Vanaf zaterdag zullen huisartsen tijdelijk niet meer vergoed worden voor telefonische consultaties. Dat levert volgens het RIZIV een besparing van meer dan 68,4 miljoen euro op. Telefonische contacten zouden losgekoppeld moeten worden van het model van een betaling per prestatie, vindt emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde Jan De Maeseneer (UGent).
Tijdens de coronapandemie, toen fysiek contact zo veel mogelijk moest worden vermeden, werden de telefonische raadplegingen in het leven geroepen. Artsen kregen 11,93 euro per telefonische consultatie, waarvan 2 euro door de patiënt moest worden betaald. Omdat dat remgeld meestal niet gefactureerd werd, kreeg een arts voor zo’n consultatie net geen 10 euro.
Het systeem bleek zo aan te slaan dat het tot op de dag van vandaag aan populariteit wint. Bij het Rijksinstituut voor Ziekte- en Invaliditeitsverzekering (RIZIV) noteerden ze 6,3 miljoen telefonische consultaties in 2023. In de eerste tien maanden van 2024 steeg dat aantal nog met 7 procent tegenover diezelfde periode een jaar eerder.
Onbeperkt terugbetaald
Hoewel het RIZIV in 2022 besloot om de telefonische consultaties onbeperkt terug te betalen, besluit Medicomut (de nationale commissie waarin artsen, ziekenfondsen en het RIZIV vertegenwoordigd zijn) nu toch om artsen tijdelijk niet meer te vergoeden voor telefonische consultaties.
De reden daarvoor is tweeledig. Om te beginnen ging het RIZIV er verkeerdelijk van uit dat de maatregel budgetneutraal zou zijn, omdat de telefonische consultaties de fysieke raadplegingen zouden vervangen. Dat blijkt vandaag absoluut niet het geval. Niet alleen de fysieke, maar ook de telefonische consulten nemen toe. Daardoor is het budget overschreden. Het RIZIV laat weten dat de besparingen waarin dit besluit voorziet, meer dan 68,4 miljoen euro bedragen.
Het RIZIV ging ervan uit dat de telefonische consultaties de fysieke raadplegingen zouden vervangen. Dat blijkt vandaag absoluut niet het geval.
Daarnaast merkt het RIZIV dat er een gebrek is aan richtlijnen voor telefonische consulten en is het volgens het instituut duidelijk dat die niet altijd optimaal georganiseerd worden.
Huisarts telefonisch raadplegen niet langer gratis
Telefonische staking
Om die redenen besloot Medicomut om de vergoeding voor de telefonische consultaties tijdelijk stop te zetten. Ze wil de discussie voorzetten en samen met de partners werken aan een systeem dat ervoor zorgt dat telefonische consulten nuttig gebruikt kunnen worden en opnieuw betaald en vergoed kunnen worden.
Dat is niet naar de zin van een groep huisartsen. In een open brief die op huisartsenplatformen en sociale media circuleert, roepen ze op tot een ‘telefonische staking’. Het idee is dat huisartsen tussen 15 februari en 15 maart geen enkel telefonisch consult meer doen. De deelnemende artsen willen daarmee aanklagen dat de afschaffing van de teleconsulten ‘alles duurder en minder toegankelijk maakt’. Een fysieke consultatie op het huisartsenkabinet kost het RIZIV immers drie keer zoveel als een telefonische. Bovendien zouden de wachttijden toenemen bij een afschaffing.
Een minuut
‘In principe is het positief om het systeem van telefonische consultaties te evalueren’, zegt emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde Jan De Maeseneer (UGent). ‘Maatregelen die in crisistijd worden ingevoerd, moeten in “vredestijd” geëvalueerd worden.’
Ook De Maeseneer merkt dat telefonische consultaties aan populariteit toenemen. ‘Als een huisarts slechts een eenvoudige mededeling te doen heeft aan een patiënt, zoals het resultaat van een bloedonderzoek, dan hoeft die patiënt zich daar natuurlijk niet voor te verplaatsen. Zeker niet wanneer de maatschappij huisartsen appelleert om efficiënt te werken.’
‘We dreigen in een systeem te belanden waarin men telefonische consultaties van een minuut gaat aanrekenen, en dat is te gek voor woorden.’
Maar, zo benadrukt De Maeseneer, die telefonische contacten zouden losgekoppeld moeten worden van het model van een betaling per prestatie. ‘Anders dreigen we in een systeem te belanden waarin men telefonische consultaties van een minuut gaat aanrekenen, en dat is te gek voor woorden.’
Uitstervend financieringsmechanisme
Daarom loopt het systeem, zoals het tot nu gehanteerd werd, volgens De Maeseneer spaak. ‘Betaling per prestatie is een uitstervend financieringsmechanisme om kwalitatieve zorg te betalen. Het weegt op de ziekteverzekering, de patiënt én op de arts. Het is niet alleen inefficiënt, maar zet ook de vertrouwensrelatie tussen arts en patiënt onder druk. Laten we die niet, via deze discussie, op de helling zetten.’
Hij pleit er daarom voor om een forfaitair bedrag per patiënt te voorzien, bijvoorbeeld door de jaarlijkse vergoeding voor het Globaal Medisch Dossier – momenteel 36,6 euro per patiënt – op te trekken. ‘De huisarts kan zich dan zo organiseren dat hij optimaal gebruikmaakt van de bestaande middelen en, als het kan en aangewezen is, contact kan hebben met de patiënt via telefoon of via e-mail. Dat is in het belang van de patiënten én van de huisarts.’
Huisartsen en ziekenfondsen kunnen over de concrete modaliteiten onderhandelen, zegt De Maeseneer nog. ‘Maar een forfaitair bedrag per patiënt zal in elk geval leiden tot een beperking van de huidige uitgaven en tot een efficiëntere communicatie tussen arts en patiënt. Bovendien vermijdt men administratieve overlast door nieuwe controlemechanismen die anders in het leven zouden moeten worden geroepen.’
Patiënten van huisartsen die deelnemen aan de ‘telefonische staking’ zullen de komende maand ook voor de resultaten van een bloedtest naar de praktijk moeten gaan. ‘Het creëert absurde toestanden’, geeft De Maeseneer toe. ‘Daarom is het belangrijk dat hierover gesproken wordt.’
Moet de huisarts wel per prestatie worden betaald? Proefproject test hybride verloning
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier