‘Patiënten beseffen niet altijd dat de chronische huidziekte psoriasis samenhangt met andere aandoeningen’, zegt dermatoloog Sven Lanssens. Wat moet u als patiënt weten?
Zo’n 300.000 Belgen lijden aan psoriasis, een niet-besmettelijke chronische huidziekte die zich uit in de vorm van rode gezwollen, schilferige plekken, soms met jeuk en bloedingen.
De ziekte heeft een grote impact op de levenskwaliteit van de patiënt. Toch zijn sommige aspecten van psoriasis niet goed bekend, ook niet bij huisartsen. ‘Psoriasispatiënten kijken soms raar op wanneer ik naar gewrichtspijnen informeer’, merkt dermatoloog Sven Lanssens. ‘Dat hun nachtelijke rugpijn iets te maken zou hebben met hun huidziekte, is vaak het laatste van hun gedachten. Maar ook sommige huisartsen weten bijvoorbeeld niet dat psoriasispatiënten een grotere kans hebben op hart- en vaatziekten.’
Wat veroorzaakt psoriasis?
Bij mensen met psoriasis dringen immuuncellen om nog onbekende redenen de huid binnen en veroorzaken daar ontstekingsreacties. Hoewel de ziekte een erfelijke component heeft, betekent een genetische aanleg nog niet dat u de ziekte automatisch krijgt. Factoren als stress, infecties en hormonen spelen een rol.
De dikke, rode, schilferige huid is een gevolg van een te snelle celdeling van de hoorncellen in de opperhuid. ‘Dat komt door een overactief immuunsysteem in de huid’, legt Lanssens uit. ‘Bij een gezonde persoon vernieuwt de huid zich gemiddeld om de vier weken. Bij psoriasispatiënten is dat rond de vier tot zeven dagen. Die snellere huidceldeling zorgt ervoor dat huidlagen zich opstapelen tot een dikkere huid. Vervolgens schilfert de huid af.’
Wat is het verschil met eczeem?
Jeukende, schilferige plekken op de huid zijn ook typische kenmerken van eczeem, maar er is een belangrijk verschil. ‘Ook bij eczeem speelt het immuunsysteem een rol’, verklaart de dermatoloog, ‘maar immunologisch is eczeem een compleet andere huidziekte. Het gaat om andere, diepere ontstekingscellen die zich op andere plaatsen manifesteren. De uitverkoren plekken voor psoriasis zijn de strekzijden van het lichaam, zoals de buitenkant van de elleboog en de knie. En bij eczeem bevinden die zich typisch aan de andere kant, zoals de elleboogplooi of de knieplooi.’
Wat zijn de extra risico’s van psoriasis?
Psoriasis wordt voornamelijk gezien als een huidaandoening, maar het blijkt eigenlijk een systemische ontstekingsziekte te zijn die het hele lichaam beïnvloedt. De meest voorkomende risico’s zijn artritis en hart- en vaatziekten.
Lanssens: ‘De ontstekingscellen zijn niet alleen overactief in de huid, maar circuleren ook in andere organen, zoals de bloedvaten rond het hart. De kransslagaders kunnen daardoor verstijven wat aanleiding kan geven tot een hartaanval. Tegelijk zien we bij psoriasispatiënten doorgaans meer overgewicht, diabetes, hogere bloeddruk en cholesterol, wat ook risicofactoren zijn voor hart- en vaatziekten. Die worden nog eens versterkt door de aanwezigheid van psoriasis.’
Toch betekent het niet dat psoriasispatiënten nu massaal naar de cardioloog moeten. ‘De huisarts is prima in staat om het cardiovasculair risicoprofiel in te schatten en mogelijke risicofactoren zoals overgewicht en cholesterol aan te pakken. Ook de dermatoloog screent op die risicofactoren.’
Hoe wordt psoriatische artritis vastgesteld?
Een op de drie psoriasispatiënten ontwikkelt over een periode van tien jaar een ontsteking van de gewrichten. ‘De diagnose wordt gesteld aan de hand van vragen. Wordt de patiënt gedurende de tweede helft van de nacht wakker door gewrichtspijn? Voelt hij ‘s ochtends gedurende een halfuur stijfheid in de gewrichten? Of is er sprake van een rode, gezwollen vinger of teen, een zogenaamde worstvinger of worstteen? Op die manier kunnen we psoriatische artritis in een vroeg stadium opsporen en behandelen.’
Er is geen reden om met psoriasis rond te lopen, voor iedereen is er een behandeling die werkt.
Welke behandelingen zijn er?
Psoriasis in een vroeg stadium behandelen helpt om ontstekingen in het lichaam te verminderen, ook rond het hart en in de gewrichten. Gelukkig is psoriasis vandaag een van de best behandelbare huidziektes, zeggen alle dermatologen. ‘Er is geen reden om met psoriasis rond te lopen, voor iedereen is er een behandeling die werkt’, bevestigt Lanssens. ‘Alleen is het soms een lange zoektocht naar een effectief geneesmiddel zonder bijwerkingen voor de patiënt.’
‘Naast de lokale cortisonecrèmes en lichttherapie, zijn er medicijnen met methotrexaat of ciclosporine. Die pilletjes kunnen langdurig worden ingenomen. En als ze niet effectief genoeg zijn of als de patiënt ze niet goed verdraagt, hebben we ondertussen nieuwere geneesmiddelen. Die biologicals zijn wel erg duur. Ze kosten de overheid gemakkelijk 1000 euro per maand. En niet iedereen komt in aanmerking voor terugbetaling.’
Helpt bepaalde voeding tegen psoriasis?
Voedingssupplementen, detoxen, voedingsmiddelen schrappen,… op het internet wemelt het van natuurlijke manieren om van psoriasis af te raken. ‘Die adviezen zijn niet altijd even wetenschappelijk gefundeerd’, waarschuwt Lanssens. ‘Geen enkel voedingspatroon zal psoriasis significant verbeteren. Toch is gezonde voeding essentieel: bij mensen die afvallen zien we een positieve impact op de ziekte. Want minder vetcellen betekent minder ontstekingscellen. Ook stressreductie is belangrijk, zoals yoga en mindfulness, om de ziekte in toom te houden.’
Kan psoriasis genezen worden?
Medicijnen kunnen psoriasis vandaag niet genezen, ze onderdrukken alleen de symptomen. Volgens Lanssens komt daar verandering in. ‘Psoriasis keert vaak op dezelfde plek terug dankzij de geheugencellen van de huid. Recent onderzoek leert dat het blokkeren van een bepaald type immuunstof in het bloed in een vroeg stadium van de ziekte, ervoor zorgt dat er zich minder makkelijk geheugencellen vormen. De praktische uitrol van die behandeling is nog niet voor morgen, maar de eerste resultaten zijn veelbelovend.’
Factcheck: nee, ‘ontgiften’ helpt niet bij psoriasis
