belooft minder kans op droge ogen. Omdat er kleine sneetjes gemaakt worden en geen flap, blijven er meer zenuwen intact. Zowel het UZ van Leuven als dat van Gent voeren de ingreep uit. ‘Veel patiënten denken dat ze sowieso geen droge ogen kunnen krijgen met die behandeling, maar dat klopt niet. Een laseroperatie verstoort altijd de balans van het oogoppervlak’, zegt Isabelle Saelens, professor en refractief chirurg van het UZ Leuven. Ook volgens Derveaux is LASIK niet inferieur aan de SMILE-techniek. ‘SMILE-fabrikant Zeiss duwt met goede marketing de techniek naar voren als die van “de nieuwe generatie”, maar met LASIK behaal ik even goede resultaten.’
Een pandemie van bijziendheid: ‘Niets is zo goed als daglicht’
Lessen uit het verleden
Een laseroperatie staat niet altijd garant voor een perfect zicht achteraf, zeker als je een sterke afwijking hebt. Zo’n 5 procent van de patiënten houdt nog een restfout over. Twintig jaar na de operatie ziet zo’n 20 procent van de patiënten niet meer helemaal scherp. ‘In tegenstelling tot wat veel mensen denken, kun je meestal nog contactlenzen dragen na een operatie’, aldus Derveaux.
‘Ook een nieuwe operatie is meestal mogelijk. Behalve als ze te diep in het hoornvlies hebben gesneden bij de eerste ingreep, wat in de jaren 1990 of 2000 weleens gebeurde.’ Ook slecht nachtzicht door het zien van halo’s rond lamplicht behoren volgens Derveaux grotendeels tot het verleden. Tegenwoordig zou minder dan 1 procent van de patiënten er blijvend last van hebben.
Ondraaglijke pijn
In extreem zeldzame gevallen kan een laseringreep voor chronische zenuwpijn zorgen. Een zenuw in je oog stuurt dan pijnprikkels naar je hersenen, ook al is de effectieve pijn al weg. De Nederlander Michiel Brouwer getuigde op BNN Vara over het gevoel van constante messteken in zijn ogen na een LASIK-operatie. De documentaire klaagde ook het gebrek aan voorlichting door dokters aan.
‘Die aandoening is zodanig zeldzaam dat er zelfs geen cijfers over voorhanden zijn. We bespreken het dus niet met onze patiënten, tenzij ze al een ander pijnsyndroom hebben en dus een groter risico lopen’, vertellen Saelens en Delbeke. ‘Ik heb gelukkig nog niemand in mijn praktijk gehad die na de operatie chronische zenuwpijn krijgt. Er valt weinig aan te doen, bij zo’n geval zouden we met onze rug tegen de muur staan’, aldus Derveaux.
We zouden iedereen onder de laser kunnen leggen, maar dat is niet altijd het beste idee.
Andere ernstige risico’s, zoals hoornvliesinfecties die het zicht kunnen aantasten, komen bij minder dan 1 op de 1000 operaties voor. ‘Net als bij contactlensgebruik is er altijd een kans op infecties. Maar mensen zouden nooit boos worden op de verkoper van hun lenzen als er iets mis gaat’, zegt Delbeke.
Charlatans
De risico’s van ooglasering zijn miniem bij een goede screening vooraf. Daar zijn de artsen het over eens. ‘Mensen met een te dun of afwijkend hoornvlies, of een te sterke afwijking, weigeren we of bieden we een implantlens aan. We zouden iedereen onder de laser kunnen leggen, maar daarom is dat niet altijd het beste idee’, aldus Delbeke.
Niet overal nemen ze het zo nauw met het onderzoeken van mogelijke patiënten. In de VS is de sector meer gecommercialiseerd en willen sommige ziekenhuizen vooral zo veel mogelijk operaties uitvoeren. Ook dokter Derveaux maakt zich zorgen over de onzorgvuldigheden van buitenlandse praktijken. ‘Patiënten boeken soms een pakketreis naar Turkije met een zwembad en een laserbehandeling. Daar is de screening en de nazorg vaak minimaal. Die mensen kloppen dan hier aan als ze ernstige complicaties hebben. Maar in België heb je zulke charlatans niet. Ik steek mijn hand in het vuur voor al mijn Belgische collega’s.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier