Factcheck: ‘Langere mensen hebben grotere kans op kanker omdat ze meer cellen hebben’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Dat lazen we onlangs op de wetenschapsnieuwssite scientias.nl. Maar is dat wel zo?

‘Verschillende studies suggereren dat mensen die langer zijn een grotere kans hebben op kanker’, lazen we onlangs op de wetenschapsnieuwssite scientias.nl. ‘Een nieuw onderzoek, verschenen in het blad PNAS, bevestigt dat niet alleen, maar komt tevens met een verrassend simpele verklaring voor het fenomeen op de proppen: langere mensen hebben een grotere kans op kanker omdat ze meer cellen bezitten.’

Is dat zo?

Dat wie langer is een iets verhoogd risico op kanker heeft, is een wetenschappelijk aanvaard feit, zeggen drie Vlaamse kankeronderzoekers. ‘Daarover zijn de afgelopen dertig jaar talloze studies verschenen, in 2015 nog een grootschalige Zweedse‘, weet professor Filip Lardon (UAntwerpen).

Nieuw aan de studie van de evolutionair bioloog Leonard Nunney (University of California, Riverside), die overigens niet in PNAS maar in Proceedings of the Royal Society of Londen B is verschenen, is dat die de eenvoudigst denkbare hypothese aan reële data heeft getoetst, zegt kankeronderzoeker en moleculair bioloog Hetty Helsmoortel (UGent).

De kans dat iemand kanker krijgt, neemt met elke 10 centimeter ongeveer 10 procent toe.

‘De indirecte hypothese veronderstelt dat het extra risico verklaard wordt door een groeihormoon dat mensen niet alleen langer maakt, maar ook een hoger risico op kanker geeft.’ De directe hypothese is simpeler. ‘Als je groter bent, zijn je cellen niet groter maar heb je er eenvoudigweg méér. Meer cellen? Dat betekent meer dingen waarmee iets fout kan gaan, en dus meer kans op kanker, is dan de logica.’

Als eerste heeft Nunney dat idee nu wiskundig gemodelleerd, zegt Helsmoortel. ‘Hij vergeleek zijn berekeningen met kankerstatistieken van honderdduizenden mensen en dat resulteerde in een sterke match voor 18 van 23 onderzochte kankertypes. Voor huidkanker, bijvoorbeeld, maar niet voor onder meer mond- en pancreaskanker. Nunneys model staat nog niet op punt en wellicht zijn er nog andere verklaringen. Maar wat hij heeft gedaan, houdt steek.’

De kans dat iemand kanker krijgt, neemt met elke 10 centimeter ongeveer 10 procent toe, zo blijkt. Iemand van 1,70 meter heeft dus 10 procent meer kans dan iemand van 1,60 meter? ‘Ja. Maar aan je lichaamslengte kun je niets doen, en het gaat om een fractioneel extra risico’, sust professor Jacques De Grève (UZ Brussel).

Is de reële kans op borstkanker bij 60- tot 69-jarige vrouwen 4 op 100, dan stijgt de kans in dit voorbeeld theoretisch tot 4,4 op 100 voor de ‘langere’ vrouwen. Dezelfde grootteorde dus, zegt De Grève. ‘Een groot verschil met bijvoorbeeld genetische voorbeschikking, die het risico met wel 20 keer verhoogt (+2000 procent). Of neem roken ter vergelijking: dat vervijftienvoudigt de kans op longkanker (+1500 procent).’

Volgens het Belgisch kankerregister krijgt ongeveer één op de drie mannen en één op de vier vrouwen voor zijn of haar 75e de vervloekte diagnose van kanker. Nunneys onderzoek kan dat verschil misschien ten dele verklaren, want mannen zijn groter dan vrouwen.

‘Maar veel belangrijker dan hoe groot je bent, is gezond leven en niet onbeschermd in de zon zitten, bijvoorbeeld’, besluit Helsmoortel.

Bij Belgische mannen is kanker de eerste doodsoorzaak, bij vrouwen de tweede na hart- en vaatziekten.

Gemiddeld is de Belgische man 1,77 meter lang en de vrouw 1,64 meter, zo berekende Sabine Drieskens (Sciensano) voor Knack uit de nationale gezondheidsenquête (2013).