Factchecker: ‘Factor 50 zorgt voor een bruine huid’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

‘Factor 50 zorgt voor een bruine huid.’ Dat lazen we onlangs op Nu.nl. Maar klopt dat wel?

‘Factor 50 zorgt voor een bruine huid’, kopte Nu.nl, de grootste nieuwssite van Nederland, onlangs. In een interview over het belang van smeren tegen de zon zegt Noor van Oosten, dermatologe bij Meander Medisch Centrum in Amersfoort, dat je het best voor ‘minstens factor 30’ kiest. ‘Afhankelijk van je huidtype verbrand je bij factor 8 vrij snel. Na een minuut of tien moet je dan opnieuw smeren. Dat doet niemand.’ En met factor 50 worden we dus wel degelijk bruin? ‘Zeker’, antwoordt Van Oosten. ‘Dat is een veelgehoord misverstand. Die hoge factor zegt iets over de hoeveelheid straling die de huid bereikt. En dus ook over de tijd die je in de zon kunt doorbrengen zonder te verbranden. Je huid wordt wel degelijk bruin. Doordat ze niet verbrandt, blijft ze bovendien langer en mooier bruin.’

Zegt Van Oosten dat factor 50 ‘langer en mooier bruin’ geeft dan pakweg factor 8? We krijgen de Nederlandse niet tijdig aan de lijn, maar wellicht is dat is niet wat ze heeft bedoeld, zegt professor dermatologie Lieve Brochez (UZ Gent) na lezing van het interview op Nu.nl.

Bijna vier op de tien van alle nieuwe kankerdiagnoses is huidkanker.

Er zijn twee vormen van bruinen, legt Brochez uit. ‘De snelle vorm zien we bij donkerder huidtypes die na een zonnig weekend meteen een mooi kleurtje hebben. Het mechanisme is dat het pigment dat vooraf al in hun huid opgeslagen zat, versneld wordt vrijgezet door UVA-stralen van de zon.’ Daarnaast heb je de trage vorm. ‘Dat “klassiek bruinen” verloopt via de UVB-stralen die ons ook een verbrande huid kunnen bezorgen. UVB-licht brengt een proces op gang waarbij fabriekjes – ook in de blekere huidtypes – nieuw pigment aanmaken. Omdat dat vers en geleidelijk is aangemaakt, is het duurzamer.’

Dat factor 50 langer en mooier bruin geeft, is ‘kort door de bocht maar houdt wel steek’, zegt Brochez. Haar kernargument is hetzelfde als dat van twee andere experts die we consulteren. ‘Je bruint. Maar je bruint veel trager dan met pakweg factor 8’, zegt dermatoloog Thomas Maselis, woordvoerder van de Belgische beroepsvereniging. ‘Omdat je beter beschermd bent – wat net het doel is van het smeren, natuurlijk. Een welbepaald huidtype kan niet meer krijgen dan een welbepaalde teint. Dat punt bereik je ook met een hoge beschermingsfactor, maar langzamer en gezonder. Misschien niet na één week in het zuiden, maar wel na twee of drie.’

Wat betekent het cijfer op de flacon dan? ‘Met factor 50 kun je theoretisch 50 keer langer in de zon dan zonder’, zegt Vigfús Sigurdsson, auteur van het standpunt Omgaan met de zon van de Nederlandse Vereniging voor Dermatologie en Venereologie (NDVV). Factor vier blokkeert 75 procent UVB-stralen, factor vijftien 93 procent, en factor vijftig 98 procent, lezen we daarin. ‘Dat is bij testomstandigheden’, nuanceert Sigurdsson. ‘Je moet regelmatig smeren, en zo dik als pindakaas op een boterham. Vrijwel niemand doet dat, waardoor factor 50 wel vier tot vijf keer lager is in de praktijk.’

Beschermende kledij, smeren met minstens factor 30 en uit de zon blijven wanneer ze in en rond het zenit staat, verlaagt de kans dat je verbrandt. Niet rood en vervellen dus, maar vooral ook minder kans op rimpels en huidkanker. Die ziekte is de laatste jaren in opmars, onder meer door de vergrijzing, zegt Liesbet Van Eycken van Stichting Kankerregister. ‘De genezingskans is gelukkig uitstekend, maar in vergelijking met 2004 is het aantal nieuwe diagnoses in 2016 meer dan verdriedubbeld. Bijna vier op de tien van alle nieuwe kankerdiagnoses is huidkanker.’