‘Geef verpleegkundigen éindelijk de werkomstandigheden en het respect dat ze verdienen’

Verpleegkundige is een knelpuntberoep en straks officieel een zwaar beroep. Toch voelen weinigen zich écht geroepen om eraan te beginnen. ‘Als we willen dat de veerkrachtigste en meest getalenteerde mensen ervoor kiezen, zullen we hen meer respect moeten geven’, schrijft Knack-redactrice Ann Peuteman. ‘En ervoor zorgen dat ze voldoening uit hun werk kunnen halen.’

Volgende maand stopt ze ermee. Nochtans droomde ze er op haar twaalfde al van om verpleegster te worden. Net zoals Carol Hathaway, een personage uit haar lievelingsserie E.R. Na de middelbare school behaalde ze vlot een bachelor in de verpleegkunde en ze kon meteen aan de slag op de dienst algemene heelkunde van een plaatselijk ziekenhuis. Maar al na een halfjaar werd haar duidelijk dat het er daar helemaal niet aan toeging zoals in populaire ziekenhuisseries – en niet alleen omdat dokters in werkelijkheid een pak minder sexy zijn dan op tv.

De werkdruk was enorm en ze had het gevoel altijd achter de feiten aan te hollen. In het ziekenhuis werd er alsmaar gereorganiseerd en bespaard waardoor ze steeds minder collega’s had. Ze draaide geregeld extra shiften om gaten in het werkrooster op te vullen. Op den duur moest ze haar taken zo snel afwerken dat ze geen tijd meer had om naar haar patiënten te luisteren. Dat wekte irritatie op bij zieken die maar niet konden begrijpen waarom ze soms een dik halfuur moesten wachten voor er iemand op hun belsignaal reageerde. ‘Ze zullen wel weer zitten koffiekletsen’, sneerden ze dan. Het voorbije jaar werd het te zwaar nadat twee van haar collega’s waren uitgevallen door een burn-out, een kwaal die één op de tien verpleegkundigen treft. Omdat ze het zelf niet zover wil laten komen, begint ze straks een nieuwe baan. Als baliemedewerkster in een kmo.

Zij is niet de enige. Uit een peiling van de beroepsvereniging V&VN bleek vorig jaar dat meer dan de helft van de verpleegkundigen weleens overweegt om een andere job te zoeken. Dat terwijl er nu al niet genoeg zijn: voor elke verpleegkundige die werk zoekt, staan er twee vacatures open. En naarmate de vergrijzing vordert, zal de vraag naar zorgpersoneel alleen maar toenemen.

Die schaarste is nefast. Niet alleen omdat verpleegkundigen daardoor amper tijd hebben om met hun patiënten te praten, maar ook omdat er zo doden kunnen vallen. Hoe meer patiënten een verpleegkundige onder zijn of haar hoede heeft, hoe groter het overlijdensrisico. Toch wordt er nog elke dag bespaard op zorgpersoneel. Veel keuze hebben ziekenhuizen en woonzorgcentra ook niet: op alle andere kostenposten is het vet al lang van de soep.

Er is dus dringend meer geld nodig zodat de sector de meest getalenteerde en gemotiveerde mensen zou kunnen aantrekken. Daartoe volstaat het natuurlijk niet om verpleegkundige als zwaar beroep te erkennen zodat ze een paar jaar vroeger met pensioen kunnen.

Om te beginnen moeten de werkomstandigheden veel beter, zodat ze zowel hun technische taken als sociale opdracht naar behoren kunnen vervullen en er ook nog voldoening uit halen. Dat betekent dat de zorginstelling in kwestie hen die ruimte moet geven, maar ook dat elke dienst naar behoren bemand wordt. Er moeten dus middelen worden vrijgemaakt om massaal vacatures uit te schrijven. Al zijn we er dan nog niet, want vandaag zijn er te weinig mensen die voor zo’n job in aanmerking komen.

Er zit dus niets anders op dan het vak aantrekkelijker te maken door middel van investeringen, betere werkomstandigheden én respect. Veel meer respect dan we doorgaans over hebben voor verpleegkundigen, die we graag afschilderen als betuttelende, koffiekletsende, ietwat norse madammen op gezondheidssandalen. Alleen dan zullen de veerkrachtigste, meest empathische en gemotiveerde mensen aan een verpleegkunde-opleiding willen beginnen.En de verpleegkundige waarmee ik dit verhaal begon? Zij kan geen ziekenhuisserie meer zien. Veel te onrealistisch allemaal. Ze heeft afgehaakt toen Carol Hathaway vertrok aan de arm van de knappe dokter Ross (een rol van de jonge George Clooney). Alsof verpleegkundigen tegenwoordig nog tijd hebben om een dokter aan de haak te slaan.