‘Feesten na corona: ruilen we het mondmasker voor oordoppen?’

Voor de Universiteit Van Vlaanderen staat tinnitisaudioloog Laure Jacquemin stil bij de nadelige effecten van lawaai op ons gehoor.

Tijdens de coronacrisis werd de wereld stiller: geen Tomorrowland, EK of trouwfeesten. Onze oordoppen hebben we dan ook ver opgeborgen. Halen we ze wel weer boven bij het eerstkomende feestje? Of blijft dat niet vanzelfsprekend?

De voorbije jaren zijn we ons beter bewust geworden van de nadelige effecten van lawaai op ons gehoor. Zo worden er tijdens concerten en festivals wegwerpoordoppen uitgedeeld, een initiatief dat ik alleen maar kan aanmoedigen. Bescherming voor onze oren is beschikbaar, toch maken we er niet allemaal gebruik van. Hoe komt dat? We weten dat oordoppen gehoorproblemen kunnen voorkomen. Maar onderschatten we misschien deze effecten nog?

De kwetsbaarheid van ons gehoor

Na een avondje uit heb je je oren waarschijnlijk al eens horen suizen. ” Dat hoort erbij” denken we dan, maar telkens wanneer je dit gesuis hoort, wijst het op een tijdelijke overbelasting van je kwetsbaarste zintuig. Doordat velen ervaren dat het gesuis steeds verdwijnt, lijken ze (onterecht) immuun voor dit probleem. Wanneer de haarcellen in het slakkenhuis van je oor echter te vaak worden blootgesteld aan lawaai, verliezen ze hun veerkracht en blijven ze suizen. Dit fenomeen noemen we oorsuizen of tinnitus, een steeds prominenter gezondheidsprobleem dat 15% van de volwassenen treft.

Lawaaischade kan ook tot gehoorverlies leiden, een probleem dat vaak pas op lange termijn begint op te vallen en dan ook onderschat wordt. Onze oren zijn de toegang tot communicatie. Gehoorverlies kan leiden tot sociale isolatie en zelfs cognitieve achteruitgang. Je beschermen tegen iets wat je op lange termijn negatieve effecten oplevert, vergt echter veel plichtsbewustzijn.

Niet alleen de verantwoordelijkheid van de muziekliefhebber

Dat er vaak wegwerpdoppen beschikbaar zijn tijdens evenementen is een stap in de goede richting. Wat tegenvalt is de zoektocht naar het verborgen standje en vervolgens ook je vrienden terugvinden. Daarenboven passen de wegwerpoordoppen niet perfect, waardoor ze uit je oren steken of uitvallen. Ook vermindert het onze geliefde muziekkwaliteit. Ten slotte speelt de sociale context een rol in ons gedrag. Draagt iedereen gehoorbescherming of zijn we de vreemde eend in de bijt?

Het effect van sociale druk

Hoe snel is ons preventief gedrag tijdens de huidige gezondheidscrisis veranderd door wetten en sociale context? In het begin van de pandemie waren er slechts enkelen die een mondmasker droegen. Deze mensen werden wel eens met een schuine blik bekeken, maar eens het verplicht werd een mondmasker te dragen, keerden de rollen om. Plots gingen we die enkelingen zonder mondmasker boos aankijken. Onze motivatie voor preventie lijkt dus sterk beïnvloed door onze omgeving en hoe men tegen preventie aankijkt.

Wat kan er dan beter?

We wijzen snel naar de muziekindustrie. Er zijn de laatste jaren heel wat wetten opgesteld rond geluidsnormen. Deze naleven is de verantwoordelijkheid van elke organisator, groot of klein. Hoewel geluidsnormen meestal gerespecteerd worden, is het gevaar daarmee nog niet geweken. Sta jij langdurig in de muziek of helemaal vooraan? Dan dien je jezelf nog steeds te beschermen.

Er bestaan goede alternatieven voor de wegwerpoordoppen. De universele muziekoordopjes passen nog steeds niet perfect in je oren, maar de muziek klinkt al stukken beter. Ook bestaan er oordoppen op maat. Om deze doppen niet te dragen, heb je weinig excuses. Ze zitten optimaal, je bent dus goed beschermd, en de muziekkwaliteit klinkt erg goed. Ook gaan ze jaren mee. Echter stoten we nog op twee problemen: het stigma, maar ook de prijs. Oordoppen op maat kosten nu eenmaal gemakkelijk honderdvijftig euro. De meeste ziekenfondsen betalen hier gelukkig een stukje in terug.

Verder moet er vooral ingezet worden op het motiveren van jongeren en volwassenen om oordoppen te dragen en het wegwerken van het stigma. Er kan veel geld uitgespaard worden door aan goede preventie te doen en zo de nood aan behandeling te voorkomen.

Ik hoop dus sterk om steeds minder patiënten te zien die zichzelf voor de kop slaan omdat ze hun gehoor niet goed beschermd hebben. Daarnaast kijk ik uit naar festivals waar de gekleurde oordoppen niet meer weg te denken zijn.

Laure Jacquemin is tinnitusaudioloog en onderzoekster in het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA).