‘We zien vaak dat de tinnitus hiermee stiller wordt of zelfs volledig verdwijnt’: Gentse artsen stellen nieuwe behandeling voor

Een team van nko-artsen uit Gent heeft, samen met teams in Hannover en Dublin, bewezen dat een nieuwe behandeling tegen tinnitus effect heeft.

In Vlaanderen kampen ruim 800.000 mensen met tinnitus of oorsuizen. Zij horen een constante piep, een brommend geluid of zelfs het geluid van een rinkelende bel, zonder dat daar een externe aanleiding voor is. Sommigen kunnen er perfect mee leven, anderen kunnen er de slaap niet door vatten, vinden het moeilijk om zich te focussen, worden angstig en soms zelfs depressief.

‘Vaak denkt men dat tinnitus per definitie het gevolg is van schade aan het gehoor, maar dat is slechts bij een kleine minderheid van mijn patiënten het geval’, zegt neus-, keel- en oorarts Michaël Boedts, die de Gentse Luisterkliniek leidt. ‘Bij de meeste van mijn patiënten is er een langdurige verhoogde luisterinspanning, bijvoorbeeld als gevolg van gehoorverlies. Meestal kadert dat ook in een langdurige periode van verhoogde alertheid, zoals aanhoudende angst, stress, spanning of uitputting.’

Vaak blijven mensen sterk focussen op de trigger die aanleiding gaf tot de tinnitus. ‘Zeker als dat een geluid was, kan dat tot schuldgevoel, spijt, verdriet of angst leiden, wat de zaak meestal verergert’, aldus Boedts. ‘We vragen onze patiënten daarom om hun focus te verleggen naar de onderliggende aanhoudende alertheid en luisterinspanning. Als we ontdekken welke factoren daarvoor verantwoordelijk zijn, zullen we die specifiek behandelen.’

De bestaande behandelingen, zoals tinnitus counselling, psychotherapie, neuromodulatie en medicatie, zijn overwegend gericht op het verminderen van die verhoogde alertheid en leren leven met tinnitus. ‘Die therapieën zijn meestal efficiënt, in die zin dat de tinnitus vaak even luid blijft, maar wel als minder storend ervaren wordt’, zegt Boedts.

Een nieuwe behandeling brengt daar nu verandering in. Via zogenaamde ‘bimodale stimulatie’ kunnen de overactieve delen in de hersenen toch rust vinden, waardoor de klachten afnemen of zelfs verdwijnen. Boedts: ‘Bij bimodale stimulatie worden geluidssignalen en elektrische signalen toegediend, waardoor het gebied van de hersenen waar tinnitus wordt opgewekt tot rust komt. Ruwweg twee derde van de proefpersonen kende tegen het einde van de studie een mooi tot zeer mooi resultaat. Bij sommigen verdween de tinnitus zelfs volledig. Bij een derde van de proefpersonen zagen we geen verschil.’

Neuromod Devices, het bedrijf dat het toestel ontwikkelde dat gebruikt wordt voor de bimodale stimulatie, deed eerder twee voorbereidende studies. De derde en laatste studie, die het definitieve bewijs aanleverde, werd, samen met artsen in Hannover en Dublin, uitgevoerd door een team van het neuromodulatiecentrum Brai3n in Gent, waar Boedts destijds aan verbonden was.

Hoe komt het dat deze behandeling nu wel soelaas brengt?

Michaël Boedts: Bij sommige mensen die langdurig last hebben van oorsuizen of tinnitus treedt er neuroplasticiteit op. Vaak gebeurt dat wanneer er in een situatie van aanhoudende verhoogde alertheid een trigger optreedt, zoals een luid geluid, een infectie of een hevige emotie. De hersenen gaan zich dan aanpassen aan de verhoogde alertheid met als symptoom tinnitus. Vaak gaat dat gepaard met slaapstoornissen en spierspanningen. Zelfs wanneer de externe stress vermindert, blijven de hersenen in die nieuwe toestand van hyperalertheid.

Bimodale stimulatie overschrijft die neuroplasticiteit. Je kunt het vergelijken met een hoopje opgewaaid zand dat zacht weer gladgestreken wordt. Theoretisch is het erg interessant, omdat het waarschijnlijk ook nog toepassingen zal hebben los van het genezen van tinnitus.

Patiënten krijgen een toestel dat ze gedurende twaalf weken twee keer per dag een halfuur moeten gebruiken. Is het vanaf nu zo eenvoudig om van tinnitus verlost te raken?

Boedts: Helaas niet. Het is belangrijk dat mensen die last hebben van tinnitus eerst tot rust komen vooraleer we overgaan op de bimodale stimulatie. Vaak denken mensen dat ze weer rust zullen vinden zodra de tinnitus weg is, maar het omgekeerde blijkt waar: pas wanneer de rust gevonden is, kunnen we de tinnitus zelf aanpakken.

Daarom wordt de behandeling momenteel verweven in de bestaande trajecten. Uiteindelijk willen we de neuroplasticiteit opnieuw activeren in de goede richting, naar de eerdere staat van rust. De noodzakelijke voorwaarden voor het activeren van neuroplasticiteit zijn door onderzoekers in kaart gebracht: gezonde slaap, voldoende beweging en een goed dieet. Daarom is het aanpakken van slaapstoornissen altijd een eerste stap, en moedigen we onze patiënten aan om te gaan sporten.

In de Luisterkliniek proberen we tinnitus op een holistische manier te benaderen. Wie tot rust komt, zal de tinnitus vaak al als minder storend ervaren. De nieuwe behandeling is dan de kers op de taart. Vaak zien we dat de tinnitus daarmee nog stiller wordt of zelfs volledig verdwijnt. Dat is nieuw.

Het mentale component van tinnitus lijkt dan wel erg sterk.

Boedts: Luisteren heeft veel met alertheid te maken, en als mensen langdurig in een staat van verhoogde alertheid zitten, blijven de hersenen aanhoudend activerende signalen rondsturen, wat kan leiden tot onrust, spierspanningen en andere lichamelijke klachten. Die mentale activiteit is sterker dan elk van onze behandelingen. Daarom focussen we zo sterk op die rust.

Het idee dat lichaam en geest twee aparte entiteiten zijn, is achterhaald. We moeten ze allebei tegelijk aanpakken.

Heeft de bimodale stimulatie bijwerkingen?

Boedts: Over het algemeen zien we geen ernstige bijwerkingen. Wel klagen sommige patiënten over hoofdpijn of duizeligheid, en soms wordt de tinnitus tijdelijk luider.

Met 3000 euro hangt er aan de behandeling wel een pittig prijskaartje. Waarom ligt die zo hoog?

Boedts: Dat komt omdat het bedrijf achter die apparatuur al 10 à 15 jaar bezig is om het te ontwikkelen, medisch gekeurd te krijgen en te testen. Ik verwacht wel dat die prijs zal dalen als er andere toestellen op de markt komen.